در سوره‌های مکی به اتهاماتی - چون ساحر، کاهن، مجنون و ... - که پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) را با آنها مورد اذیت و آزار قرار می‌دادند اشاره شده است، اما در آیات مدنی بیشتر به تعظیم و بزرگداشت ایشان تأکید می‌شود. علت این تغییر رویه چیست؟!

شیعه نیوز:

پرسش

 چرا فقط در سوره‌های مکی نسبت‌های ناروایی؛ مانند شاعر، جنون و ابتر از سوی مشرکان به پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) اشاره می‌شود و در سور مدنی به آنها اشاره نمی‌شود، و حتی شکل آیات نیز به گونه‌ای است که می‌فرماید صدای خود را بالاتر از صدای او نبرید؟

پاسخ اجمالی

علت تغییر لحن آیات مدنی نسبت به آیات مکی، تفاوت شرایط زندگی پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) در شهرهای مدینه و مکه بوده است. شروع رسالت پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) در مکه بوده و بدیهی است که مخالفان با شنیدن پیام و محتوای رسالت آن‌حضرت که در تضاد با منافع آنها بود، هر نسبت ناروایی را به آن‌حضرت می‌دادند، اما در مدینه تقریباً رسالت حضرتشان جا افتاده و پذیرفته شده بود و جامعه آن شهر، جامعه‌ای با اکثریت مردم دیندار بود؛ لذا لحن آیات مدنی فرق می‌کند. و از طرفی چنین نسبت‌هایی در مدینه به حضرتشان داده نمی‌شد، بلکه بسیاری از آیات در ارتباط با حقوق و رفتارهای اجتماعی و برخورد شایسته با پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) بود که در پرسش نیز بدان اشاره شده است.

با این وجود، این‌گونه نبود که در شهر مدینه هیچ اتهامی را به پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) وارد نسازند، بلکه در این شهر نیز حضرتشان با نسبت‌ها و اتهام‌های دیگری از طرف منافقان مواجه بود که به آنها نیز در قرآن کریم پرداخته شده است:

1 . «وَ مِنْهُمُ الَّذینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَیْرٍ لَکُم‏...»؛[1] و از آنان کسانى هستند که پیامبر را آزار می‌دهند و می‌گویند: او (سراپا) گوش است (حرف هر کس را می‌پذیرد)! بگو: او گوش خوبى براى شما است، خدا را (در همه گفتارش) تصدیق می‌کند و به مؤمنان اعتماد می‌ورزد و براى کسانى از شما که ایمان آورده‌‏اند رحمت است و کسانى که فرستاده خدا را آزار می‌دهند براى آنها عذابى دردناک خواهد بود.

2 . «وَ إِذْ یَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذینَ فی‏ قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ إِلاَّ غُرُورا»؛[2] و (به یاد آر) زمانى که منافقان و کسانى که در دل‌‏هایشان بیمارى (ضعف ایمان) بود می‌گفتند: خدا و رسولش به ما جز وعده‌‏اى فریبنده نداده‌‏اند.

3 . «هُمُ الَّذینَ یَقُولُونَ لا تُنْفِقُوا عَلى‏ مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى یَنْفَضُّوا...»؛[3] آنها کسانی هستند که می‌گویند: کمک مالی به کسانى که با رسول خدایند نرسانید تا آنان پراکنده شوند، در حالی‌که گنجینه‌‏هاى آسمان‌‏ها و زمین از آن خدا است، و لکن منافقان نمی‌فهمند.

و ...

[1]. توبه، 61.

[2]. احزاب، 12.

[3]. منافقون، 7.

T