SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:
به گزارش«شیعه نیوز»، "دیوید شنکر" مدیر برنامه سیاست‌های عربی اندیشکده سیاست خاور نزدیک واشنگتن با اشاره به تاریخ لبنان و تشکیل دو ائتلاف غالب در این کشور، تصریح می‌کند که مشکلات سیاسی و اقتصادی در لبنان به علت اختلاف شدید این دو حزب به وجود آمده و تأثیرات بحران سوریه بر این کشور نیز اوضاع را دشوارتر کرده است. در همین حال، انتخابات آینده پارلمان لبنان نیز با توجه به تلاش هر دو ائتلاف برای تضعیف دیگری وضعیت نامعلومی دارد.
* لبنان اگرچه اکنون از انتقال بحران سوریه به این کشور آسیب می‌بیند؛ اما این کشور با چنین بحران‌هایی بیگانه هم نیست
لبنان در طول تاریخ مشکلات فراوانی را پشت سر گذاشته و به شرط آن که بحران سوریه منجر به آغاز دوباره تنش‌های شدید فرقه‌ای در منطقه همیشه بی‌ثبات خاورمیانه نشود، لبنان از این مقطع تاریخی هم عبور خواهد کرد. در ماه‌های اخیر، درگیری‌ها در سوریه به لبنان هم سرایت کرده و منجر به ترور یکی از مقامات ارشد امنیتی این کشور و برخورد شدید بین سنی‌ها و شیعیان حامیان بشار اسد در طرابلس شده است.
علاوه بر این تحولات که ثبات شکننده لبنان را با تهدید مواجه کرده است، خود این کشور هم با مشکلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مواجه است که دولت بیروت به رهبری حزب‌الله آن‌ها را به خوبی برطرف نکرده است.
* ایجاد دوگانگی در لبنان پس از ترور رفیق حریری نخست‌وزیر این کشور
از زمان ترور رفیق حریری نخست‌وزیر سابق لبنان، این کشور در حقیقت به دو دسته تقسیم شده است. یک دسته ائتلاف سنی و مسیحی (و برخی دروز) مخالفان اسد که به «14 مارس» مشهور هستند و دسته دیگر گروه طرفدار اسد با حمایت ایران که به «8 مارس» مشهور و متشکل از شیعیان حزب‌الله و مسیحیان عضو «جریان آزاد ملی» است. این اختلافات تنها سیاسی نیست و به رویکردهای اقتصادی این دو گروه نیز مربوط می‌شود.
* در سال‌های اخیر، انتقال بحران از سوریه به لبنان موجب شده تا دولت این کشور با مشکلات فراوانی مواجه شود
علی‌رغم آن که گروه 8 مارس در پارلمان اکثریت کرسی‌ها را به دست نیاورد؛ اما از سال 2009 تا کنون کنترل دولت را به دست گرفته است. سلاح‌های حزب‌الله موجب شده تا مخالفان داخلی‌اش از این گروه حساب ببرند؛ اما ورود اختلافات سیاسی، بحران گسترده و مشکلات دیگر از سوریه به لبنان موجب شده تا دولت این کشور در سه سال اخیر به موفقیت‌های زیادی دست پیدا نکند.
* بحران سوریه، مشکلات اقتصادی شدیدی نیز برای لبنان ایجاد کرده است
جنگ در سوریه به تجارت و گردشگری لبنان نیز ضربه زده، صادرات این کشور را کاهش داده و (پس از چند مورد آدم‌ربایی) سیل دائم گردشگران را از کشورهای خلیج فارس به لبنان خشکانده است. احتمال انتقال ابعاد بیش‌تری از بحران سوریه به لبنان، همچنن موجب کم شدن سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی و کاهش 20 درصدی صدور پروانه‌های ساخت و ساز از سال گذشته تا کنون شده است.
همچنین، صدور ثروت به خارج از لبنان نیز که مدت‌ها جزء نکات قوت اقتصاد لبنان بوده، اکنون تقریباً متوقف شده است. بانک‌های این کشور هم از بحران سوریه آسیب‌های جدی دیده‌اند و نرخ درآمد حتی در «بانک آئودی» نیز به صفر رسیده است؛ بانکی که بهترین رکورد درآمد خود را در سال 2011 تجربه کرده بود.
