إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُما وَ إِنْ تَظاهَرا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْريلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنينَ وَ الْمَلائِكَةُ بَعْدَ ذلِكَ ظَهيرٌ [1]
اگر (شما دو زن [2]) به درگاه خدا توبه كنيد بهتر است) ، واقعاً دلهايتان انحراف پيدا كرده است. و اگر عليه او (پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم) به يكديگر كمك كنيد،( کارى از پیش نخواهید برد ، چرا که) خدا خود سرپرست اوست، و جبرئيل و صالح مؤمنان (نيز ياور اويند) و گذشته از اين، فرشتگان (هم) پشتيبان (او) خواهند بود.
«صالح المؤمنین» به صورت مضاف و مضاف الیه آمده که معنى آن چنین است: «فردی صالح از میان مؤمنان»، و مصداق آن یک نفر است، و اگر حالت عمومى داشت با عبارت: «والمؤمنون الصالحون» مى آمد. این نکته در روایات نیز مورد تأکید قرار گرفته و در روایات فراوانى از شیعه و اهل سنت، «صالح المؤمنین» به على علیه السلام تفسیر شده و نشان مى دهد که تنها مصداق آیه شریف و یا برترین و کامل ترین مصداق آن است، و با توجه به این که در کنار جبرئیل قرار گرفته ، عظمت مقام او، و اهمیت این فضیلت به خوبى آشکار مى شود.
«حاکم حسکانى حنفى» در ذیل این آیه بیش از پانزده روایت از طرق مختلف نقل مى کند که منظور از «صالح المؤمنین» على بن ابى طالب علیه السلام است . همچنین در کتب مسیحی نیز آمده است که : بترسید ، به خدا سوگند بترسید از اینکه خشم چنین مردی (پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم) با چنین یاورانی را بر انگیزید .
از «عمار یاسر رحمة الله علیه» نقل شده که از على علیه السلام شنیدم که مى فرمود:پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله وسلم مرا فراخوانده و فرمود: آیا تو را بشارت دهم؟ عرض کردم آرى اى رسول خدا، تو همیشه بشارت دهنده به خیر بودى، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: خداوند درباره تو آیه اى نازل کرده، عرض کردم کدام آیه؟ فرمود: تو قرین و هم ردیف جبرئیل شده اى (خداوند تو را قرین او ساخته)، سپس آیه ی مذکور را تلاوت کرد.[3]
پی نوشت:
[1]. سوره تحریم، آیه 4.
[2]. منظور از دو زن ، حفصه و عایشه (ام المجرمین) هستند .
[3]. المیزان فى تفسیر القرآن، ج 19، ص 332 ؛ احقاق الحق، ج 3، ص 310 ؛ شواهد التنزیل، ج 2، ص 341 ـ 352
T
