شیعه نیوز:
پرسش
آیا این‌که گفته می‌شود در کافر یک روح، در انسان مؤمن چهار روح و در انبیا علاوه بر چهار روحی که در وجود مؤمن هست، دارای روح القدس هستند صحیح می‌باشد؟
پاسخ اجمالی
در روایتی آمده که پیامبران دارای پنج روح، مؤمنان دارای چهار روح و کفار دارای سه روح می‌باشند. البته تعبیر به روح در اینها تماماً به یک معنا نیست؛ زیرا بعضی از روح‌ها روح نباتی، برخی روح حیوانی، برخی فرشته و برخی نیز روح ملکوتی و الهی هستند.
با توجه به این‌که این اقسام با شرحشان در روایت آمده؛ لذا عین روایت را ذکر می‌کنیم.
اصبغ بن نباته می‌گوید: مردى خدمت امیر المؤمنین(علیه السلام ) آمد و گفت: یا امیر المؤمنین! برخى از مردم عقیده دارند که بنده تا ایمان دارد زنا نمی‌کند، سرقت نمی‌نماید، شراب نمی‌نوشد، ربا نمی‌خورد و خون محترم را نمی‌ریزد. این عقیده بر من گران آمد و از آن دلتنگ شدم؛ زیرا چنان بندهاى نماز می‌خواند، مانند من دعا می‌کند، او از من زن می‌گیرد و من از او زن می‌گیرم و سپس از یک دیگر ارث می‌بریم، با وجود این براى گناه کوچکى که بدان آلوده شده از ایمان خارج می‌شود؟
امیر المؤمنین(علیه السلام ) فرمود: راست می‌گویى من هم از رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) شنیدم که می‌فرمود و دلیلش هم کتاب خدا است که: خداى عز و جل مردم را سه طبقه آفرید و در سه درجه جایگزینشان فرمود، و این همان قول خدا عز و جل در قرآن است: 1. اصحاب میمنه، 2. اصحاب مشأمه، 3. سابقون.[1]
اما آنچه در باره سابقون فرمود، آنها پیامبران مرسل و غیر مرسل هستند که خدا در آنها پنج روح قرار داده است. 1. روح القدس، 2. روح الایمان، 3. روح القوة، 4. روح الشهوة، 5. روح البدن. به وسیله روح القدس بعثت آنها به پیامبرى مرسل و غیر مرسل انجام شد؛ نیز به وسیله آن همه چیز را دانستند؛ با روح ایمان خدا را عبادت کردند و چیزى را شریک او نساختند؛ با روح قوت با دشمن خود جنگیدند و به امر معاش خود پرداختند؛ با روح شهوت از طعام لذیذ و نزدیکى حلال با زنان جوان برخوردار گشتند؛ و با روح بدن جنبیدند و راه رفتند. این دسته آمرزیدهاند و از گناهانشان(ترک اولاى آنها) چشم پوشى شده ...
سپس اصحاب میمنه را یاد فرمود. آنها همان مؤمنان حقیقى هستند که خدا در آنها چهار روح نهاده(زیرا روح القدس مختص پیامبران است). روح ایمان، روح قوت، روح شهوت و روح بدن. بنده همواره در صدد تکمیل این ارواح است و حالاتى برایش پیش آید، ... اما اصحاب مشأمه یهود و نصارای هستند که خداى عز و جل می‌فرماید: «کسانى که خدا کتابشان داد او را می‌شناسند، چنان‌که فرزندان خود را می‌شناسند؛[2] یعنى(نبوت) محمد و ولایت(اشیاء او) را در تورات و انجیل می‌شناسند، چنان‌که پسران خود را در خانههاى خویش می‌شناسند «و دسته‌اى از آنها با آن‌که می‌دانند حق را می‌پوشند» «حق و درستى از پروردگار تو است» که تو به سوى آنها فرستاده شدهاى «پس مبادا از آنها باشى که شک و تردد دارند».
و چون اینها(یهود و نصارى) آنچه را شناختند انکار کردند، خدا به این بلا گرفتارشان کرد و روح ایمان را از آنها گرفت و تنها سه روح را در پیکرشان جاى داد: روح قوت، روح شهوت و روح بدن، سپس آنها را با چارپایان مربوط ساخت و فرمود: «آنها مانند چارپایانند؛[3] زیرا چارپا هم با روح قوت بار می‌کشد، با روح شهوت علف می‌خورد و با روح بدن راه می‌رود». آن‌گاه سؤال کننده به امام گفت: یا امیر المؤمنین دلم را زنده کردى به اذن خدا.[4]
با توجه به آنچه در این روایت آمده، پیامبران(علیه السلام ) دارای پنج روح هستند: روح القدس، روح الایمان، روح القوة، روح الشهوة و روح البدن.
بنابر این، از آن‌جا که بعثت پیامبران مرسل و غیر مرسل به وسیله روح القدس انجام می‌شود؛ لذا این روح برای مؤمنان نیست و مؤمنان دارای چهار روح هستند: روح الایمان، روح القوة، روح الشهوة و روح البدن. و از آن‌جا که به وسیله روح ایمان، مؤمنان ایمان پیدا می‌کنند، پس این روح برای کفار نیست، و آنان دارای سه روح هستند(روح القوة، روح الشهوة و روح البدن) و از روح ایمان بی‌بهره‌اند.
[1]. واقعه، 8- 10.
[2]. «الَّذینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یَعْرِفُونَهُ کَما یَعْرِفُونَ أَبْناءَهُمْ وَ إِنَّ فَریقاً مِنْهُمْ لَیَکْتُمُونَ الْحَقَّ وَ هُمْ یَعْلَمُون». بقره، 146.
[3]. فرقان، 44.
[4]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 282 – 284 تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
آیات مرتبط
سوره البقرة (87) : وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ ۖ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ
سوره البقرة (253) : تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۘ مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللَّهُ ۖ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ ۚ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَلَٰكِنِ اخْتَلَفُوا فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ وَمِنْهُمْ مَنْ كَفَرَ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلُوا وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ
سوره النساء (171) : يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَلَا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ ۚ إِنَّمَا الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَكَلِمَتُهُ أَلْقَاهَا إِلَىٰ مَرْيَمَ وَرُوحٌ مِنْهُ ۖ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ ۖ وَلَا تَقُولُوا ثَلَاثَةٌ ۚ انْتَهُوا خَيْرًا لَكُمْ ۚ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ سُبْحَانَهُ أَنْ يَكُونَ لَهُ وَلَدٌ ۘ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا
سوره المائدة (110) : إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا ۖ وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ ۖ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي ۖ وَتُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ
سوره يوسف (87) : يَا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَأَخِيهِ وَلَا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ ۖ إِنَّهُ لَا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ
T