* مشکلات اقتصادی لبنان کسری بودجه این کشور را نیز افزایش داده است
اما همه این مشکلات، صرفاً به افزایش مشکلات موجود در لبنان منجر شده است؛ مشکلاتی از جمله پیامدهای جنگ شش سال پیش بین حزب‌الله و اسرائیل. همه این مشکلات روی هم موجب شده تا کسری بودجه لبنان از 40 میلیارد دلار در سال 2006 به حدود 56 میلیارد دلار در حال حاضر برسد.
* رئیس بانک مرکزی لبنان، راه‌حل کاهش اختلاف طبقاتی را افزایش مالیات مرفهان این کشور می‌داند
در همین حین، افزایش بی‌کاری و درآمدهای ثبات در عین افزایش قیمت‌ها نیز فشار اقتصادی را بر اقشار کم‌درآمدتر جامعه لبنان بیش‌تر کرده است؛ تا آن‌جا که ماه گذشته معلمان و سایر کارمندان خدمات مدنی اعتصاب کرده و خواستار شدند تا پارلمان نیمه‌جان لبنان قانونی را تصویب کند و مبلغی را به عنوان افزایش حقوق از ماه آگوست گذشته تا اکنون به آن‌ها پرداخت کند.
«ریاض سلامه» رئیس بانک مرکزی این کشور با افزایش حقوق به این شکل مخالفت کرده و گفت این کار باعث افزایش تورم و اضافه شدن 2 میلیارد دلار به کسری بودجه 3 میلیاردی دولت در سال 2012 خواهد شد. وی پیشنهاد کرد به جای این کار، مالیات بیش‌تری بر سپرده‌های بانکی، گوشی‌های همراه و سایر امکانات رفاهی فراتر از حد عادی وضع شود؛ تصمیمی که مسلماً به مذاق مرفهان لبنانی خوش نخواهد آمد.
* یکی دیگر از مشکلات لبنان تأمین انرژی برق برای شهرهای مختلف حتی پایتخت این کشور است
علاوه بر این مشکلات، کمبود انرژی برق در اثر تعطیلی نیروگاه «دیر عمار» نیز وجود دارد. اگرچه بیروت تا کنون حدود 500 میلیون دلار برای ساخت یک نیروگاه جدید هزینه کرده است؛ اما ساخت این نیروگاه درگیر مشکلات شده و دائماً به تعویق می‌افتد. تلاش برای تأمین موقت انرژی از طریق استخدام دو کشتی تولید برق ترکیه‌ای نیز سال‌ها به طول انجامیده و درگیر کارشنکی‌ها شده است؛ مشخص نیست این کشتی‌ها چه زمانی بالأخره به لبنان خواهند رسید. در همین حین، مشکل قطع برق همه جای پایتخت و شهرهای دیگر را فراگرفته است؛ به ویژه منطقه «ضاحیه» در پایتخت که تحت کنترل حزب‌الله است.
* ائتلاف 8 مارس حاضر نیست اسرائیل را به رسمیت شناخته و برای این رژیم مرزهای آبی تعیین کند
همه شاهد کشف منابع غنی گاز طبیعی در آب‌های کشور هستند. این منابع از آن‌جایی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند که ائتلاف 8 مارس نمی‌خواهد از طریق مکانیسم‌های بین‌المللی به صلح با اسرائیل و تعیین مرز آبی با این رژیم تن دهد.
* دو ائتلاف درون لبنان بر سر تغییر در قانون انتخابات پارلمان در این کشور نیز با هم درگیر هستند
در آستانه انتخابات پارلمانی سال آینده، قانون انتخابات در لبنان هم به عامل دیگری برای اختلافات در این کشور تبدیل شده است. هر دو ائتلاف 8 مارس و 14 مارس دارند تلاش می‌کنند در قانون انتخابات تغییراتی ایجاد کنند که به ضرر طرف مقابل تمام شود. این اختلاف‌نظر موجب شده تا «میشل عون» رئیس جریان آزاد ملی خواستار پیاده کردن مدل نمایندگی بر اساس درصد جمعیت شود؛ وی معتقد است به این ترتیب، ائتلاف وی تقویت می‌شود و تأثیر رأی «ولید جنبلات» رهبر دروزها، به نفع ائتلاف 14 مارس هم کاهش پیدا می‌کند.
