شیعه نیوز | آیت الله سیستانی در بیان اهمیت روزه، نکاتی را از قٰرآن کریم و احادیث شریف در کتب فقهی یادآور شده اند.
به گزارش «شیعه نیوز»، مرجع عالیقدر در اهمیت و حکمت و پاداش روزه آورده اند:
«روزه» از مهم‌ترین دستورات الهی است که از آن به عنوان یکی از ارکان پنج‌گانۀ اسلام – نماز، زکات، حج، روزه و ولایت اهل بیت(علیهم السلام) – نام برده شده است و از جمله واجباتی است که قرآن کریم دربارۀ آن میفرماید:
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ».[۱]
«ای کسانی که ایمان آوردید، روزه بر شما نوشته شده است (واجب شده است) همچنان که بر پیشینیان قبل از شما نوشته شده بود (واجب شده بود)، شاید که با تقویٰ و پرهیزگار شوید».
«شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدىٰ وَالْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَمَنْ کانَ مَریضاً أَوْ عَلىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَلِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلىٰ ما هَداکُمْ وَلَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ».[۲]
«ماه رمضان، ماهى است که قرآن در آن نازل شده براى هدایت بشر و براى راهنمایى و امتیاز حقّ از باطل،[۳] پس هر که دریابد ماه رمضان را باید آن را روزه بدارد و هر کس مریض یا در سفر باشد (به شمارۀ آنچه روزه خورده است) از ماههاى دیگر روزه دارد، که خداوند براى شما حکم را آسان خواسته و تکلیف را مشکل نگرفته و خواسته تا اینکه عدد روزه را تکمیل کرده و خدا را به عظمت یاد کنید که شما را هدایت فرمود، باشد که (از این نعمت بزرگ) شکرگزار شوید».
در فضیلت و اهمیّت روزه، احادیث بسیاری از معصومین(علیهم السلام) صادر گردیده است که در ذیل بعضی از آنها ذکر میشود.
زراره از امام باقر (علیه السلام) روایت میکند که آن حضرت فرمودند: «دین اسلام بر پنج پایه استوار شده است: نماز، زکات، حج، روزه و ولایت اهل بیت (علیهم السلام) و رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: روزه، سپری در برابر آتش دوزخ است».[۴]
روایت شده که حضرت رسول اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «خواب روزهدار، عبادت و نفس کشیدن او، ثواب تسبیح دارد».[۵]
از امام باقر(علیه السلام) روایت شده است که پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به جابر بن عبداللّه فرمودند: «ای جابر این ماه، ماه مبارک رمضان است، در این ماه هر کس روز آن را روزه بدارد و جزئی از شبش را به عبادت بپردازد و شکم و شرمگاه خویش را پاک نگه دارد و زبانش را حفظ کند، همان طور که از این ماه خارج میشود، از گناهان خویش خارج میشود.
جابر عرض کرد: ای رسول خدا، چه زیباست این حدیث، رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: ای جابر و چه سخت است رعایت این شروط».[۶]
از امام صادق(علیه السلام) از پدران گرامیشان (علیهم السلام) نقل شده که رسول اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) به اصحاب خود فرمودند: «آیا به شما خبر بدهم از اعمالی که اگر آنها را انجام دهید شیطان به اندازۀ فاصله مشرق از مغرب از شما دور میشود؟ اصحاب در پاسخ گفتند: بفرمایید.
