پرسش
قوم حضرت موسی( علیه السلام ) به چشم دیدند که دریا باز شده و به قدرت خدا پی بردند؛ من همیشه به خدا می‌گویم اگر این‌طور به من نشان بدهد یک ثانیه هم سر از سجده بر نمی‌دارم، پس چرا دوباره قوم حضرت موسی بعدش گوساله‌پرست شدند؟
پاسخ اجمالی
این واقعیت وجود دارد که برخی افراد که فطرت پاکشان را غبار نیالوده، حتی با دیدن یک نشان کوچک، ایمانی مستحکم در درونشان پدیدار می‌شود، اما در مورد تمام افراد بشریت، این‌گونه نیست؛ چنان‌که خدای تعالی در قرآن کریم می‌فرماید:
«سوگند که اگر براى [این گروه از] اهل کتاب، هر گونه آیه [و نشانه و دلیلى] بیاورى، از قبله تو پیروى نخواهند کرد».[1]
«پاره‌اى از آنها به [سخنان] تو، گوش فرامی‌دهند ولى بر دل‌هاى آنان پرده‌ها افکنده‌ایم تا آن‌را نفهمند و در گوش آنها، سنگینى قرار داده‌ایم. و [آنها بقدرى لجوجند که] اگر تمام نشانه‌هاى حق را ببینند، ایمان نمی‌آورند تا آنجا که وقتى به سراغ تو می‌آیند که با تو پرخاشگرى کنند، کافران می‌گویند: اینها فقط افسانه‌هاى پیشینیان است!».[2]
آنچه موجب خطاها و گمراهی‌های قوم بنی اسرائیل و هر گروه ناسپاس دیگری است، می‌توان آنها را عوامل لغزش عقل و اندیشه و تشخیص درست از نادرست دانست؛ مانند تکیه بر ظنّ و گمان به‌جاى علم و یقین، میل‌ها و هواهاى نفسانى، شتاب‌زدگی، دنیاپرستی و... .[3]
برای آگاهی بیشتر نمایه‌های زیر را مطالعه کنید:
«هدایت ناپذیری کافران لجوج»، سؤال 5039
«انسان و هدایت‌های الهی»، سؤال 230
«قابلیت و هدایت»، سؤال 9580
[1]. بقره، 145.
[2]. انعام، 25.
[3]. نک: «عوامل لغزش عقل و اندیشه از نگاه قرآن»، سؤال 68925.
آیات مرتبط
سوره البقرة (51) : وَإِذْ وَاعَدْنَا مُوسَىٰ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ
سوره البقرة (54) : وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَىٰ بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
سوره البقرة (92) : وَلَقَدْ جَاءَكُمْ مُوسَىٰ بِالْبَيِّنَاتِ ثُمَّ اتَّخَذْتُمُ الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَنْتُمْ ظَالِمُونَ
سوره البقرة (93) : وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُوا ۖ قَالُوا سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَأُشْرِبُوا فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ ۚ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ إِيمَانُكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ
سوره النساء (153) : يَسْأَلُكَ أَهْلُ الْكِتَابِ أَنْ تُنَزِّلَ عَلَيْهِمْ كِتَابًا مِنَ السَّمَاءِ ۚ فَقَدْ سَأَلُوا مُوسَىٰ أَكْبَرَ مِنْ ذَٰلِكَ فَقَالُوا أَرِنَا اللَّهَ جَهْرَةً فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ ۚ ثُمَّ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ فَعَفَوْنَا عَنْ ذَٰلِكَ ۚ وَآتَيْنَا مُوسَىٰ سُلْطَانًا مُبِينًا
سوره الأنعام (25) : وَمِنْهُمْ مَنْ يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ ۖ وَجَعَلْنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا ۚ وَإِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لَا يُؤْمِنُوا بِهَا ۚ حَتَّىٰ إِذَا جَاءُوكَ يُجَادِلُونَكَ يَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
سوره الأعراف (148) : وَاتَّخَذَ قَوْمُ مُوسَىٰ مِنْ بَعْدِهِ مِنْ حُلِيِّهِمْ عِجْلًا جَسَدًا لَهُ خُوَارٌ ۚ أَلَمْ يَرَوْا أَنَّهُ لَا يُكَلِّمُهُمْ وَلَا يَهْدِيهِمْ سَبِيلًا ۘ اتَّخَذُوهُ وَكَانُوا ظَالِمِينَ
سوره الأعراف (152) : إِنَّ الَّذِينَ اتَّخَذُوا الْعِجْلَ سَيَنَالُهُمْ غَضَبٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَذِلَّةٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚ وَكَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُفْتَرِينَ
سوره طه (85) : قَالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَكَ مِنْ بَعْدِكَ وَأَضَلَّهُمُ السَّامِرِيُّ
سوره طه (87) : قَالُوا مَا أَخْلَفْنَا مَوْعِدَكَ بِمَلْكِنَا وَلَٰكِنَّا حُمِّلْنَا أَوْزَارًا مِنْ زِينَةِ الْقَوْمِ فَقَذَفْنَاهَا فَكَذَٰلِكَ أَلْقَى السَّامِرِيُّ
سوره طه (88) : فَأَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلًا جَسَدًا لَهُ خُوَارٌ فَقَالُوا هَٰذَا إِلَٰهُكُمْ وَإِلَٰهُ مُوسَىٰ فَنَسِيَ
T
