شیعه نیوز:هشتم ربيع الاول، سالروز شهادت غم بار امام يازدهم شيعيان، امام حسن عسكرى ( علیه السلام ) است. اين امام مظلوم كه در عمر كوتاه خويش رنج ها و شكنجه هاى بسيارى را تحمل كرد، پس از هشت روز مسموميت، به دست مزدوران معتمد عباسى 1 در سال 260 ق در 28 سالگى در سامرا به شهادت رسيد و كنار مرقد پاك پدرش به خاك سپرده شد. 2
به همين مناسبت، هر سال شيعيان در سراسر جهان تشيع، رخت ماتم به تن مى كنند و اين مصيبت جان سوز را به فرزندش، مهدى موعود (عجه الله تعالی فرجهم الشریف) تسليت مى گويند. در اين مقاله، به جنبه هايى از زندگى آن حضرت پرداخته شده است.
معرفى امام حسن عسكرى ( علیه السلام )
نام مبارك امام يازدهم، حسن و كنيه معروفشان، ابو محمد است و معروف ترين لقب آن حضرت، عسكرى است؛ زيرا ايشان و امام هادى ( علیه السلام ) را در منطقه اى نظامى نگه مى داشتند تا كاملًا زير نظر باشند. چون نام آن محله «عسكر» بود، اين دو امام به «عسكريَيْن» شهرت يافتند. 3 مادر امام عسكرى را حُدَيثه، حُدَيث، سوسن 4 و سليل 5 ناميده اند كه از زنان پرهيزكار و پاك دامن زمان خويش بود. در فضيلت او همين بس كه پس از شهادت امام عسكرى ( علیه السلام )، خانه اش پناهگاه شيعيان گرديد. 6 آن حضرت، در هشتم يا دهم ربيع الثانى سال 232 ق در مدينه به دنيا آمد و در 22 سالگى به امامت رسيد. مدت امامت حضرت، شش سال بود. 7
عبادت امام حسن عسكرى ( علیه السلام )
روزى تنى چند از بنى عباس نزد والى سامرا رفتند و به او دستور دادند بر امام حسن عسكرى ( علیه السلام ) كه در زندان بود، سخت بگيرد. او نيز دو تن از بدترين اشخاص را براى زندان بانى حضرت گمارد. پس از چندى فهميد آن دو اهل نماز و روزه شده اند و در عبادت به مقام والايى رسيده اند. از اين رو، آن دو نفر را احضار كرد و پرسيد: چرا شما پيرو امام حسن عسكرى ( علیه السلام ) شده ايد؟ آن دو كه عظمت روح و كرامت بى كران امام تحت تأثيرشان قرار داده بود، پاسخ دادند: «زيرا او مردى است كه روزها روزه مى گيرد و شب ها تا صبح به عبادت خداى مى پردازد». 8
فعاليت هاى سياسى امام حسن عسكرى ( علیه السلام )
با آن كه امام حسن عسكرى ( علیه السلام ) در محاصره دشمنان خويش بود و تمام حركاتش را زير نظر داشتند، ولى اين خفقان شديد نتوانست جلو فعاليت هاى ايشان را بگيرد. آن حضرت براى مقابله با افكار ضد اسلامى و ترويج اسلام واقعى تلاش هاى فراوانى كردند. كوشش هاى علمى، تبيين انديشه هاى ناب اسلامى، ايجاد شبكه ارتباطى با شيعيان جهان در دورترين نقاط و آماده سازى آنان براى دوران غيبت امام دوازدهم، از جمله فعاليت هاى مهم امام حسن عسكرى ( علیه السلام ) در اين زمينه به شمار مى آيد. 9
شهادت جان سوز
چند روز از بيمارى امام حسن عسكرى ( علیه السلام ) مى گذشت. سم به تمام بدن مبارك نفوذ كرده و آثار مسموميت در بدن حضرت نمايان بود. سرانجام در روز جمعه هشتم ماه ربيع الاول سال 260 ق، امام مظلوم شيعيان پس از اقامه نماز صبح، به نياكان پاكش پيوست و از زندان ستم كاران رهايى يافت. با منتشر شدن خبر وفات حضرت، در شهر سامرا قيامتى برپا شد و صداى شيوه و ناله بلند گرديد. بازار تعطيل شد و همگان بر در خانه امام عسكرى ( علیه السلام ) جمع شدند. 10
امام حسن عسكرى ( علیه السلام ) در بيان دشمن
