به گزارش «شیعه نیوز»، کاظمین در مجاورت شهر بغداد است که امروزه به علت توسعه شهری به بغداد وصل شده است. این شهر در غرب رود دجله قرار دارد و از این رو بارندگی در بعضی از ایام سال مانند بهار رگباری است. به این دلیل، در عصر عباسیان بغداد و مناطق حاصلخیز حوالی آن به عنوان پایتخت و تفریح‌گاه حاکمان عباسی قرار گرفت.
کاظمین به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی از دیرباز مورد توجه بوده است و تاریخ قدمت آن را به قبل از میلاد مسیح (ع) نسبت می‌دهند. این منطقه در عهد ساسانی باغ یکی از پادشاهان ایرانی به نام «تسوج» بود که به این نام شهرت یافت. در جنگ نهروان به سال ۳۷ و به دستور امام علی (ع) شهیدان جنگ را در این مکان به خاک سپردند که آن را «مقبرة الشهداء» نامیدند.
در عصر عباسی، به هنگام توسعه و احیای بغداد و انتخاب آن به عنوان پایتخت، این قبرستان به «شونیزی» معروف بود که خلیفه منصور دوانیقی، آنجا را برای دفن بزرگان و خاندان عباسی در نظر گرفت و از آن پس به نام «مقابر قریش» شهرت یافت. وقتی امام کاظم (ع) به دستور هارون الرشید و به دست سندی بن شاهک به شهادت رسید، جسد امام درگورستان «قریش» به خاک سپرده شد. (در بیست و پنجم رجب سال ۱۸۳ هجری امام موسی کاظم (ع) توسط هارون الرشید در بغداد به شهادت رسید). پس از دفن آن حضرت، مرقد ایشان به نام «مشهد باب التّبَن» معروف شد. در سال ۲۲۰هـ ق نیز امام جواد (ع) در کنار قبر جدش به خاک سپرده شد.
این منطقه، بار‌ها به علت سیل، زلزله، جنگ‌های داخلی و مذهبی دچار ویرانی و آتش سوزی شد و بار‌ها نیز مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. آل بویه از حکمرانان شیعی بغداد بودند که نسبت به بازسازی شهر و مزارات امامین توجه خاصی داشتند. علاءالدین جوینی از حاکمان بغداد نیز از جمله کسانی است که پس از حمله هلاکوخان در سال ۶۵۱ هـ ق به بغداد و تخریب آن، به مرمت شهر و مقبره امامان پرداخت.
ابن خلکان در وصف مشهد کاظمین (علیهما السلام) نوشته است:
قبر او [امام کاظم (ع)] در آن جا مشهور و زیارتگاه است و حرمی باشکوه و بزرگ دارد که دارای چراغ هایی از طلا و نقره و انواع اسباب و فرش های کمیاب است.
شمس الدین ابوالعباس احمد بن ابراهیم بن ابی بکر بن خلکان (۶٠٨-۶٨٣ ه) که مذهب شافعی داشته و در نواحی شمالی عراق، به ویژه شهر اربیل می زیسته، خود از این حرم بازدید کرده است و نگارش کتاب معروف خود، «وفیات الاعیان و ابناء ابناءالزمان» را در ۶۵۴ هجری آغاز و در ۶٧٢ هجری به پایان بُرده است.
نورالدین علی بن موسی بن سعید مغربی که در ۶۵۴ هجری همراه کمال الدین عمر بن العدیم حلبی وارد کاظمین شده، نوشته است:
وقتی به درب حرم رسیدیم، به زائرینی که از اولاد امام کاظم (ع) بودند، برخوردیم. آنها ما را امر کردند که کفش های مان را دربیاوریم. داخل حرم که شدیم، با چنان انبوه جمعیت و ظروف طلا و نقره و پرده ها و شمع ها و بوی عطر مواجه شدیم که چشمانمان ندیده بود. وارد روضه ای که قبر امام کاظم (ع) قرار گرفته بود، شدیم. قبر دیگری دیدیم که گفتند قبر محمد بن علی بن موسی بن جعفر (ع) [امام محمدتقی] است. اشیاء دیگری در حرم دیدیم که ذکر آن به طول می انجامد و موجب خستگی می شود.
مراکز و اماکن کاظمین
مسجد براثا در محله‌ای به همین نام واقع شده است. گفته می‌شود امام علی (ع) در هنگام بازگشت از جنگ نهروان در این مسجد نماز خوانده است. مسجد صفوی ساخته شاه اسماعیل صفوی است و از زیبایی خاصی برخوردار است. مسجد المنطقه که به «مسجد العتیقه» نیز مشهور است.
مدفونان در کاظمین
امام کاظم (ع) و امام جواد (ع) پیشوایان هفتم و نهم شیعیان
رجال و دولتمردان
ابو حنیفه
معزالدوله دیلمی از پادشاهان آل بویه
فخرالدوله دیلمی
مشرف الدوله دیلمی
ابن حمدون
جلال الدوله آل بویه
ضیاء الدین ابن الأثیر
ابن الناقد
ابن العلقمی
ابومحمد حسن مهلبی وزیر معزالدوله دیلمی
امین خلیفه عباسی
جعفر بن منصور دوانیقی
فرهاد میرزا معتمد الدوله عموی ناصرالدین شاه
بهلول کوفی پسرعموی هارون الرشید.
علما و بزرگان
شیخ مفید از اعاظم فق‌ها و بزرگان متکلم شیعه.
خواجه نصیرالدین طوسی از دانشمندان و مشاهیر شیعه.
ابن قولویه از فق‌ها و محدثان شیعه و صاحب کتاب کامل الزیارات.
سید رضی و سید مرتضی که قبور منسوب به آنان و محل دفن اولیه آنان در این مکان است.
ابوسبحه موسی بن ابراهیم اصغر بن موسی الکاظم ملقب به المرتضی.
عون و عبدالله از فرزندان امام علی (ع).
الامیر سید ابوالحسن علی بن المرتضی بن علی علوی حسنی
ابو یوسف قاضی از فقیهان و عالمان مشهور اهل سنت و شاگرد ابوحنیفه که به قاضی القضات معروف بود.
آیت الله سید حسن صدر.
سید هبة الدین شهرستانی
منبع: الکوثر
