شیعه نیوز:
پرسش
مقصود از روایتى که دال بر بی‌فایده بودن ایمان آوردن بعد از ظهور حضرت است و این‌که آیه «یوم لا ینفع نفسا ایمانها» مصداقش زمان ظهور امام زمان(عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) است، چیست؟
پاسخ اجمالی
«آن روز که بخشی از نشانه‌های پروردگارت آشکار شود، ایمان آوردن کسى که قبلاً ایمان نیاورده بود، و یا علی‌رغم اظهار ایمان، عمل نیکى در پرونده‌اش به چشم نمی‌آمد، سودى به حالش نخواهد داشت».[1]
امام صادق( علیه السلام ) در مقام تبیین یکی از لایه‌های باطنی این آیه می‌فرماید: «امامان نشانه‌های خدا هستند و آن نشانه‌ای که در این آیه به آمدنش وعده داده شده است، حضرت قائم(عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) است که هرگاه حضرتشان با شمشیر قیام کند، ایمان کسى که پیشتر (به او) ایمان نیاورده باشد، سودی برایش نخواهد داشت، اگرچه به امامان گذشته ایمان آورده باشد».[2]
اگرچه روایاتی با این مضمون وجود دارد که بعد از ظهور، ایمان نفعی نخواهد داشت، ولی باید آن‌را این‌گونه توجیه کنیم که با ظهور و اتمام حجت باید ایمان‌های قبلی تبدیل به ایمان‌های کامل‌تر شود، نه این‌که ایمان بعد از ظهور، هیچ سودی نداشته باشد؛ زیرا در روایات دیگری می‌خوانیم، آن ایمانی که هیچ سودی نخواهد داشت، ایمانی است که بعد از ظاهر شدن نشانه‌های قطعی قیامت رخ دهد:
امام صادق( علیه السلام ): «تا زمین هست، خداوند را در آن، حجّتى است که حلال و حرام را بشناسد و به راه خداى عزّ و جلّ فرا خوانَد. زمین از حجّت تهى نمی‌ماند، مگر چهل روز پیش از روز رستاخیز. و چون حجّت برداشته شد، درهاى توبه بسته می‌شود و آن‌گاه، ایمان آوردن کسانى که تا آن زمان ایمان نیاورده باشند سودى ندارد».[3]
روایت فوق نشانگر آن است که ایمان و توبه بعد از ظهور هم ممکن است مفید باشد، اما تنها چهل روز پیش از رستاخیز که تمام نشانه‌های قیامت نیز محقق شده است، ایمان فایده‌ای نخواهد داشت.
نکته دیگری که از روایت موجود در پرسش استفاده می‌شود این است که؛ هرکس باید تا پیش از آشکار شدن امام مهدی(عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) به عنوان حجّت خداوند، چنان زندگى کند و خود و جامعه‌اش را چنان بسازد که بتواند به هنگام ظهور، پرونده سفیدی داشته باشد. همه شیعیان در زمان غیبت آنچه را که موجب دوستى و محبت امام زمان(عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) می‌شود، پیشه خود سازند و از هر آنچه که موجب خشم و ناخشنودى ایشان می‌گردد، دورى گزینند؛ زیرا ظهور آن‌حضرت به یکباره و ناگهانى فرا می‌رسد و در آن زمان ممکن است کسانی توفیق توبه و بازگشت نداشته باشند. بنابراین گفتار برخى از مردم که می‌گویند اگر زمان ظهور امام مهدى(عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) را درک کنند به او ایمان می‌آورند و به بیعت و تصدیق وى می‌شتابند، نوعی بهانه‌جویى و توجیه‌طلبى براى پیروى از هواى نفس ارزیابی می‌شود.
[1]. انعام، 158.
[2]. ابن بابویه، على بن حسین، الإمامة و التبصرة من الحیرة، ص 101 - 102، قم، مدرسة الإمام المهدى(عجه الله تعالی فرجهم الشریف )، چاپ اول، 1404ق؛ صدوق، محمد بن على، کمال الدین و تمام النعمة، ج 1، ص 18، تهران، اسلامیه، چاپ دوم، 1395ق.
[3]. برقى، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج 1، ص 236، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
T