چرا در قرآن کریم، کاستی‌ها، پیامبرکشی‌ها و جنایت‌های نسل‌های گذشته بنی‌اسراییل به رخ یهودیان معاصری کشیده می‌شود که در آن ماجراها هیچ نقشی نداشتند؟! آیا قبل از دوران موسی( علیه السلام ) نیز پیامبری توسط بنی‌اسرائیل کشته شد؟!

شیعه نیوز:
پرسش
خداوند در سوره بقره آیه 61 در مورد حضرت موسی و قومش در مورد غذا صحبت می‌کند، سپس می‌گوید خدا بر شما ذلت و مسکنت و غضب قرار داد؛ چون پیامبران را کشتید. سؤال این است؛ اوّلاً: آن زمان که گفت‌وگو در مورد غذا است، به غیر از حضرت موسی، نبی دیگری نبود که خدا می‌گوید به دلیل قتل انبیا دچار غضب شدید؟ ثانیاً: با آن‌که یهودی‌های زمان حضرت موسى( علیه السلام ) مرتکب جنایت شده‌اند؛ چرا خداوند بنی‌اسرائیل زمان پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) را مورد خطاب قرار داده است؟! آیا اثر جنایت و خطاى پدران را بر فرزندان و نسل کنونی نمودن، خلاف عدل الهی نیست؟!
پاسخ اجمالی
خدای متعال در یکی از آیات قرآن کریم در مورد بنی‌اسرائیل می‌فرماید: «و [نیز به خاطر بیاورید] زمانى را که گفتید: "اى موسى! هرگز حاضر نیستیم به یک نوع غذا بسنده کنیم! از خدایت بخواه که از آنچه زمین می‌رویاند، از سبزیجات و خیار و سیر و عدس و پیازش، براى ما فراهم سازد." موسى گفت: "آیا غذاى پست‌تر را به‌جاى غذاى بهتر انتخاب می‌کنید؟! [اکنون که چنین است، بکوشید از این بیابان] در شهرى فرود آئید؛ زیرا هر چه خواستید، در آن‌جا براى شما هست." و [مهر] ذلت و نیاز، بر پیشانى آنها زده شد و باز گرفتار خشم خدایى شدند؛ چرا که آنان نسبت به آیات الهى، کفر می‌ورزیدند و پیامبران را به ناحق می‌کشتند. اینها به خاطر آن بود که گناه‌کار و متجاوز بودند».[1]
در این آیه، خداوند رو به یهودیان معاصر با پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) نموده و به آنان می‌گوید: (و به یاد آورید زمانی که گفتید ....) و سپس به گفتارها و کردارهای ناپسند نیاکان آنان می‌پردازد که نسبت به آیات الهى، کفر می‌ورزیدند و پیامبران( علیه السلام ) را به ناحق می‌کشتند.
از این آیه استفاده می‌شود که دلیل گرفتاری آنان به خوارى و ذلت، آن بود که از دستورات خدا سرپیچى کرده، از توحید به سوى شرک منحرف شده و مردان حق و فرستادگان خدا را می‌کشتند، این سنگ‌دلى، قساوت و بی‌اعتنایى به قوانین الهى، بلکه تمام قوانین انسانى که حتى امروز نیز به روشنى در میان گروهى از یهود ادامه دارد، مایه آن ذلت و بدبختى آنها شد.[2]
در «عهد قدیم» آمده است که یهود پیامبرى به نام زکریا( علیه السلام ) را کشتند.[3] جریان قتل حضرت یحیى( علیه السلام ) به دستور پادشاه یهود در «انجیل متى» نقل شده است.[4]
بر اساس نقل قرآن[5] و روایات نیز آنها پیامبران زیادی را بدون هیچ گناهی کشتند. رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) به ابو عبیده جراح فرمود: اى ابا عبیده! بنی‌اسرائیل در اوایل یک روز، 43 پیامبر را در یک زمان کشتند، پس از آن 112 نفر از بنی‌اسرائیل برای امر به معروف برخاستند که آنها را هم در آخر همان روز کشتند![6]
اکنون اگر گفته شود که جرایم گذشتگان و نیاکان، چه ارتباطی به نسل‌های بعدی دارد که مورد توبیخ قرار گیرند؟!
در پاسخ باید گفت؛ اولاً: چنین آیاتی‌ در مقام یادآورى داستان نسل‌های گذشته و نعمت‌هایى است که به آنان هدیه شد، اما در عوض شکرگزارى و فرمان بردارى، لجاجت ورزیده و خود را در معرض غضب پروردگار در آوردند، تا نسل موجود نیز پند گرفته و متوجه شوند که اگر آنها نیز از پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) اطاعت ننمایند مشمول غضب الهى می‌گردند.
ثانیاً: از آن‌جا که علماى یهود معاصر با پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) داستان نسل‌های گذشته خود را می‌دانستند و از طرفی پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) را نیز امی و کم‌سواد می‌پنداشتند، بیان چنین مطالبى از زبان پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) برایشان نوعی اتمام حجت بود تا بدانند که کلمات قرآنى تماماً وحى منزل است.
ثالثاً: یهود معاصر با عیسای مسیح( علیه السلام ) و پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) نیز پا جای پای نسل‌های گذشته خود گذاشته و همان‌گونه که گذشتگان آنها منکر آیات الهى و معجزات موسى( علیه السلام ) شدند، رفتار ناشایستشان در نسل‌های بعدی نیز تأثیرگذار بود! مگر آنان نبودند که می‌خواستند مسیح( علیه السلام ) را به صلیب بکشند؟! مگر چندین بار به پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) خیانت نکرده و شعله چندین نبرد را با حضرتشان نیافروختند؟!
بنابر این، اگر کسی بدون تعصب داستان یهود را مطالعه کند، خواهد دید که بیشتر افراد موجود در نسل‌های مختلف بنی‌اسرائیل، در یک مسیر بودند؛ همان لجاجت، عصبیت، خودخواهى، ضدیت با عدالت، دشمنى با اولیاى حق و... که بنی‌اسرائیل نسل‌های اول داشتند، تماماً به نسل‌های بعدی نیز منتقل شد. منتها اینان آن نفوذ و قدرت را نداشته، و گر نه دنیا شاهد چه خون‌ریزی‌ها و جنایاتى از آنان می‌بود.
شاید همین نکته سرّ این باشد که داستان بنی‌اسرائیل عصر حضرت موسى را بر یهودی‌هاى عصر نزول قرآن بیان کرده، و آنان را مورد خطاب قرار داده است؛ یعنی کنایه از این‌که شما نیز مانند پدرانتان می‌باشید که عهد خدا را می‌شکنید و به نعمت‌های الهی کفر می‌ورزید.[7]
پرسش دیگر آن است که آیا بنی‌اسرائیل پیش از موسی( علیه السلام ) نیز پیامبرانی را کشته بودند که قرآن در توصیف نسل معاصر با موسی( علیه السلام ) می‌فرماید «یقتلون النبیین»؟ در پاسخ باید گفت که در نگاه اول، ظاهر برخی آیات نشانگر آن است که قبل از حضرتشان نیز پیامبرانی توسط بنی اسرائیل کشته شده‌اند، اما به هر حال، نام این پیامبران شهید در قرآن وجود نداشته و نیز با اندک جست‌وجویی که داشتیم، در دیگر منابع نیز به نام آنان برخورد نکردیم.
با این وجود، ممکن است که فرازی چون آیه 61 بقره تنها در نکوهش بنی‌اسرائیل دوره موسی( علیه السلام ) نپرداخته، بلکه تنها فراز اول آن مرتبط با دوران حضرتشان بوده، اما فرازهای بعدی مرتبط با نسل‌های بعدی باشد.
[1]. «وَ إِذْ قُلْتُمْ یا مُوسى‏ لَنْ نَصْبِرَ عَلى‏ طَعامٍ واحِدٍ فَادْعُ لَنا رَبَّکَ یُخْرِجْ لَنا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِها وَ قِثَّائِها وَ فُومِها وَ عَدَسِها وَ بَصَلِها قالَ أَ تَسْتَبْدِلُونَ الَّذی هُوَ أَدْنى‏ بِالَّذی هُوَ خَیْرٌ اهْبِطُوا مِصْراً فَإِنَّ لَکُمْ ما سَأَلْتُمْ وَ وَ ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْکَنَةُ وَ باؤُ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ کانُوا یَکْفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ وَ یَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ الْحَقِّ ذلِکَ بِما عَصَوْا وَ کانُوا یَعْتَدُونَ»؛ بقره، 61.
[2]. طیب، سید عبد الحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏2، ص 45، تهران، اسلام، چاپ دوم، 1378ش.
[3]. عهد قدیم، دوم تواریخ، آیه 20 – 22.
[4]. انجیل متی، باب 14، آیه 3- 12.
[5]. ر. ک: سوره بقره، آیات 87 و 92؛ آل عمران، آیات 21 و 112 و 181 و 183؛ سوره نساء، آیه 155؛ سوره مائده، آیه 70.
[6]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ‏2، ص 720، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.
[7]. بانوی اصفهانی، سیده نصرت امین، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج ‏1، ص 350- 351، تهران، نهضت زنان مسلمان، 1361ش.
آیات مرتبط

