اولین عزاداری مسلمانان برای شهادت چه کسی بود؟

«شیعه نیوز»: حمزه ی سید الشهدا در دفاع از اسلام و استقرار و پیشرفت دین نقش اساسی دارد ؛ آنجا که رسول الله (ص) بی یاور بود حمزه در سخت ترین لحظه های دین به یاری او همت نمود ؛ در مکه در دوران دعوت پس از اسلام حمزه دشمنان رسول الله و دین با شکست و انکسار سختی مواجه شده و از آزار فیزیکی پیامبر(ص) و مسلمانان نا امید شده و شماری از آنان مغلوب و برخی از ترس حمزه دشمنی خود را به کنار گذاشتند و این پیشرفت بزرگی برای اسلام و گامی بزرگی بود ؛ پس از هجرت نیز نقش حمزه بی بدیل است در دو جنگ بزرگی که مشرکان علیه اسلام راه انداختند ؛ جنگ بدر و احد و سرایا و جنگهای ماموریتی و مانورهای نظامی که رسول الله (ص) بعنوان راه برد دفاعی به راه اندختند نقش حمزه در اینجا نیز بی مانند است ؛ او در نهایت جان خود را در کف نهاد و فدای اسلام وسلامتی برادر زاده خود محمد(ص) نمود و تا اسلام و دین الهی بر قرار است و تا قیامت نام حمزه در بین شهدای اسلام بعنوان اسوه و الگوی شهادت و ایثار و جانبازی خواهد درخشید .

اولین عزاداری مسلمانان برای شهادت حضرت حمزه (ع) بود

امروز وهابیت بدون شناخت تاریخ اسلام یا به جهالت عزاداری برای اهل بیت را خارج از دستورات و تکالیف دینی بر شمرده وبر شیعه با پیروی از استعمار گران خرده می گیرند که چرا بر اهل بیت (ع) وامام حسین عزاداری می نمایند ؛ در حالیکه تمام گزاره های تاریخی ومنابع دست اول خودشان به تواتر و مکرر گزارش نموده اند که حضرت حمزه (ع) اولین کسی است که پیامبر(ص) پس از شهادتش بر او بسیار گریست و زنان انصار و مهاجرین را دستور فرمود تا برای او اقامه عزا و گریه کنند و این اولین عزاداری در اسلام برای عزیز پیامبر(ص) بود. قرآن کریم نیز مسلمانان را دستور می دهد که « لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه » وهابیت با اختناق وخشونت مسلمانان را از بر پایی عزاداری که دارای آثار معنوی برای مسلمانان است منع می نماید واین خواسته دشمنان اسلام و استعمار گران است که از بزرگان اسلام وقهرمانان یادی نباشد تا جوانان از آنان در راه دفاع از دین الگو نگیرند ؛ حمزه سید الشهدا بهترین الگو برای جوانان است تا در دفاع جانانه از دین مورد الگو گیری باشد ؛

الف ) ویژگی های حضرت حمزه (ع)

بی‌تردید حمزه (ع) یکی از شخصیت‌های بزرگ تاریخ اسلام است. او دارای ویژگی های منحصر به فرد است که برای جوانان این ویژگی ها بهترین سر مشق است ؛ از جمله : ایثار، جهاد، هجرت و دفاع جانانه‌اش از پیامبر (ص) در مکه وقبل از هجرت ودر مدینه پس از هجرت بی‌بدیل است و از نظر مفسران اسلامی آیاتی در قرآن در شأن آن حضرت نازل شده است؛ از جمله «وَالَّذِینَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِی سَبِیلِ اللّه، وَالَّذِینَ آوَوا وَنَصَرُوا أُوْلَئِکَ هُمْ الْمُؤْمِنُونَ حَقّا لَهُمْ مَغْفِرَهٌ وَ رِزْقٌ کَرِیمٌ» در شأن او و جمعی دیگر از مخلصان اصحاب پیامبر (ص) است.

۱-حمزه از مؤمنان حقیقی

حمزه بن عبدالمطلب را در رأس این مؤمنان حقیقی مشاهده می‌‌کنیم. ایمان آوردن در وضعیت سخت، یاری‌کردن و پناه‌ دادن به رسول خدا (ص) در مقابل دشمنان آنگاه که همه مشرکان و دشمنان علیه او بسیج شده بودند و در آیه شریفه «لاَیَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قَاتَلَ أُوْلَئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَهً مِنْ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا»، حمزه در اول این صف از مؤمنان است که قبل از فتح، جان خویش را در طبق اخلاص گذاشت.

