شیعه نیوز:
پرسش
چرا گاهی در تصمیمگیریهای ساده و یا پیچیده که باید سریع گرفته شوند؛ یعنی فرصتی برای فکر کردن طولانی نداریم، اشتباه می‌کنیم؟ اگر ریشه در تربیت و محیط زندگی و نوع زندگی ما دارد، چگونه بدون توجه به آنها این کمبود را جبران کنیم؟
پاسخ اجمالی
اگرچه تصمیمگیریهای صحیح و مناسب - چه فوری باشد و چه با فرصت - تا حد زیادی به دانش و تجربه انسان‌ها بستگی دارد، اما از روایاتی برداشت می‌شود که تصمیم‌هایی که به نتیجه مناسب نرسیده‌اند، همواره ناشی از کم‌دانشی و کم‌تجربگی نیستند:
«عَرَفْتُ اللَّهَ سُبْحَانَهُ بِفَسْخِ الْعَزَائِمِ وَ حَلِّ الْعُقُودِ وَ نَقْضِ الْهِمَم»؛[1] (خدا را با به هم خوردن تصمیمها و گشوده‌شدن گره‌ها و کندشدن همت‌ها شناختم).
به عبارتی ممکن است، تصمیمی که با فرصت و دقت گرفته شده، تصمیم کاملاً درستی باشد، اما شرایطی پیش آید که به نتیجه مطلوب نرسد، اما در طرف مقابل، یک تصمیم فوری بتواند مشکل بزرگی را حلّ کند.
بر این اساس، برای رسیدن به نتیجه مطلوب، هم باید به تجربه و دانش خود افزوده و هم دست دعا برداشت و نتیجه را به خدا واگذار کرد و در نهایت تسلیم خواست خدا شد.
اکنون به صورت مختصر به آنچه در تصمیم‌گیری صحیح تأثیر دارد می‌پردازیم:
علم و دانش، در تصمیم‌گیری صحیح نقش عمده‌ای دارد؛ لذا سفارش شده است که بدون علم و آگاهی در کاری وارد نشوید.[2]
امام صادق( علیه السلام ): «در هر کارى پیش از آن‌که دچار پشیمانى گردى، درنگ نما تا راه ورود و خروج آن‌را تشخیص دهى.(اطلاعات لازم را به دست آوری)».[3]
همواره انسان نباید به دانش خود بسنده کند و استفاده از تجربه‌ای که دیگران دارند، می‌تواند راهنمای خوبی برای اطرافیان باشد.[4]
یکی از عوامل مؤثر در تصمیم‌گیری صحیح، آن است که همراه با آینده‌نگری و تدبیر و عاقبت اندیشی باشد.[5]
امام علی( علیه السلام ) به فرزندش امام حسن( علیه السلام ) فرمود: «... تصمیم گرفتن باید از روی دور اندیشى باشد..».[6]
برای موفق‌شدن در تصمیم‌گیری صحیح و نیز به نتیجه رسیدن آن، علاوه بر آنچه گفته شد، باید دست به دعا برداشت و نتیجه را به خدا واگذار کرد.[7]
[1]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 511، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.
[2]. «نقش علم و آگاهی در عمل انسان»، 25142؛ «راه کار های مناسب برای یکی شدن علم و باعمل»، 5756؛ «پیشرفت و تعالی در سایه علم و عمل»، 30851.
[3]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول ص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 304، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.
[4]. «حدیث «الشیخ فی اهله کالنبی فی امته»، 99258؛ «نتایج حضور نیرو های قدیمی بسیج در کنار نسل جوان»، 7267.
[5]. «آینده نگری و تفاوت آن با آرزوهای دراز»، 23058؛ «مرز آینده‌نگری پدر نسبت به وضعیت زن و فرزندان»، 47602.
[6]. تحف العقول عن آل الرسول ص،ص 80.
[7]. «رابطۀ دعا با تلاش و کوشش»، 6154؛ «دعا برای رفع گرفتاری و مشکلات»، 36280.
T