شیعه نیوز:
پرسش
در قیام مختار ثقفی برای خون‌خواهی امام حسین( علیه السلام ) بیشتر یاران مختار از ایرانیان بودند حال سؤالی که پیش می‌آید این است که این ایرانیان در زمان واقعه عاشورا چرا به یاری امام حسین نیامدند، اما در واقعه خون‌خواهی ایشان به فاصله پنج سال حضوری پر رنگ داشتند؟
پاسخ اجمالی
عموماً ایرانیانی که در کنار مختار ثقفی قرار گرفته و او را یاری کردند، جزء موالی بودند؛ یعنی یا بردگانی بودند که تحت فرمان صاحبان خود قرار داشتند و یا افرادی بودند که در نژادهای عربی ریشه‌ای نداشته و به همین جهت، خود را تحت الحمایه فرد و یا قبیله‌ای عربی کرده بودند. از جهتی دیگر، به دلیل قطعی نبودن نتیجه برخورد با امام حسین( علیه السلام ) (برگشت امام، بیعت امام و یا جنگ)، بیشتر مردم و به ویژه این موالی، چندان حساسیتی به مسئله کربلا نداشتند. اما پس از شهادت امام حسین( علیه السلام ) شرایط و اوضاع تغییر کرد. مردم از خواب غفلت بیدار شده و بُغض و کینه نسبت به قاتلان امام حسین( علیه السلام ) در آنها پدید آمد به گونه‌ای منجر به راه افتادن قیام توّابین شد. این موالی که شاید در کربلا در کنار صاحبان خود و در لشکر عبیدالله بن زیاد حضور داشتند، پس از قیام مختار و اقدام او در کشتن قاتلان شهدای کربلا، اقدام به کشتن اربابان خود که در قتل سید الشهداء شرکت داشتند کرده و سپس به مختار پیوستند و مختار نیز آنان را از بردگی رهانیده و آزاد ساخت.[1] حضور آنها در کنار مختار به گونه‌ای چشمگیر بود که گفته شده، اکثر لشکر مختار را ایرانیان تشکیل می‌دادند.[2]
به‌علاوه؛ در برخی کتاب‌های تاریخی و مقاتل، سخن از کسانی است که احتمال ایرانی بودن آنها وجود دارد که در حماسه جاوید عاشورا، نقشی ماندگار داشته‌اند.[3]
[1]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص 245، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.
[2]. دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، ص 293، قم، منشورات الرضی، 1368ش.
[3]. نک: «ایرانیان در حماسه عاشورا»، 39393.
T