حضرت حمزه (ع) با دشمنان به قتال و جهاد پرداخت و به خیل اولین شهدای اسلام پیوست؛ قتال و شهادتی که با مثله و قطعه قطعه شدن اعضای بدنش توأم شد و علف‌های بیابان بر پیکر خونینش کفن شدند. البته آیات متعدد دیگری هست که سیدالشهدا، حمزه مصداق روشن و نمودار بارزی از این آیات است.

۲- لقب سیدالشهدا ء

پیامبر (ص) بخشی از نعمت‌های خدا را که بر این خاندان ارزانی داشته است برشمرد تا بدین جا رسید: دخترم! ما اهل بیتی هستیم که خداوند ۶ صفت و ویژگی را بر ما عطا کرده است که بر هیچ یک از گذشتگان و آیندگان عطا نکرده است؛ زیرا پیامبر ما سید انبیا و مرسلین است و آن پدر تو است و وصی ما سید اوصیا است و آن همسر تو است و شهید ما سیدالشهدا است و آن حمزه بن عبدالمطلب عموی پدر تو است. فاطمه (س) گفت: ای فرستاده خدا، آیا او فقط سید شهیدانی است که با وی به شهادت رسیده‌اند؟ پیامبر فرمود: نه، بلکه او سید شهدای اولین و آخرین، به جز انبیا و اوصیا است.

رسول خدا (ص) فرمود: ما فرزندان عبدالمطلب، سروران اهل بهشتیم. رسول الله، حمزه سیدالشهدا، جعفر ذوالجناحین، علی، فاطمه، حسن، حسین و مهدی (عج)، با اینکه پیامبر (ص) بیش از هفت عمو داشت، اما عمویی چون حمزه و ابوطالب نداشت، ابوطالب در دوره حیات خود و با تقدیم فرزندان خود به محضر پیامبر از دین حمایت کرد تا او زنده بود، کسی جرأت اذیت حضرت را نداشت. به همین خاطر سال وفاتش عام الحزن پیامبر بود. حمزه پس از ابوطالب بزرگ‌ترین پشتیبان پیامبر (ص) بود، لذا فرمود: «اَحَبّ اِخوانی اِلَیَّ علّی بن أبیطالب و أحَبّ أعْمامی‌‌ اِلیَّ حَمْزَه»؛ محبوب‌ترین برادرانم علی بن ابیطالب و محبوب‌ترین عموهایم حمزه است.

۳- «حمزه» محبوب‌ترین نام‌ها

یکی از اصحاب پرسید: یا رسول الله! خداوند فرزندی عنایت کرده نامش را چه بگذارم. فرمود: «سَمِّهِ بأحَبِّ الأسماء اِلیّ حَمْزه»، نام او را که همنام محبوب‌ترین نام‌ها نزد من است بگذار و آن حمزه است. ابن حجر عسقلانی نقل می‌‌کند که رسول خدا (ص) چون در کنار جسد مُثله شده عمویش حمزه نشست، خطاب به وی چنین فرمود: «رَحِمکَ اللّه أی عمّ، لَقَدْ کُنتَ وَصُولاً لِلرَّحِمِ فَعُولاً لِلْخیرات»، ای عمو! خدای رحمت کند تو را که در صله رحم و انجام‌دادن کارهای نیک فعال و کوشا بودی.

۴- لقب حمزه در قیامت اسدالله است

در حدیث مفصلی که امیر مؤمنان (ع) از رسول خدا (ص) نقل کرده، آن حضرت، درباره حضرت حمزه (ع) می‌‌فرماید: «اما انّ حمزه عمی یُنَحّی جهنّم مِن مُحِبِّیه» همانا در قیامت عمویم حمزه جهنم را از دوستدارانش دور خواهد کرد. در جنگ احد حمزه به شهادت رسید و این نقطه عطفی برای حیات اسلام بود،‌ زیرا اگر جان‌نثاری حمزه و علی (ع) در این روز نبود، جان پیامبر (ص) در خطر بود. به همین خاطر خداوند نیز درجاتی نظامی به جهادگران خود داده است. امام باقر (ع) در وصف حضرت حمزه (ع) فرمود: او در قیامت با لقب اسدالله نامیده می‌شود.

۵- به گواهی استناد معصومان(ع) به مقام حمزه ؛ حمزه یکی از ارکان اسلام است

همه معصومان از حمزه وجایگاه او به مناسبتهایی یاد نموده اند ؛ این خود نشان می دهد که در فرهنگ اسلام حمزه یک نماد مهم است یک نشانه بزرگ ویک پرچم وتابلو راهنما است ؛ یک اسوه وسر مشق است وبا این منزلت است که رسول الله و امام معصوم جانشین او از حمزه یاد نموده وشهادت اورا یاد می کند لذا سزاوار است اینگونه شخصیتها را باز تبیین نمود و فضائل اورا بر شمرد تا جوانان به وجود اینها و شسخصیتشان تاسی نمایند.

