شیعه نیوز:
پرسش
پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: «در آخر الزمان علما را با لباس زیبا می‌شناسند». معنای این حدیث چیست؟
پاسخ اجمالی
متن روایتی که در پرسش به آن اشاره شده، چنین است:
«قَالَ النَّبِیُّ ص: سَیَأْتِی زَمَانٌ عَلَى أُمَّتِی لَا یَعْرِفُونَ الْعُلَمَاءَ إِلَّا بِثَوْبٍ حَسَنٍ وَ لَا یَعْرِفُونَ الْقُرْآنَ إِلَّا بِصَوْتٍ حَسَنٍ وَ لَا یَعْبُدُونَ اللَّهَ إِلَّا فِی شَهْرِ رَمَضَانَ ... »؛[1]
پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: زمانی بر امت من خواهد آمد که مردم دانشمندان را جز با لباس زیبا نمی‌شناسند و معرفتی از قرآن به غیر از صدای خوش ندارند و خدا را عبادت نکنند، مگر در ماه رمضان ...
آنچه در مورد این روایت می‌توان گفت؛ این است که:
1. از لحاظ سندی، این روایت به صورت مرسل بیان شده و دارای سند نیست.
2. صرف نظر از سند، این سخن در راستای نکوهش دانشمندانی نیست که لباس زیبا می‌پوشند، زیرا گزارش‌هایی وجود دارد که خود پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) و پیشوایان معصوم( علیه السلام ) نیز گاه لباس‌های زیبا می‌پوشیدند، بلکه روایت به نکوهش افرادی می‌پردازد که بدون تحقیق لازم در میزان دانش افراد، تنها مجذوب سیمای ظاهری و پوشش زیبای آنان شده و از این رو از کسب دانش واقعی باز می‌مانند و نیز به دنبال حقیقت قرآن و عبادت نرفته و به ظواهر آن دل خوش می‌کنند. وقتی کارشان به این‌جا رسید که سراغ عالم ربانی و عامل، و حقیقت قرآن و عبادت نرفته و به ظواهر بسنده کردند، خداوند بر آنان حاکمانی را مسلط خواهد نمود که بهره‌‌ای از دانش و بردباری و عطوفت نبرده‌اند.[2]
به عبارت دیگر:
1 . اگر دانشمندی در شرایط عادی لباسی زیبا بپوشد، نکوهشی متوجه او نیست.
2 . اگر فردی سراغ عالم زیباپوشی برود که از راه‌های دیگر به میزان دانش و عمل او دست یافته، باز هم سزاوار نکوهش نخواهد بود.
3 . اگر فردی بدون تحقیق و تنها با نگاه به ظاهر، فرد زیبا و زیباپوشی را دانشمند ارزیابی کرده و از او پیروی کند، شایسته ملامت خواهد بود.
[1]. شعیری، محمد بن محمد، جامع الاخبار، ص 129، نجف، مطبعة حیدریه، چاپ اول، بی‌تا.
[2]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: 55687، 23633، 1398، 44291.
T