محقق : دکتر صادق یادگاری
شیعه نیوز | امام علي (ع) از ديدگاه انديشمندان و متفکران
" ميخائيل نعميه" نويسنده متفکر عرب مسيحي مي گويد:
" هيچ مورخ و نويسنده اي هر اندازه هم که از نبوغ برخوردار باشد نمي تواند سيماي کاملي از انسان بزرگي مانند پيشواي ما علي(ع) را حتي در هزار صفحه ترسيم کند.
"شيخ محمد عبده" از علماي بزرگ اهل سنت و شارح کتاب نهج البلاغه در سخني مي گويد:
"از کلمات علي نه فقط روح بلاغت، فصاحت و حکمت را مي توان مشاهده کرد، بلکه اعجاز را مي توان ديد. آن بزرگوار گاهي با کلمات خود انسان را به ملکوت اعلي سير مي دهد و زماني متوجه اوضاع مادي مي سازد. او شجاعت و صلابت را به نحوي مجسم مي سازد که پشت مردان بي باک را به لرزه در مي آورد.
در مقابل ، رحم و شفقت را به گونه اي بيان مي کند که قلب هر مخلوق سنگدلي هم اندوهگين مي شود.
نويسنده مشهور مسيحي استاد " امين نخله" خطاب به شخصي که از وي خواسته بود چند کلمه از سخنان علي ( ع) را برگزيند تا وي در کتابي گردآوري و منتشر سازد، مي گويد:
" از من خواسته اي که کلماتي از گفتار حضرت علي(ع) را انتخاب کنم تا آن را در کتابي منتشر سازي. من با مسرت کتاب با عظمت نهج البلاعه را ورق زدم. به خدا نمي دانم چگونه از ميان کلمات علي (ع) مطالبي را انتخاب کنم. حتي نمي دانم چگونه کلمه اي را از کلمه ديگر جدا سازم. اين کار درست مثل اين است که دانه ياقوتي را از کنار دانه ياقوت ديگر بردارم. سرانجام من اين کار را کردم، در حاليکه دستم ياقوتهاي درخشنده را پس و پيش مي کرد و ديدگانم از تابش نور آنها خيره مي شد. به ياد داشته باش که اين کلمات فقط پرتوهايي از نور بلاغت کلام امام علي (ع) است .
"عبد الفتاح عبد المقصود" نويسنده مصري مي گويد:
" من همواره اخلاق و موهبتهاي الهي و آنچه را که تشکيل دهنده شخصيت است ، مقياس شناختن عظمت انساني قرار مي دهم، از اينرو بعد از محمد(ص) کسي را نديده ام که شايسته باشد پس از او قرار گيرد يا بتواند در رديف او باشد. اين واقعيتي است که حقايق تاريخ گوياي آن است. امام علي برترين مردي است که روزگار تا پايان عمر خود، چون او نزايد و اوست که اخبار و گفتارش براي هدايت طلبان چون شعاعي مي درخشد. او مجسمه اي از کمال است که در قالب بشريت ريخته شده است."
"ابن ابي الحديد " انديشمند بزرگ اسلامي و از علماي اهل سنت
شرحي مفصل بر کتاب ارزشمند نهج البلاغه نگاشته و در اين شرح به جايگاه والاي علي (ع) در علوم اسلامي اشاره کرده است. او با عباراتي شور انگيز آن بزرگوار را خاستگاه تمامي دانشهاي اسلامي مي داند و مي گويد:
" دانش تفسير، از او سرچشمه گرفته و از تعاليم او دامن گشوده است
گرچه عده اي سعي کردند که برتري و مقام او را کتمان کنند. اما او چون خورشيدي است که با کف دستها پوشيده نمي شود و مانند روشنايي روز است که چشمهاي بينا آن را درک مي کنند".
