خدای متعال در تورات، خود را خدای برخی انبیاء الهی معرفی کرده است:
خدای اسحاق( علیه السلام )؛[1]
خدای اسرائیل؛[2]
خدای یعقوب( علیه السلام )؛[3]
خدای ابراهیم( علیه السلام )، اسحاق و یعقوب؛[4]
خدای یوشع( علیه السلام )؛[5]
خدای الیا؛[6]
خدای داوود( علیه السلام )؛[7]
البته این‌که در تورات خدا خود را فقط خدای برخی از انبیای الهی معرفی نماید، مراد آن نیست که خدا تنها خدای آن‌حضرات( علیه السلام ) است(و از این‌رو، کلماتی از این دست را تحریف‌شده بپنداریم)؛ بلکه به دلیل ارتباط نزدیکی که آن رسولان با خدا داشتند، این‌گونه بیان شده است. مانند موارد فراوانی که در قرآن کریم از پروردگار تنها با عبارت (ربک = پروردگار تو) یاد می‌شود:
«إِنَ رَبَّک حَکیمٌ عَلیمٌ»؛[8] پروردگار تو حکیم دانا است.
«إِنَّ رَبَّک هُوَ أَعْلَمُ مَنْ یضِلُّ عَنْ سَبیلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدین»؛[9] بارى، پروردگار تو به [حالِ] کسى که از راه او منحرف می‌شود داناتر است، و او به [حالِ] راهیافتگان [نیز] داناتر است.
«إِنَ رَبَّک سَریعُ الْعِقابِ وَ إِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحیمٌ»؛[10] پروردگار تو زود کیفر است، و [هم] او بس آمرزنده مهربان است.
بنابر این، اگر در تورات خدای متعال خود را به عنوان خدای ابراهیم، اسحاق و... معرفی نمود، این دلیل بر حصر نیست، بلکه خداوند پروردگار جهان و جهانیان است: «فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّماواتِ وَ رَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعالَمین»؛[11] پس حمد و ستایش مخصوص خدا است، پروردگار آسمان‌ها و پروردگار زمین و پروردگار همه‌ی جهانیان.
در همین راستا است که سخن فرزندان یعقوب( علیه السلام ) در پاسخ پدرشان – که در قرآن بدان اشاره شده - را نمی‌توان دلیلی بر انحصار خداوند به خداوندی بندگان خاص دانست:
«قالُوا نَعْبُدُ إِلهَکَ وَ إِلهَ آبائِکَ إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُون»؛[12]
فرزندان یعقوب گفتند: خدای تو و خدای پدرانت ابراهیم و اسماعیل و اسحاق را می‌پرستیم که خدای واحدی بوده و ما در برابر او تسلیم هستیم.
و این مشابه همان چیزی است که در تورات آمده است.
[1]. تورات، سفر پیدایش.
[2]. تورات، سفر خروج.
[3]. تورات، سفر پیدایش.
[4]. تورات، سفر پیدایش.
[5]. تورات، سفر یوشع.
[6]. تورات، کتاب دوم پادشاهان.
[7]. تورات، کتاب دوم پادشاهان.
[8]. انعام، 83.
[9]. انعام، 117.
[10]. انعام، 165.
[11] جاثیه، 36.
[12] بقره، 133.
T