۱-۵.پیامبر (ص) وحمزه

بیشتر معصومین درباره حمزه واستناد به شهادت حمزه وشخصیت حمزه سخن گفته اند ؛ این استناد خود نشان دهنده جایگاه رفیع حمزه در اسلام است ؛ در جنگ خندق چون امیرمؤمنان علی (ع) با عمرو بن عبدود مواجه شد و مبارزه آنان آغاز شد، پیامبر (ص) رو به آسمان کرد و دستانش را بالا گرفت و این دعا را مکرر خواند: «أللّهمّ اِنّکَ اَخَذْتَ مِنّی عُبیده یومَ بَدر وَ حمزه یَوْمَ اُحُد فَاحْفَظ عَلَیَّ الیومَ علیّا… رَبِّ لاَتَذَرْنِی فَرْدا وَ أَنْتَ خَیْرُالْوَارِثِینَ»، خدایا! پسرعمویم عبیده را در جنگ بدر و عمویم حمزه را در جنگ احد از من گرفتی، پس امروز علی را برایم نگهدار! خدایا! مرا تنها نگذار وَ انْتَ خَیْرالْوارثین. پیامبر (ص) دراین هنگامه سخت در حق عمویش دعا و از خدا برای حمزه طلب ترفیع مرتبه معنوی کرد.

۲-۵. امام علی(ع) وحمزه

با توجه به اینکه امیرمؤمنان در احقاق حقانیت اهل بیت(ع) همواره در احتجاج‌های خود در مقابل دشمنان به مقام رفیع حمزه مباهات و آن را یادآوری کرده است، چنانکه فرمود : خداوند در میان خاندان ما هفت نفر خلق کرد که در روی زمین مانند آن‌ها را نیافریده است: از ماست خاتم پیامبران … از ماست عمویم سیدالشهدا و برادرم جعفر که به همراه فرشتگان پرواز می‌‌کند و قائم (عج)، همچنین وقتی در شورای ۶ نفره حضور یافت و با برتری جویی آنان مواجه شد، با استناد به مراتب معنوی خود و قرابتش به رسول خدا (ص) فرمود: شما را قسم به پروردگار کیست که عمویش سیدالشهدا باشد. آن‌ها گفتند قسم به خدا تنها تویی.

در بصره پس از جنگ جمل به ابوایوب انصاری گفت: آیا خودم را معرفی کنم، گفت: آری! ای امیرمؤمنان معرفی کن، زیرا تو همیشه شاهد و حاضر بودی و ما غایب. امیرمؤمنان (ع) فرمود: آگاه باشید که افضل خلق بعد از اوصیا، شهدا هستند و افضل همه شهدا حمزه بن عبدالمطلب و جعفر بن ابیطالب است که دارای دو بال رنگین است، در مقام احتجاج در مقابل معاویه نیز از او سؤال کرد که آیا حمزه سید شهیدان عموی تو است یا من؟

۳-۵. فاطمه(س) وحمزه

حضرت زهرا (س) پس از شهادت حمزه بر سر قبر او در احد حاضر می‌شد، می‌گریست، برای او دعا می‌کرد و قبرش را زیارت می‌کرد، چون می‌دانست چه مرد بزرگ و چه یاور بی‌همتایی را پدرش از دست داده است. نوشته‌اند پس از رحلت پیامبر (ص) نیز به زیارت قبور شهدای احد و عمویش می‌رفته تا بدین وسیله اعلام کند که اگر عمویم حمزه بود من اینگونه تنها نبودم.

۴-۵. امام حسن وحمزه

شیخ طوسی از امام صادق (ع) از امام باقر (ع) و او از امام سجاد (ع) نقل می‌‌کند که امام حسن مجتبی (ع) در یک محاجه و مناظره با معاویه چنین فرمود: و از کسانی که دعوت رسول خدا را اجابت کردند، عمویش حمزه و پسرعمویش جعفر بود که هر دو به همراه گروهی از اصحاب پیامبر شربت شهادت نوشیدند، اما خداوند از میان همه آنان حمزه را به عنوان «سیدالشهدا» معرفی کرد و برای جعفر دو بال عنایت فرمود که آزادانه در میان فرشتگان پرواز می‌‌کند و این دو امتیاز برای این دو شهید به جهت موقعیت معنوی و قرابت آن‌ها نسبت به رسول خدا (ص) بود و باز رسول خدا (ص) از میان همه شهدا که با حمزه به شهادت رسیده بودند، تنها بر پیکر او هفتاد بار نماز خواند.

