پرسش
فضیلت روزه گرفتن در ماه ذی الحجه چیست؟
پاسخ اجمالی
جدای این که روزه نُه روز اول ماه ذی الحجّه دارای ثواب و آثار زیادی است، ایام و مناسبت‌های مختلفی در آن وجود دارد که روزه آن روزها، هر کدام برای خود ثواب و آثار خاصی دارد که در زیر بیان می‌شود.
1. ثواب عمومی روزه این ماه: وقتی ماه ذی الحجه فرا می‌رسید، جوانی در زمان پیامبر گرامی اسلام( صلی الله علیه و آله وسلم ) شروع به روزه گرفتن می‌کرد. وقتی پیامبر از جریان کار او مطلع شد، به او فرمود: «... در هر روزی که روزه می‌گیری، مثل این است که برده‌ای را آزاد کرده‌ای و صد شتر و صد اسب را در راه خدا داده‌ای و این روزه کفاره شصت سال قبل و شصت سال بعد از آن روز خواهد بود».[1]
2. ثواب روزه روز اول: روایت شده: «روز اول ماه ذی الحجه، روزی است که حضرت ابراهیم( علیه السلام ) به دنیا آمده؛ لذا اگر کسی آن روز را روزه بگیرد، روزه او کفاره شصت سال گناه خواهد بود».[2] امام کاظم( علیه السلام ) فرمود: «کسی که این روز را روزه بگیرد، خدا ثواب شصت سال روزه را برایش می‌نویسد».[3] همچنین در سخنی دیگر فرمود: «هر کس روز اول از دهه اول ذی الحجه را روزه بگیرد، خدا برایش ثواب روزه هشتاد ماه، خواهد نوشت».[4]
3. ثواب روزه روز هشتم: این روز معروف به «یوم الترویة» است. از امام صادق( علیه السلام ) نقل شده: «روزه گرفتن در این روز، کفاره [گناهان] یک سال است».[5]
4. ثواب روزه روز نهم: این روز، عرفه نام دارد، امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «روزه گرفتن در این روز، کفاره [گناهان] دو سال محسوب می‌شود».[6]
5. ثواب روزه نُه روز اول: «اگر کسی همه نُه روز اول ماه ذی الحجه را روزه بگیرد، روزه دَهر (يعنى تمام عمر) برایش نوشته می‌شود».[7]
6. ثواب روزه روز عید غدیر: امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «روزه این روز، معادل شصت ماه روزه گرفتن است».[8] «ثواب اعمال خوبی که در این روز انجام می‌شود، مساوی با ثواب انجام آن کار در هشتاد ماه است».[9] و «روزه گرفتن در روز عید غدیر، کفاره شصت سال گناه است».[10]
گفتنی است؛ روز دهم این ماه، که روز عید قربان است، یکی از دو روزی است که روزه گرفتن در آن حرام است.[11]
[1]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 73، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق.
[2]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 87، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1413ق.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 149، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
[4]. سید ابن طاووس، رضی الدین علی، الاقبال بالاعمال الحسنة، ج 1، ص 318، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1409ق.
[5]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 74.
[6]. من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 87.
[7]. الاقبال بالاعمال الحسنة، ج 1، ص 325.
[8]. الکافی، ج 4، ص 149.
[9]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 75.
[10]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبّد، ج 2، ص 736، مؤسسة فقه الشیعة، بیروت، چاپ اول، 1411ق.
[11]. امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج 1، ص 303، مؤسسه مطبوعات دار العلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.
T