سوره البقرة (61) : وَإِذْ قُلْتُمْ يَا مُوسَىٰ لَنْ نَصْبِرَ عَلَىٰ طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا ۖ قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِي هُوَ أَدْنَىٰ بِالَّذِي هُوَ خَيْرٌ ۚ اهْبِطُوا مِصْرًا فَإِنَّ لَكُمْ مَا سَأَلْتُمْ ۗ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ۗ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ
سوره البقرة (87) : وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ ۖ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ
سوره البقرة (92) : وَلَقَدْ جَاءَكُمْ مُوسَىٰ بِالْبَيِّنَاتِ ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ
سوره البقرة (93) : وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُوا ۖ قَالُوا سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَأُشْرِبُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ ۚ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ إِيمَانُكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ
سوره آل عمران (21) : إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَيَقْتُلُونَ الَّذِينَ يَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
سوره آل عمران (112) : ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُوا إِلَّا بِحَبْلٍ مِنَ اللَّهِ وَحَبْلٍ مِنَ النَّاسِ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ الْأَنْبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ ۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ
سوره آل عمران (181) : لَقَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ فَقِيرٌ وَنَحْنُ أَغْنِيَاءُ ۘ سَنَكْتُبُ مَا قَالُوا وَقَتْلَهُمُ الْأَنْبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَنَقُولُ ذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِيقِ
سوره آل عمران (183) : الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ عَهِدَ إِلَيْنَا أَلَّا نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىٰ يَأْتِيَنَا بِقُرْبَانٍ تَأْكُلُهُ النَّارُ ۗ قُلْ قَدْ جَاءَكُمْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِي بِالْبَيِّنَاتِ وَبِالَّذِي قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
سوره النساء (155) : فَبِمَا نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ وَكُفْرِهِمْ بِآيَاتِ اللَّهِ وَقَتْلِهِمُ الْأَنْبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ ۚ بَلْ طَبَعَ اللَّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا
سوره المائدة (70) : لَقَدْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَأَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ رُسُلًا ۖ كُلَّمَا جَاءَهُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنْفُسُهُمْ فَرِيقًا كَذَّبُوا وَفَرِيقًا يَقْتُلُونَ

T