«الهی کفی بی عزّاً ...»، «کفی لی عزّاً» و «کفانی عزّاً». کدام یک از این عبارات در مناجات امام علی( علیه السلام ) صحیح‌تر است؟

شیعه نیوز:
پرسش
سلام؛ از آن‌جا که شما به منابع متفاوت دست‌رسی دارید، عربی صحیح این سخن که از حضرت علی( علیه السلام ) نقل شده چیست؟ «الهی کفی بی عزا یا اینکه کفی لی عزا ان اکون لک عبدا».
پاسخ اجمالی
در راستای آیاتی از قرآن کریم که عزّت را منحصر در پروردگار می‌دانند،[1] مناجاتی از امام علی( علیه السلام ) نقل شده است که حضرتشان در آن، بندگی خدا را مایه عزت، و ربوبیت خدا را نسبت به خود مایه افتخار دانسته است. این مناجات در منابع روایی مختلف، با تفاوت‌های جزئی نقل شده است؛ مانند:
1. «إِلَهِی کَفَى لِی عِزّاً أَنْ أَکُونَ لَکَ عَبْداً وَ کَفَى بِی فَخْراً أَنْ تَکُونَ لِی رَبّا».[2]
2. «کَفَانِی عِزّاً أَنْ تَکُونَ لِی رَبّاً وَ کَفَانِی فَخْراً أَنْ أَکُونَ لَکَ عَبْداً».[3]
3. «إِلَهِی کَفَى بِی عِزّاً أَنْ أَکُونَ لَکَ عَبْداً وَ کَفَى بِی فَخْراً أَنْ تَکُونَ لِی رِبّا».[4]
از لحاظ ادبی و قواعد ادبیات عرب، هر سه نقل، صحیح بوده و با وجود تفاوت‌های مختصری که دارند، هر سه عبارت آن نیز به یک معنا هستند؛ از این‌رو نیازی نیست که یکی را بر دیگری ترجیح داد. اما به هر حال، گزارش اول که شیخ صدوق آن‌را نقل کرده است، قدیمی‌ترین منبعی است که اکنون در دسترس ما است.

[1]. مانند: نساء، 139؛ یونس، 65؛ فاطر، 10؛ منافقون، 8.
[2]. شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 420، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
[3]. کراجکی، محمد بن علی، معدن الجواهر و ریاضة الخواطر، محقق، مصحح، حسینی، احمد، ص 67، تهران، المکتبة المرتضویة، چاپ دوم، 1353ش.
[4]. کراجکی، محمد بن علی، کنز الفوائد، محقق، مصحح، نعمة، عبد الله، ج 1، ص 386، قم، دارالذخائر، چاپ اول، 1410ق.
آیات مرتبط

سوره آل عمران (26) : قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَنْ تَشَاءُ وَتَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ ۖ بِيَدِكَ الْخَيْرُ ۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
سوره النساء (139) : الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۚ أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا
سوره يونس (65) : وَلَا يَحْزُنْكَ قَوْلُهُمْ ۘ إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا ۚ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
سوره هود (92) : قَالَ يَا قَوْمِ أَرَهْطِي أَعَزُّ عَلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَاتَّخَذْتُمُوهُ وَرَاءَكُمْ ظِهْرِيًّا ۖ إِنَّ رَبِّي بِمَا تَعْمَلُونَ مُحِيطٌ
سوره مريم (81) : وَاتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِيَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا

T