در همین حال، «سمیر جعجع» عضو «نیروهای لبنان» حزب مسیحی ائتلاف 14 مارس خواسته تا تغییرات در قانون به گروه وی اجازه دهد تا مستقیماً 50 نفر از 60 نفر مسیحی پارلمان 120 عضوی لبنان را انتخاب کند؛ این تعداد بسیار بیش‌تر از 35 نفری است که در قانون انتخاباتی سال 1960 تعیین شده و یا 27 نفری که در طول اشغال کشور توسط سوریه بنا به قانون به اصطلاح «قاضی کنعان» معین شده بود. اما با توجه به پراکندگی جمعیت لبنان، چنین تغییری نه از نظر حزب‌الله و نه حتی سنی‌ها و شاید دروزهای عضو خود ائتلاف جیاجی قابل قبول نیست.
* اختلافات بین دو ائتلاف لبنانی ممکن است حتی به لغو انتخابات پارلمانی سال آینده منجر شود
شاید این موضوع نهایتاً در «گفتمان ملی» مطرح شود؛ انجمن سیاسی بین‌فرقه‌ای که اوایل امسال توسط «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر لبنان تشکیل شد. هرچند بعد از ترور «وسام الحسن» از مقامات نیروهای امنیت داخلی ائتلاف 14 مارس در ماه اکتبر، این ائتلاف اعلام کرد که هم انجمن گفتمان ملی و هم پارلمان را بایکوت خواهد کرد. بنابراین، در آینده نزدیک نه گفتمان ملی و نه پارلمان پیشرفت‌های چشم‌گیری نخواهند داشت؛ حتی اکنون مشخص نیست که آیا انتخابات در لبنان برگزار خواهد شد یا خیر. صرف‌نظر از بایکوت اخیر، اختلافات طولانی بین طرف‌ها به این معنا بود که ایجاد اصلاحات مهم در کشور تقریباً غیر ممکن است؛ بحث بر سر قانون انتخابات نیز صرفاً مشکلی اضافه‌تر ایجاد کرده است.
* دلایل اولیه و کنونی محبوبیت بالای حزب‌الله در بین شیعیان لبنان
این گروه در بین شیعیان درون خود لبنان از حمایت و محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. این سازمان در اوایل دهه 1980 و پس از تأسیس توسط ایران، عمدتاً به دلیل سال‌ها ظلم علیه شیعیان در این لبنان، بی‌توجهی دولت، ترس از سنی‌ها و همچنین ضدیت با اسرائیل از حمایت مردمی برخوردار شد. امروز هم با توجه به احتمال به قدرت رسیدن سنی‌ها در سوریه و افزایش تنش‌های فرقه‌ای درون لبنان، شیعیان این کشور بیش‌تر از گذشته به گروه قدرتمند حزب‌الله تکیه می‌کنند.
* اگر بحران سوریه به همین شکل ادامه داشته باشد، لبنان هم احتمالاً در سال آینده همچنان با مشکلات کنونی خود دست و پنجه نرم خواهد کرد
لبنان در تاریخ خود از بحران‌های داخلی شدیدی عبور کرده است و این بار هم اگر بحران سوریه موجب وخامت اوضاع امنیتی لبنان نشود، این کشور می‌تواند از مقطع کنونی بگذرد. مشکلات سیاسی و اقتصادی در این کشور دست‌کم تا زمانی ادامه خواهد داشت که احتمالاً اسد در سوریه برکنار شود.
اما احتمال قوی‌تر این است که این مشکلات تا رسیدن دوباره سوریه به ثبات ادامه داشته باشد. انتخابات سال آینده ممکن است دولت لبنان را جا به جا کند؛ اما خط سیر بحران سوریه نشان می‌دهد که وضعیت سیاسی و رکود اقتصادی کنونی در لبنان احتمالاً در سال آینده هم ادامه خواهد داشت.
منیع: فارس به نقل از اندیشکده سیاست خاور نزدیک واشنگتن
انتهای خبر/ خ.ن
