شیعه نیوز:
پرسش
آیا چنین چیزی صحیح است که ساره و حضرت ابراهیم( علیه السلام ) برادر و خواهر ناتنی هم بودند؟ این حکم چه زمانی تغییر کرد و کدام پیامبر ازدواج با محارم را منع نمود؟ حکم ازدواج بین عمه‌ها و خاله‌ها و عمو و دایی و برادرزاده‌ها با خواهرزاده‌ها چطور؟
پاسخ اجمالی
در منابع اصلی و معتبر شیعی به برادر و خواهر بودن حضرت ابراهیم( علیه السلام ) و ساره اشاره‌ای نشده است، تنها در برخی از منابع اهل سنت و پیرو آن در برخی کتاب‌های شیعی آمده است: وقتی نمرود حضرت ابراهیم را به جهت شکستن بت‌ها و توهین به خدایان آنها در آتش انداخت و پروردگار متعال نیز آتش را بر آن‌حضرت سرد و سلامت، بلکه محافظ قرار داد و ایشان در آتش نسوخت،[1] در دل نمرود ترس و وحشتی از حضرت ابراهیم، به‌وجود آمد؛ از این‌رو اموال آن‌حضرت را مصادره و دستور به اخراج و تبعیدش را صادر کرد. حضرت ابراهیم فرمود: «اموالم را به من برگردانید من از سرزمین شما خارج می‌شوم»، نمرود مخالفت کرد و قاضی نمرود گفت: این مرد اگر در این سرزمین بماند دین شما را تباه خواهد کرد؛ لذا بهتر است اموالش را به او بازگردانید تا از این سرزمین خارج شود، نمرود نیز دستور به بازگرداندن اموال ابراهیم( علیه السلام ) داد و سپس آن‌حضرت به جهت شدّت غیرت، همسرش ساره را که دختر خاله‌اش بود برای مصون ماندن از نگاه ناپاک نمرودیان در صندوقی قرار داد و به همراه پسر خاله‌اش لوط که هر دو به حضرت ابراهیم ایمان آورده بودند از سرزمین تحت حکومت نمرود خارج شدند. هنگام خروج از آن سرزمین وقتی به کارگزاران نمرود می‌رسیدند هر کدام یک دهم از اموالش را از او می‌گرفتند تا این‌که یکی از آنان به سوی صندوق آمده و گفت: آن‌را باز کن تا اموال داخلش را بررسی نماییم، ابراهیم( علیه السلام ) فرمود: «هر مقداری که دوست داری اموال داخل صندوق را حساب کن من یک دهمش را به تو می‌دهم ولی آن‌را باز نکن»، اما گمرکچی و کارگزار نمرود قبول نکرد و ابراهیم( علیه السلام ) به ناچار صندوق را باز کرد هنگامی که آن شخص، جمال ساره را دید متعجب شد و پرسید این زن کیست که با تو است؟ آن‌حضرت توریه کرده و فرمود: «ایشان خواهر من هستند» و منظورشان خواهر دینی بود نه خواهر حقیقی.[2] و دلیل این توریه نیز این بود تا ساره را از کشته شدن نجات دهد؛ زیرا می‌ترسید اگر بگوید همسر من است نمرودیان او را به قتل برسانند.[3]
بنابراین، حضرت ابراهیم و ساره برادر و خواهر واقعی نبودند تا بخواهیم استنباط کنیم که ازدواج برادر و خواهر یا دیگر محارم مانند عمه، خاله و...، در ادیان دیگر یا لااقل تا زمان حضرت ابراهیم( علیه السلام ) جایز بود، تنها در داستان ازدواج فرزندان آدم برخی به استناد روایتی گفته‌اند که چون در زمان حضرت آدم( علیه السلام ) هنوز قانون تحریم ازدواج خواهر و برادر از طرف خداوند قرار داده نشده بود و راهی هم برای بقای نسل بشر غیر از این راه وجود نداشت، هابیل و قابیل با خواهران دو قلوی یکدیگر ازدواج کردند و بعد از این ازدواج‌ها بود که ازدواج خواهر و برادر تحریم شد.[4]
[1]. انبیاء، 69.
[2]. قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوى جزائرى، طیّب، ج 1، ص 332 - 333، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404 ق.
[3]. بروجردى، سید مهدى بحر العلوم، الفوائد الرجالیة، محقق، مصحح، بحر العلوم، محمد صادق، بحر العلوم، حسین، ج 1، ص 56، تهران، مکتبة الصادق، چاپ اول، 1405ق.
[4]. ر.ک: «چگونگی استمرار نسل بشر»، سؤال 514.
آیات مرتبط
سوره هود (71) : وَامْرَأَتُهُ قَائِمَةٌ فَضَحِكَتْ فَبَشَّرْنَاهَا بِإِسْحَاقَ وَمِنْ وَرَاءِ إِسْحَاقَ يَعْقُوبَ
سوره هود (72) : قَالَتْ يَا وَيْلَتَىٰ أَأَلِدُ وَأَنَا عَجُوزٌ وَهَٰذَا بَعْلِي شَيْخًا ۖ إِنَّ هَٰذَا لَشَيْءٌ عَجِيبٌ
سوره هود (73) : قَالُوا أَتَعْجَبِينَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ ۖ رَحْمَتُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْتِ ۚ إِنَّهُ حَمِيدٌ مَجِيدٌ
سوره الذاريات (29) : فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَهَا وَقَالَتْ عَجُوزٌ عَقِيمٌ
T