آن حضرت(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: روزه گرفتن شیطان را رو سیاه (و ناامید) میکند و دادن صدقه در راه خدا، پشت او را میشکند و چنانچه مسلمانان همدیگر را برای خدا دوست داشته باشند و به یکدیگر در راه انجام کارهای نیک کمک کنند، این امور اصل و ریشۀ او را از بین می‌برد و توبه کردن و استغفار، رگ گردنش را قطع میکند و برای هر نعمتی که خداوند به انسان عنایت فرموده است، زکاتی هست و زکات بدنها روزه گرفتن است».[۷]
پاداش روزه:
روایت شده است که پیامبر(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «خداوند متعال فرموده است: روزه برای من است و پاداش آن را من خودم میدهم».[۸]
از امیر المؤمنین(علیه السلام) نقل شده است که رسول اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «هر کس روزه، او را از خوردن غذایی که به آن میل و اشتها دارد، بازدارد، بر خداوند متعال است که وی را از غذای بهشت سیر کند و از آشامیدنی بهشتی بنوشاند».[۹]
نیز روایت شده است که رسول اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «… بهشت دری دارد به نام رَیّان (سیراب) که تا روز قیامت باز نمیشود، در روز قــیامت تنها برای روزهداران از امّت محمّد باز میشود، پس رضوان، خزانهدار بهشت نداء میکند: ای امّت محمّد(صلی الله علیه وآله وسلم) به سوی ریّان بشتابید، امّت من از آن در وارد بهشت میشوند…».[۱۰]
در حدیث نقل شده است که امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «برای روزهدار دو شادی و خشنودی است:
۱. خشنودی و خوشحالی در موقع افطار (از اینکه به دستور الهی عمل نموده است)؛
۲. خشنودی و خوشحالی در روز قیامت (موقع گرفتن پاداش الهی)».[۱۱]
خارج شدن روح ایمان از فرد روزه خوار:
در حدیث نقل شده است که امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «کسی که روزۀ یک روز از ماه رمضان را (از روی عمد) بخورد، روح ایمان از او بیرون میرود».[۱۲]
حکمت روزه گرفتن:
در حدیث نقل شده که امیر المؤمنین(علیه السلام) فرمودند: «خداوند متعال… روزه را برای آزمودن اخلاص بندگان واجب کرد…».[۱۳]
و در خطبۀ حضرت زهرا(علیها السلام) چنین ذکر شده است: «خداوند متعال… روزه را برای تثبیت اخلاص بندگان واجب کرد…».[۱۴]
روایت شده است که امام رضا(علیه السلام) در مورد علّت وجوب روزه فرمودند: «روزه برای آن است که مردم رنج گرسنگی و تشنگی را احساس کنند و به نیازمندی خود در آخرت پی ببرند و فرد روزهدار در اثر گرسنگی و تشنگی که به او میرسد، خاشع و ذلیل و فروتن، مأجور و طالب رضا و ثواب خدا و اهل معرفت و صابر میگردد و بدین سبب به ثواب الهی نائل میشود.
به علاوه آنکه روزه، موجب خودداری و پرهیز از شهوات و پندگو و موعظهگر آنان در دنیا است و ایشان را در راه انجام تکالیف الهی رام و ورزیده کرده و راهنمای آنان (در رسیدن به اجر و پاداش) در آخرت میباشد و تا اینکه (روزهداران) ناراحتی فقرا و نیازمندان را که در مضیقۀ اقتصادی میباشند درک نمایند و حقوقی را که خداوند متعال در اموال و داراییهایشان واجب فرموده است به ایشان بپردازند».[۱۵]
۱. سورۀ بقره، آیۀ ۱۸۳.
۲. سورۀ بقره، آیۀ ۱۸۵.
۳. دلایلى روشن و آشکار از هدایت دارد و مایۀ جدایى حقّ از باطل است.
۴ فروع کافی، ج۴، کتاب الصیام، باب ما جاء فی فضل الصوم و الصائم، ص۶۲، ح۱.
۵. وسائل الشیعه، ج۱۰، ابواب آداب الصیام، باب۲، ص۱۳۶ و ۱۳۷، ح۲.
۶. فروع کافی، ج۴، کتاب الصیام، باب ادب الصائم، ص۸۷، ح۲.
۷. وسائل الشیعه، ج۱۰، ابواب الصوم المندوب، باب۱، ص۳۹۵ و ۳۹۶، ح۲.
۸. همان،ص۳۹۷، ح۷.
۹. همان، ج۲۴، ابواب آداب المائدة، باب۸۰، ص۳۸۹، ح۸.
۱۰. أمالی شیخ صدوق، مجلس ۱۲، ص۵۳، ح۲.
۱۱. وسائل الشیعه، ج۱۰، ابواب الصوم المندوب، باب۱، ص۳۹۷، ح۶.
۱۲. وسائل الشیعه، ج۱۰، ابواب احکام شهر رمضان، باب ۱، ص۲۴۵ و ۲۴۶، ح۱۲.
۱۳. تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، الفصل الثالث، ص۱۷۶، ح۳۳۷۶.
۱۴. وسائل الشیعه، ج۱، ابواب مقدّمة العبادات، باب۱، ص۲۲، ح۲۲.
۱۵. عیون أخبار الرضا، ج۲، باب۳۴، ص۱۱۶، ح۱.
