پرسش
روایاتی با تعبیر "قُلُوبُنا قُلُوبُ شِیعَتَنا" و "قُبورُنا قُلُوبُ شِیعَتِنا" در چه منبعی آمده و به لحاظ سندی چه وضعیتی دارند؟
پاسخ اجمالی
با جست‌وجویی که داشتیم، عین جمله «قُبورُنا قُلُوبُ شِیعَتِنا» (مزارهای ما قلب‌های شیعیان ما است)، و یا جمله «قُلُوبُنا قُلُوبُ شِیعَتِنا»؛ (قلب‌های ما قلب‌های شیعیان ما است) را در منابع روایی معتبر نیافتیم، اگرچه در زیارتی که آن‌را تنها در منابع غیر قابل استناد مشاهده کردیم(زیارت مفجعه)، [1] فرازی مشابه وجود دارد:
«السَّلَامُ عَلَیک یا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ... وَ فِی قُلُوبِ مَنْ وَالاهُ قَبْرُهُ ...».[2]
با این وجود، عبارت‌های یاد شده، محتوای صحیحی داشته و می‌توانند برداشت آزاد از روایات متعددی باشند که بیان می‌دارد قلب شیعیان و امامان معصوم( علیه السلام ) کاملاً به هم وابسته بوده و از یک منشأ سرچشمه گرفته‌اند و از این‌رو گویا مزار ائمه و دل‌هایشان در دل‌های دوست‌داران و شیعیانشان نهفته است:[3]
پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ): یا علی! خداوند قبر تو و فرزندانت را باغ‌ها و میدان‌هایی از باغ‌ها و میدان‌های بهشت قرار داده است و پروردگار، قلب افراد نجیبی از آفریدگانش و افراد برگزیده‌ای از بندگانش را به گونه‌ای قرار داده که دلسوخته شمایند و در راه رسیدن به شما خواری و آزار را تحمل می‌کنند و قبرهای شما را آباد ساخته و برای نزدیک شدن به خدا و دوستی با پیامبرش، بسیار به زیارت آن مکان‌ها می‌شتابند.[4]
امام باقر( علیه السلام ): «خداوند قلوب شیعیان را از آنچه که ما را آفریده بود، آفرید و بدن‌هاى ایشان را از (طینتى) پایینتر از آن، پس قلوب ایشان به سوى ما مایل است؛ چون از (طینت) ما خلق شده‌اند.[5]
امام صادق( علیه السلام ): «خداوند شیعیان ما را رحمت کند، به خدا که آنان مؤمنان واقعى هستند، آنان‌که (به خدا سوگند) شریک مصیبت ما هستند و همواره در مصیبت ما غم می‌خورند و حسرت می‌برند».[6]
امام صادق( علیه السلام ): «خداوند ما را از اعلى علیین آفریده، و دل‌هاى شیعیان ما را از آنچه ما آفریده شدیم آفرید، و بدن‌هاى آنها را درجهاى پایینتر از آن خلق نمود، سپس دل‌هاى آنها به سوى ما معطوف و مشتاق گردید».[7]
امام صادق( علیه السلام ): «خدا (بدن و قلب) ما را از نوری که در أعلى علیین بود، خلق فرمود و قلوب شیعیان ما را از آنچه که بدن‌هاى ما را از آن آفریده بود، خلق فرمود و بدن‌هاى شیعیان ما را از طینتى غیر از طینت قلوب ایشان خلق نمود، به همین دلیل قلوب ایشان به ما تمایل دارد».[8]
[1]. «سند زیارت مفجعه»، 31602.
[2]. مجلسی، محمد باقر، زاد المعاد- مفتاح الجنان، محقق، اعلمی، علاء الدین، ص 510 – 511، بیروت، موسسه اعلمی، 1423ق.
[3]. «علاقه شیعه به پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم )»، 1893؛ «علاقه امامان( علیه السلام ) نسبت به شیعیان»، 59537؛ «اثر پذیرش یا انکار نبوّت پیامبران و امامت ائمه اطهار( علیه السلام )»، 37512.
[4]. شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج 6، ص 22، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[5]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب، ج 2، ص 411، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.
[6]. شیخ صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الأعمال، ص 217، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، 1406ق.
[7]. طبرسی، علی بن حسن، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص 95 – 96، نجف اشرف، المکتبة الحیدریة، چاپ دوم، 1385ق.
[8]. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج 1، ص 117، قم، کتاب فروشی داوری، چاپ اول، 1385ش.
T