۵-۵. امام حسین(ع) وحمزه

جایگاه حضرت حمزه نزد امام حسین (ع) نیز برتر است : آن حضرت در آخرین ساعات روز عاشورا برای اتمام حجت به معرفی خود به سپاه دشمن پرداخت و فرمود: ای مردم! بگویید من چه کسی هستم، سپس به خود آیید و خویشتن را ملامت کنید و ببینید آیا قتل من و شکستن حرمتم برای شما جایز است؟ آیا من فرزند دختر پیامبر شما نیستم؟ آیا من فرزند وصی و پسرعموی پیامبر(ص) شما نیستم؟ مگر من فرزند کسی نیستم که پیش از همه به خدا ایمان آورد و پیش از همه رسالت پیامبر را تصدیق کرد؟ آنگاه فرمود: آیا حمزه سیدالشهدا عموی پدر من نیست؟ آیا جعفر طیار عموی من نیست؟ آیا شما سخن پیامبر را در حق من و برادرم نشنیده‌اید که فرمود: این دو، سروران جوانان بهشت هستند؟

۶-۵. امام سجاد(ع) و حمزه

نقل شده است که امام سجاد (ع) فرمود: هیچ تعصبی صاحب خود را داخل بهشت نکرد، جز تعصب حمزه بن عبدالمطلب آنگاه که شکمبه شتری به وسیله مشرکین مکه به سر و صورت پیامبر انداخته شد و حمزه برای دفاع از آن حضرت و دفع شر دشمنان، اسلام را پذیرفت و از پیامبر (ص)دفاع جانانه کرد و در غربت دین به یاری اسلام شتافت.

همچنین یکی از خطبه‌های تاریخی، پرشور و انقلابی که امام سجاد (ع) ایراد کرد و در منابع تاریخی ثبت شده است، خطبه‌ای است که آن حضرت پس از حادثه عاشورا و به هنگام اسارت اهل بیت پیامبر (ص) در شام و در مسجد جامع این شهر ایراد کرد؛ جلسه‌ای که انبوه شرکت‌کنندگان در نماز جمعه و از جمله شخص یزید بن معاویه و درباریان وی، در آن شرکت داشتند، در آنجا به معرفی خود پرداخت و فرمود: حمزه سیدالشهدا عموی من است.

حضرت حمزه سیدالشهدا امتیازات فراوانی داشت که مورد توجه همه اهل بیت است، وی علاوه بر ویژگی‌های معنوی ویژگی‌های جسمی بی‌مانند نیز از جمله شجاعت، غیرت، مهارت در تیراندازی و نبرد که همه را در راه خدا به کارگرفت ، امری که کسی از عرب جرأت روبه‌رو شدن با او را نداشت، لذا در جنگ نیز از خفا، غفلت و با حیله و خدعه به نبرد او آمدند و او رابه شهادت رساندند..

۷-۵.برگزاری ودستور عزا داری برای حمزه توسط رسول الله (ص)

جامعه اسلامی را باید به اهمیت این موضوع آگاه نمود که حمزه شخصیتی است که در راه دین به شهادت رسید و شهادت وفقدان او برای رسول الله وبرای دین بسیار گران وسخت بود با شهادت او پشتوانه بزرگ اسلام از دست رفت که می توانست در راه دین همچنان با شجاعت و صلابت دفاع نماید چنانکه امیر مومنان (ع) بارها در تنگ ناها از حمزه وبرادرش جعفر طیار ، یاد می نمود که اگر حمزه و جعفر بودند اسلام گرفتار این همه بلاها و جنگها و گرفتار دسیسه های استعمار گران نبود ؛ چنانکه پس از ایمان حمزه به پیامبر (ص) و در آمدن به جرگه دعوت‌شدگان، اسلام قدرتی بزرگ گرفت و بسیاری به جهت ایمان حمزه به سوی اسلام گرویدند. شهادت او نیز برای اسلام گران بود، چون هیبتی داشت که دل دشمن را به ترس و اضطراب می‌انداخت. حمزه کسی است که پیامبر (ص) پس از شهادتش بر او بسیار گریست و زنان انصار و مهاجرین را دستور فرمود تا برای او اقامه عزا و گریه کنند و این اولین عزاداری در اسلام برای عزیز ترین سرباز اسلام ویار رسول الله (ص) بود. شهادت او فقدانی برای اسلام بود و برای پیامبر(ص) غمی جانکاه بود که هرگز جبران نشد لذا سزاوار است به یاد او به نیت پیروی از رسول الله برای او عزاداری نمایند .

انتهای پیام

منبع: اندیشه قم