شیعه نیوز: دعای روز سوم ماه مبارک رمضان را در زیر می خوانیم:
دعای روز سوم ماه رمضان
اللّٰهُمَّ ارْزُقْنِى فِیهِ الذِّهْنَ وَالتَّنْبِیهَ، وَباعِدْنِى فِیهِ مِنَ السَّفاهَهِ وَالتَّمْوِیهِ، وَاجْعَلْ لِى نَصِیباً مِنْ کُلِّ خَیْرٍ تُنْزِلُ فِیهِ، بِجُودِکَ یَا أَجْوَدَ الْأَجْوَدِینَ.
خدایا، در این ماه به من تیزهوشی و بیداری عنایت فرما و از بی‌خردی و اشتباه دورم ساز و از هر خیری که در این ماه نازل می‌کنی، برایم بهره‌ای قرار ده و به‌حق جودت، ای جودمندترین جودمندان.
برای افزایش یا کاهش صدا از کلیدهای بالا و پایین استفاده کنید.
تفسیر:
در فراز اوّل این دعای روح بخش می خوانیم:
خدایا! در این روز، هوشیاری و آگاهی را روزی من قرار ده.
این فراز از دعا، به حجت باطنی خداوند در میان بندگان اشاره دارد. همان نعمتی که زینت انسان و سرمایه ی زندگی است. تیزهوشی، حضور ذهن، آمادگی اندیشه و تنبّه و بیدار دلی و آگاهی دل و جان، همه از نعمت های پروردگار عالم است که به عنوان روزی باید آن را از خداوند درخواست کرد.
ذِهْن و تَنْبیه، دو مشعل روشن گر فرا راه انسان برای زدودن تیرگی های جهالت و غفلت هستند که سبب آینده نگری و خودآگاهی مؤمن می شوند.
باید دانست که عقل مورد عنایت خاص خداوند است. انسان به وسیله ی آن به معرفت می رسد. آدمی به دلیل دارا بودن عقل، مکلف است تکالیف شرعی را برپا دارد و به کمک آن قدرت تشخیص حق از باطل را به دست می آورد. باید خدا را بر این نعمت شاکر بود؛ زیرا عقل، پایه و مایه ی ایمان است. ایمان بدون آگاهی، پایدار نخواهد بود و همیشه دست خوش شبهه، تردید و نابودی است.
اسلام برای علم و آگاهی، اهمیت ویژه ای قایل است. بسیاری از کمال های معنوی در سایه ی علم و آگاهی به دست می آید. قرآن کریم در این باره می فرماید:
قُلْ هَلْ یَسْتَوی الَّذینَ یَعْلَمُونَ و الَّذینَ لا یَعْلَمُون
بگو آیا آنان که می دانند، با آنان که نمی دانند برابرند؟
باید گفت منظور از علم، دانستن اصطلاحات و روابط مادی میان اشیا نیست، بلکه منظور، معرفت و آگاهی ویژه ای است که انسان را به پیروی از پروردگار، ترس از دادگاه او و امید به رحمتش فرا می خواند. اگر علم جز این باشد، مایه ی غرور، غفلت، ستم و فساد در زمین می شود و به تعبیر دیگر «قیل و قالی» بیش نخواهد بود.
آن گاه که دانشمند دچار هوای نفس گردد، از دانش خویش تنها به سود شکم و شهوت خود و اطرافیانش بهره می گیرد. در این صورت برای او فرقی نمی کند که این از علوم دین باشد یا علوم غیر دینی!!
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در فضیلت دانشمندان فرموده است:
سه دسته هستند که روز قیامت شفاعت می کنند: پیامبران، سپس دانشمندان (علمای دین) و پس از ایشان، شهیدان.
در جای دیگر می فرمایند:
برتری عالم در برابر عابد مانند برتری ماه است بر دیگر ستارگان در ان شبی که قرص ماه کامل می شود.
در فراز دوّم از دعای روح بخش روز سوم می خوانیم:
خدایا! مرا از بی خردی و باطل دور گردان.
سفاهت و تَمْویه، دو صفت نکوهیده و ناشایسته است که در مقابل حکمت و عقل قرار می گیرد. سفاهت، نابخردی و کارهای غیر عقلانی است و تمویه نیز به معنای دروغ بافی، ظاهرسازی، تدلیس و فریب است.
امیرالمؤمنین علی(ع) می فرماید:
نادانی و غفلت در قلب عالِم، راه ندارد.
در سفاهت، بی خردی نهفته است، ولی تمویه، همان سوء استفاده از خرد در مسیر گمراهی مردم و آشفتن اذهان، دروغ بافی، باطل گرایی و فریب کاری است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:
کسی که مسلمانی را فریب دهد، از ما نیست.
سوگ مندانه باید گفت ظاهرسازی و فریب کاری اکنون در همه ی جامعه ها به ویژه جوامع مسلمان، ریشه دوانده است که بی اعتمادی را در پی دارد. اگر در جامعه ای اعتماد وجود نداشته باشد، همه ی افراد به دیده ی سوء به یکدیگر می نگرند و جدال ها، تهمت ها، خیانت ها و قتل ها از همین جا سرچشمه می گیرد.
یکی از آثار سفاهت، دوری از انبیا و راه هدایت است.
آگاهی و پرهیز از سفاهت، انسان را به سوی کمال و هدایت می کشاند.
قرآن کریم در این زمینه می فرماید:
هرکس خود را به سفاهت افکند از آیین ابراهیم رویگردان می شود.
به راستی، اگر انسان، آیین پاک و درخشنده ی حضرت ابراهیم(ع) و دیگر پیامبران را رها کند و در بیراه های شرک و فساد گام بردارد، سفیه و نادان است؛ زیرا عقل و فطرت و روح آدمی با آیینی که آخرت و دنیا را با هم جمع کرده، هم آهنگ است. فطرت آدمی می کوشد خود را از برنامه هایی که دشمن فرد و مخالف فطرت و تباه کننده ی دین و دنیاست، دور کند.
این فراز از دعا به ما می آموزد که از نادانی و فریفتن مردم، دوری گزینیم و به سعادت بشری بیاندیشیم.
در فراز دوم از این دعای روح بخش می خوانیم:
و از هر خیری که در این روز نازل می کنی، مرا نیز بهره ای ده، به بخشندگی ات ای بخشنده ترین بخشندگان!
این فراز از دعا به مؤمن می فهماند که هرچیز از جانب خداست؛ خدایی که خوبی را فرو می فرستد. در این بین، بنده ی صالح کسی است که زمینه ی نزول خیرات را برای خود فراهم می آورد. پرهیز از گناهان، نیکی به دیگران، صله ی رحم، انجام واجبات و پرهیز از محرّمات، زمینه ساز نزول خیرات است. و برعکس، تیرگی قلب، خودپرستی، قطع رحم، ارتکاب حرام و موارد دیگر مانع از نزول خیرات می شود.
