شیعه نیوز:
پرسش
فاصله انداختن یک روز مابین روزه ماه شعبان و رمضان را شرح دهید، با این‌که اهل‌بیت( علیه السلام ) فرمودند کل ماه شعبان را روزه بگیرید.
پاسخ اجمالی
درباره این پرسش ابتدا به روایات مرتبط اشاره می‌کنیم:
الف) برخی روایات، روزه کل ماه شعبان را توصیه می‌کنند:
پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) تا زمان از دنیا رفتن، ماه‌های شعبان و رمضان را به صورت کامل و سه روز از ماه‌های دیگر را روزه می‌گرفت. [1]
ب) روزه گرفتن سه روز آخر شعبان نیز در برخی روایات توصیه شده است:
امام صادق( علیه السلام ) فرمود: هرکه سه روز آخر شعبان را روزه گرفته و آن‌را به ماه مبارک رمضان متصل نماید، خداوند ثواب دو ماه روزه پیاپی را به وی می‌دهد. [2]
ج) گزارش‌هایی نیز وجود دارند که پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) و برخی امامان( علیه السلام ) بین روزه شعبان و روزه رمضان فاصله می‌انداختند:
راوی می‌گوید: از امام صادق( علیه السلام ) شنیدم که می‌فرمود: پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) ماه شعبان را روزه گرفته و یک یا دو روز آن را افطار کرده و سپس روزه رمضان را آغاز می‌فرمود. راوی می‌گوید: پرسیدم که پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) چگونه میان روزه این دو ماه فاصله می‌انداخت؟
امام فرمود: پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) ماه شعبان را روزه می‌گرفت و قبل از این‌که ماه به نیمه برسد، یک یا دو روز را افطار می‌کرد و سپس روزه را ادامه داده و به ماه رمضان وصل می‌کرد، و این فاصله‌دادن حضرتشان بین دو ماه بود. پرسیدم، اگر بعد از نیمه شعبان، یک یا دو روز را افطار کرده و سپس روزه خود را به ماه رمضان متصل کنیم، آیا می‌توان گفت که دو ماه پیاپی روزه گرفته‌ایم؟! امام فرمود: اگر بعد از نیمه شعبان افطار کنی، دیگر روزه دو ماه پیاپی نخواهد بود. [3]
البته روایاتی وجود دارد که افطار کردن یکی دو روز در شعبان را به قبل از نیمه ماه مقید نکرده است.[4] اما می‌دانیم که روایت مطلق را باید با روایت مقیّد محدود ساخت.
اکنون به جمع‌بندی روایات بالا می‌پردازیم:
1. فردی که توانایی آن‌را دارد که کل شعبان را روزه بگیرد، انجام آن پاداش فراوانی برای او در پی خواهد داشت.
2. اگر فردی به هر دلیلی توان آن را نداشته باشد که تمام ماه شعبان را روزه بگیرد، دست کم سه روز پایانی آن‌را روزه بگیرد، تا از پاداش روزه شعبان و اتصال آن به رمضان محروم نباشد.
3. فردی که در ماه شعبان به صورت مداوم به روزه‌داری می‌پردازد، اگر در خود احساس ضعف می‌کند، بهتر است یکی دو روز از این ماه را استراحت کند تا روزه واجب او در ماه رمضان دچار مشکل نشود.[5]
[1]. کلینى، محمد بن یعقوب، کافی، ج 4، ص 91، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چهارم، 1407ق.
[2]. حلّى، سید ابن طاووس، رضى الدین، على، الإقبال بالأعمال الحسنه، ج 1، ص 9، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1409ق.
[3]. عده‌اى از علماء، الأصول الستة عشر، محقق، مصحح، محمودى، ضیاء الدین، جلیلى، نعمت الله، غلامعلى، مهدى، المتن، ص 5- 6، قم، مؤسسة دار الحدیث الثقافیة، چاپ اول، 1423ق، 1381ش.
[4]. همان.
[5].1375 ( ثواب روزه ی آخر شعبان )؛ 78364 ( دلیل حرمت روزه در نیمه دوم شعبان در نظر اهل سنت ).
T