شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی
دعا ارتباط نیازمندانه بنده با ذات حق تعالی، برای رفع نیازهای دنیوی و اخروی است، و در هرحالی دعا برای خود و دیگران پسندیده بوده و دارای ثواب بسیار است.
دعا برای خود در روز عاشورا اشکال ندارد، بلکه در روز عاشورا اعمالی در روایات وارد شده که از جمله آنها دعاها و زیارات است و در این دعاها و زیارات، انسان برای خود نیز دعا می کند.
هر چند در این روز شایسته است که به کارهای دنیایی کمتر توجه شده و فقط به مقدار لازم و ضروری بسنده کرده و این روز را روز مصیبت، اندوه و گریه و عزاداری قرار داد.
پاسخ تفصیلی
دعا ارتباط نیازمندانه بنده با ذات حق تعالی، برای رفع نیازهای دنیوی و اخروی است. این گونه نیست که نباید در روز عاشورا برای خود دعا نمود؛ زیرا در روز عاشورا اعمالی در روایات وارد شده است که از جمله آنها دعاها و زیارات است و در این دعاها و زیارات، انسان برای خود نیز دعا می کند.
به عنوان نمونه، در زیارت عاشورا، فرازهایی از دعا وجود دارد که از خداوند درخواست هایی برای خود داریم؛ مانند:
«اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی عِنْدَکَ وَجِیها بِالْحُسَیْنِ علیه السلام فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَة»؛ یعنی، بار خدایا! به واسطه حسین ( علیه السلام ) در دنیا و آخرت من را نزد خودت آبرومند قرار بده.
و یا از خدا می خواهیم:«اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی مَقَامِی هَذَا مِمَّنْ تَنَالُهُ مِنْکَ صَلَوَاتٌ وَ رَحْمَةٌ وَ مَغْفِرَةٌ اللَّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیَایَ مَحْیَا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَمَاتِی مَمَاتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد»؛ یعنی، بار خدایا! مرا در این مقام و مرتبهاى که دارم از کسانى قرار بده که به آنان درودها و رحمت و آمرزشى از توبه ایشان می رسد؛ خداوندا! زندگی و زیستن مرا همچون زندگی و زیستن محمّد و آل محمّد و مردنم را مانند مردن محمّد و آل محمّد ( صلی الله علیه و آله و سلم ) قرار بده.
همچنین نماز و دعای ارزشمندی به عنوان یکی از اعمال روز عاشورا از حضرت امام صادق ( علیه السلام ) نقل شده است، که در فرازهای متعدد آن از خداوند طلب رحمت، مغفرت و برآورده شدن حاجات خود را می خواهیم. [1]
بنابراین، دعا کردن برای خود در روز عاشورا اشکال ندارد، اما به طور کلی، معصومین ( علیه السلام ) دعا کردن برای دیگران را هم سفارش کرده اند و این گونه نباشد که یک مؤمن فقط برای خود دعا کند و دیگران را فراموش نماید.
چنانچه در روایتی آمده است، امام صادق ( علیه السلام ) فرمود: رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: هر کس بگوید:«اللّهم اغفر للمؤمنین و المؤمنات» (خداوندا، مردان و زنان مؤمن را بیامرز)، خداوند، به تعداد هر یک از مؤمنانى که از زمان آفرینش حضرت آدم ( علیه السلام ) تا برپایى قیامت خلق فرموده، یک کار نیک براى او مىنویسد، و یک گناه او را محو مىفرماید، و یک درجه [درجه ایمانى] او را بالا مىبرد. [2]
گفتنی است؛ روایاتی به ما رسیده که شایسته است در این روز به حزن و اندوه پرداخت و از کار و کوشش دنیایی – مگر به قدر لازم- دوری جست، و حداقل کار و تلاش او با روزهای قبل کمی فرق داشته باشد؛ چون بنی امیه این روز را مبارک شمردند و آن را روز ظفر و پیروزی خود دانستند؛ اما این به معنای آن نیست که از برآوردن نیازهای ضروری زندگی کناره گیری شود. مانند این روایت: امام رضا ( علیه السلام ) می فرماید:«هر کس در روز عاشورا سعى کند حوائج خود را ترک کند، خداى تعالى تمام حوائج دنیا و آخرت وى را برآورده کند و هر که روز عاشورا روز حزن و مصیبت و گریه او باشد، خداى عزّ و جلّ روز قیامت را روز شادی و مسرّت او قرار دهد و هر که روز عاشورا را روز برکت خود قرار داده و در آن روز برای منزل خود ذخیره ای تهیه کند، خدا در آنچه ذخیره کرده برکت ندهد و در روز قیامت با یزید و عبید الله بن زیاد و عمر بن سعد در پایین ترین درجات جهنم محشور شود». [3]
اما همان طور که گفته شد، ترک سعی و تلاش برای حوائج دنیا، به معنای ترک دعا و نیازهای ضروری زندگی نیست.
[1] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج 98، ص 303 – 307، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1404 ق؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ص 782 – 787، مؤسسه فقه الشیعة، بیروت، 1411ق.
[2] بحارالانوار، ج 90، ص 391: «مَن قَالَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ مُؤْمِنٍ خَلَقَه اللَّهُ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ آدَمَ إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ حَسَنَةً وَ مَحَا عَنْهُ سَیِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً» .
[3] شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج 14، ص 504، مؤسسه آل البیت ( علیه السلام )، قم، 1409ق.
T