جعفر كذّاب، برادر امام حسن عسكرى ( علیه السلام ) كه مى خواست به ناحق، خود را امام معرفى كند، با حضور امام زمان (عج) و اقامه نماز بر پيكر پاك امام حسن عسكرى ( علیه السلام )، خوار و رسوا شد. از اين رو، بيست هزار دينار براى خليفه فرستاد و براى او نوشت: «اى امير مؤمنان! مقام و منزلت برادرم را به من بده». خليفه اگرچه از كينه و دشمنى با امام لبريز بود، ولى لب به حق گشود و پاسخ داد: «منزلت برادرت، حسن عسكرى از طرف ما نيست، بلكه از سوى خداوند است. ما همواره مى كوشيديم قدر و منزلت او را پايين آوريم، ولى به دليل پاك دامنى، نيك رفتارى، دانش و عبادتش، بر عظمت او افزوده مى شد. اگر تو نزد پيروان برادرت همان ارزش را دارى، به تأييد ما نياز ندارى و اگر چنين نيست، كارى از ما بر نمى آيد». 11
عزّت امامان، امرى آسمانى
روزى مستنصر بالله، خليفه عباسى به سامرا رفت. اطرافيان به آگاهى اش رساندند كه قبر امام حسن عسكرى ( علیه السلام ) مورد توجه مردمان است، ولى قبر پدران او، يعنى خلفاى عباسى را ويرانى وكثافت فرا گرفته است. از اين رو، به او گفتند: شما پادشاهان دنيا هستيد و نبايد قبر پدرانتان به اين حال باشد و كسى هم به زيارت آن ها نيايد. دستور دهيد كسى اين كثافت ها را پاك كند و آن ها را مانند قبور امامان علويان بسازد تا مردم به زيارت آن ها نيز بروند. خليفه در پاسخ گفت: «اين عزت امامان شيعه و آبادانى مزار آن ها، امرى آسمانى و از طرف خداوند است و اجبار مردم به كارى فايده ندارد». 12
سامراء، همچنان مظلوم
با گذشت بيش از يازده قرن از شهادت امام هادى ( علیه السلام ) و امام حسن عسكرى ( علیه السلام )، مظلوميت اين دو امام همچنان ادامه دارد. با وجود اين كه شيعيان از سراسر دنيا به زيات عتبات عاليات مى شتابند، ولى با اشك چشم و سوز دل رو به سامرا مى كنند و از دور سلام مى دهند چرا كه اشغال گران با ايجاد ناامنى در عراق، اطراف سامرا را پايگاه نظامى خويش قرار داده اند و آن را به منطقه نظامى تبديل كرده اند. در سايه اين ناامنى ها بود كه دشمنان انسانيت و اسلام، بارگاه پاك عسكريين ( علیه السلام ) را با بمب تخريب كردند و داغ سنگينى بر قلب سوخته عاشقان اهل بيت ( علیه السلام ) گذاشتند. البته به كورى چشم دشمنان، ارادتمندان خاندان عصمت و طهارت با كمك هاى خويش، گنبد و بارگاه زيباتر و بزرگ ترى براى آن دو امام مظلوم خواهند ساخت.
پى نوشت ها:
(1). شيخ مفيد، ارشاد، ج 2، ص 336؛ عبدالحسين نيشابورى، تقويم شيعه، ج 1، ص 74.
(2). كلينى، كافى، ج 2، ص 561؛ تقويم شيعه، ص 76.
(3). شيخ صدوق، علل الشرايع، مكتبةالطباطبايى، ج 1، باب 176، ص 230.
(4). شيخ عباس قمى، منتهى الآمال، ج 2، ص 725.
(5). سيد على اكبر قرشى، خاندان وحى، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1373، چ 3، ص 701.
(6). مهدى پيشوايى، سيره پيشوايان، مؤسسه امام صادق ( علیه السلام )، ص 615.
(7). خاندان وحى، ص 702.
(8). منتهى الآمال، ج 2، ص 727؛ ارشاد، ج 2، ص 334.
(9). سيره پيشوايان، ص 626.
(10). منتهى الآمال، ج 2، صص 756 و 760.
(11). صدوق، كمال الدين، ج 2، ص 479؛ مجلسى، بحارالانوار، ج 52، ص 49؛ جلوه هايى از اعجاز معصومين ( علیه السلام )، ص 768.
(12). منتهى الآمال، ج 2، ص 763.
T