ابن ابي الحديد" از علماي اهل سنت در کتاب شرحي بر نهج البلاغه مي نويسد:
" فصاحت را ببين که چگونه مهار خود را به اين مرد ( حضرت علي) سپرده است. نظم عجيب الفاظ را تماشا کن! يکي پس از ديگري مي آيند و در اختيار او قرار مي گيرند. مانند چشمه اي که از زمين مي جوشد. سبحان الله جواني در شهر مکه بزرگ مي شود، با هيچ حکيمي برخورد نکرده ، اما سخنانش در حکمت ، بالاتراز افلاطون و ارسطو و سقراط است"
" جرج جرداق" نويسنده و پژوهشگر مسيحي لبناني
کتاب پر ارج " امام علي ، صداي عدالت انساني " را در چند جلد به رشته تحرير در آورد. اين کتاب نه فقط در بين مسلمانان بلکه در ميان اهل فرهنگ و انديشه درجهان ، جايگاه خاصي يافت. متفکران و دانش پژوهان با بررسي و مطالعه اين کتاب، شيوه تحقيق و نحوه داوري جرداق را ستودند. اما او خود مي گويد که در معرفي شخصيت امام علي (ع) کوتاهي کرده و هنوز ناگفته هايي باقي مانده است.
"جرج جرداق" با آنکه مسيحي است ، از عشق و ارادت خود به امام علي ( ع) چنين مي گويد:
"علي از کودکي در جان من بود و از همان زمان ايشان به عنوان فردي واقعا" بزرگ در ذهن و ضميرم جاي گرفت. عظمت امام علي (ع) در آن است که او بر تمامي زمانها و مکانها پيام دارد. سخنانش در نهج البلاغه، نغز و زيباست. آنگاه که علي مفسدين و اهل فساد را تهديد مي کند، همچون آتش سهمناک و پر غرش زبانه مي کشد و اگر به استدلال مي پردازد، عقلها را متحير مي کند و راه هر نوع دليل و برهان مخالف را مي بندد و عظمت منطق خويش را به اثبات مي رساند."
جرج جرداق در جايي ديگر از سخنانش در باه شخصيت علي (ع) مي گويد:
" اگر بخواهيد آب يک حوض را متلاطم کنيد، با دست خود مي توانيد،اما اگر استخري بزرگ باشد ، نمي توان آن را با دست متلاطم کرد، بايد سنگي بزرگ به وسط استخر انداخت تا متلاطم گردد. اگر درياچه اي باشد، به واسط سنگ نمي شود آن را متلاطم کرد، بايد کوهي در آن بيفتد تا متلاطم شود. در اين عالم هر آبي قابل تلاطم است ، اما من اقيانوس پهناور و عظيمي مي شناسم و آن اقيانوس وجود علي است که هيچ چيز نتوانست آن را متلاطم سازد، به غير از دو چيز: يکي آه مظلوم و ديگري خوف خدا در دل شب"
"استاد علامه محمد تقي جعفري" فيلسوف و انديشمند مشهور ايراني
در ترجمه و شرح کتاب نهج البلاغه را در چندين جلد تقديم جهانيان نمود. اين اثر ارزشمند، توجه دوستداران علم و ادب را به خود جلب کرده است. علامه محمد تقي جعفري در جمله اي از جايگاه امام علي و نهج البلاغه در جهان امروز چنين مي گويد:
" آن روزکه نهج البلاغه علي ابن ابيطالب ، بيطرفانه و با دقت بررسي شود، از تمامي مکاتب اجتماعي ، اخلاقي و اقتصادي و فلسفي که بشر ابداع نموده ، بي نياز خواهيم شد"
استاد " عبد الوهاب حمورا" استاد دانشگاه قاهره در سخني مي گويد:
" نهج البلاغه ، شامل همه آن چيزهايي است که پژوهشگران بزرگ ، اساتيد اخلاق ، فلسفه ، دانشمندان و سياستمداران پرهيزکار مي توانند بگويند يا بنويسند. محتواي نهج البلاغه به خوبي نشان مي دهد که اين اثر جاودانه از انديشه بي نظير امام علي (ع) تراوش يافته است"
