شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی
از نظر قرآن کریم، «فرقان» عبارت است از: هر چیزی که موجب جدایی بین حق و باطل باشد؛ لذا یکى از اسامى قرآن مجید فرقان است: «تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمِینَ نَذِیراً».[1] اگر خداوند قرآن کریم را فرقان نامید؛ از آن جهت است که آیاتش بین حق و باطل جدایى مىاندازد.[2]
این‌که در آیه 41 سوره انفال می‌فرماید: «وَ ما أَنْزَلْنا عَلى عَبْدِنا یوْمَ الْفُرْقانِ یوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ»،[3] منظور از «یوم الفرقان» روز بدر است؛ به دلیل این‌که در پی آن فرمود: «یَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ»؛ زیرا آن روزى که خداوند حق و باطل را رو در روى هم قرار داد و آن‌دو را از هم جدا کرد - حق را با نصرت و یاری خویش احقاق، و باطل را با خوار و ذلیل کردن ابطال نمود- روز بدر بود.[4]
در جنگ بدر، خداوند میان مسلمانان و مشرکان جدا کرد. مسلمانان را عزت بخشید و مشرکان را به دست مسلمانان خوار و ذلیل نمود. در آن روز عده مسلمان‌ها سی‌صد و سیزده نفر، اما تعداد کفار که از بزرگان قریش بودند، بین نه‌صد، تا هزار نفر بود. بیش از هفتاد تن از آنها کشته و بیش از هفتاد نفر اسیر شدند و بقیه پا به فرار گذاشتند. جنگ بدر، در روز جمعه هفدهم ماه رمضان سال دوم هجرت و در هیجدهمین ماه اتفاق افتاد.[5]
[1]. فرقان، 1، «بزرگ است و بزرگوار آن کس که این فرقان را بر بنده خود نازل کرد، تا جهانیان را بیمدهندهاى باشد».
[2]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 15، ص 173، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1417ق.
[3]. أنفال، 41، «اگر به خدا و آنچه بر بنده خود در روز جدایى حق از باطل، روز درگیرى دو گروه (باایمان و بىایمان) [روز جنگ بدر] نازل کردیم، ایمان آوردهاید و...»!
[4]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 836، ناصر خسرو، تهران، 1372ش؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج 9، ص 90؛ آلوسى، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج 5، ص 203، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1415ق؛ بیضاوى، عبدالله بن عمر، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ج 3، ص 60، دار احیاء التراث العربى، بیروت، 1418ق؛ و...
[5]. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 4، ص 836.
آیات مرتبط
سوره الأنفال (41) : وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
T