شیعه نیوز:
پرسش
خداوند در قرآن فرمود هر کس تقوای الهی داشته باشد، راه برون‌رفت از مشکلات را برای او قرار می‌دهد، اما من یک‌بار در اتوبوس بودم که آهنگی پخش کردند، به نظر من آن آهنگ حرام بود و یا اگر نبود مرا یاد گناه می‌انداخت. همراه خودم یک هندزفری داشتم که به تازگی خراب شده بود و هربار با کمی وررفتن درست می‌شد، اما این‌بار اصلاً کار نکرد و مجبور به شنیدن این موسیقی شدم، و به این وعده قرآن مشکوک گشتم، لطفاً راهنمایی نمایید.
پاسخ اجمالی
قرآن کریم می‌فرماید: «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً»؛[1] و هر کس تقواى الهى پیشه کند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم می‌کند. مشابه این مضمون در أو آیه بعد از آن نیز وجود دارد.
این آیات نشان می‌دهد که اگر در هر پیشامدى انسان تقواى خدا را عملی کند و از حدود خدایى تجاوز ننماید بی‌گمان راه فرج و گشایشی براى او پیش خواهد آمد، که این وعده تخلف ناپذیر خدا است: «إِنَّ اللَّهَ لا یُخْلِفُ الْمِیعادَ»؛[2] به یقین که خدا از وعده تخلّف نکند.
اما در ارتباط با مسئله پیش آمده برای شما، اولاً: در جایی که اجبار باشد گناهی بر آدم نیست.
ثانیاً: اگر واقعاً شنیدن اجباری ترانه‌ای شما را به گناه می‌انداخت، راه برون رفت آن فقط آن نبود که وسیله نیمه خراب شما که باید تعویض و یا تعمیر می‌شد، به صورت معجزه آسا درست شود، بلکه راه برون رفت آن بود که شما نهی از منکر کنید، شاید تأثیر می‌کرد که در این صورت هم خود از گناه نجات می‌یافتید و هم از این‌که دیگران به گناه بیفتند جلوگیری می‌نمودید. و اگر امر به معروف در این‌جا کارساز نبود می‌توانستید از اتوبوس پیاده شده، و با وسیله دیگری به راه خود ادامه می‌دادید، و یا آن‌که خودتان زیر لب، دعا و قرآنی خوانده و ذهنتان را منحرف می‌کردید و ... . بنابر این نباید کارساز بودن آیه را مورد نقد قرار داد.
این برداشت که در صورت تقوا، خدا همواره از راه‌های غیر عادی و معجزه‌آمیز، انسان را پشتیبانی می‌کند، برداشت نادرستی است که از همان ابتدای نزول این آیه نیز وجود داشته است:
«راوی می‌گوید امام صادق( علیه السلام ) به من فرمود: عمر بن مسلم چه کار می‌کند؟ گفتم فدایت شوم. وی به عبادت روی آورده و کار و تجارت را رها نموده است. امام فرمود وای بر او، آیا نمی‌داند که کسی که کار و طلب روزی را ترک کند دعای وی اجابت نمی‌شود! زمانی که آیه «وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ»، نازل شد، گروهی از اصحاب پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) درهای منزل را به روی خود بستند و به عبادت روی آوردند و گفتند همین آیه ما را کفایت می‌کند! این خبر به گوش پیامبر رسید، پس به دنبال آنها فرستاد، و از آنان پرسید که چه چیزی شما را به این کار واداشت؟! آنان گفتند: ای رسول خدا! روزی ما تضمین شده و ما به عبادت روی آورده‌ایم! آن‌حضرت فرمود: کسی که چنین کند، دعایش اجابت نمی‌شود، بر خیزید و به دنبال روزی بروید».[3]
[1]. طلاق، 2.
[2]. آل عمران، 9.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 84، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
آیات مرتبط
سوره الطلاق (2) : فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَأَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِنْكُمْ وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ ۚ ذَٰلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا
سوره الطلاق (4) : وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ ۚ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ ۚ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا
T
