۸ عادت غلط رایج بین سالمندان دیابتی

شیعه نیوز | خیلی از افراد سالمندِ مبتلا به دیابت تصور می‌کنند چون قرص کنترل دیابت مصرف می‌خورند، می‌توانند هر چیزی که دل‌شان خواست، بخورند.

به گزارش «شیعه نیوز»، خیلی از افراد مبتلا به دیابت به خصوص سالمندان که معمولا سواد سلامت کمتری نسبت به جوانان دارند، گمان می‌کنند چون قرص کنترل دیابت مصرف می‌کنند، می‌توانند هر چیزی که دلشان خواست، بخورند و هر طور تمایل دارند، رفتار کنند. درحالی‌که حتی با وجود مصرف داروهای دیابت، شما باید هم مراقب تنظیم قند خون خود باشید و هم عادات غذایی و غلط را کنار بگذارید تا دیابت به سایر دستگاه‌های شما آسیبی نرساند.

در این گزارش ۸ عادت غلط را که بین خیلی از افراد سالمندِ مبتلا به دیابت رایج و عادی است، عنوان می‌کنیم تا بدانید باید این عادات و رفتارها کنار گذاشته شوند تا زندگی سالمی داشته باشید.

مصرف زیاد کربوهیدرات ساده: کربوهیدرات‌های ساده مثل قند سفید، شیرینی‌جات، نان سفید و برنج سفید به سرعت سطح قند خون را بالا می‌برند. این موضوع می‌تواند باعث نوسانات قند خون و افزایش مقاومت به انسولین شود. سالمندان مبتلا به دیابت بهتر است کربوهیدرات‌های پیچیده مثل غلات سبوس‌دار، حبوبات و سبزیجات را جایگزین کربوهیدرات ساده کنند.

عدم نوشیدن آب کافی: وقتی فرد دیابتی آب کافی نمی‌نوشد، قند خونش غلیظ‌تر می‌شود و کلیه‌ها مجبور می‌شوند برای دفع قند اضافی ادرار بیشتری تولید کنند. این باعث کم‌آبی شدید، افت فشار خون و آسیب به کلیه‌ها می‌شود. در سالمندان، کم‌آبی می‌تواند منجر به سرگیجه، ضعف، گیجی و حتی خطر سکته مغزی هم بشود. برای آنکه بدن‌تان دچار کم‌آبیِ ناشی از دیابت نشود، نوشیدن روزانه ۶ تا ۸ لیوان آب (مگر در صورت محدودیت پزشکی) توصیه می‌شود. درضمن از نوشیدنی‌های قندی و نوشابه‌ها هم باید پرهیز کنید.

بی‌تحرکی و ورزش نکردن: فعالیت بدنی، حساسیت به انسولین را افزایش می‌دهد و به تنظیم قند خون کمک می‌کند. بی‌تحرکی می‌تواند منجر به افزایش قند خون، افزایش وزن و مشکلات قلبی شود. به سالمندان دیابتی توصیه می‌شود که روزانه حداقل ۳۰ دقیقه پیاده‌روی کنند.

مصرف بیش از حد نمک: افراد دیابتی بیشتر در معرض فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی هستند. مصرف زیاد نمک یا خوردن غذاهای شور باعث افزایش فشار خون و آسیب به کلیه‌ها می‌شود. بهترین کار استفاده از ادویه‌های طبیعی به جای نمک است.

نادیده گرفتن علائم افت قند خون: سالمندان دیابتی ممکن است علائم افت قند خون (مانند لرزش، ضعف، تعریق و گیجی) را به درستی تشخیص ندهند. افت قند خون می‌تواند باعث بیهوشی یا حتی آسیب مغزی شود. برای آنکه قند خون‌ افراد سالمند دیابتی افت نکند، خوردن وعده‌های غذایی منظم و میان‌وعده‌ها و همراه داشتن مواد غذایی شیرین برای مواقع ضروری (مثلاً توت، خرما و ...) توصیه می‌شود.

استرس زیاد و بی‌توجهی به سلامت روان: استرس زیاد باعث ترشح هورمون‌های استرس (مثل کورتیزول) می‌شود که می‌تواند قند خون را بالا ببرد. همچنین استرس مزمن، مدیریت دیابت را سخت‌تر می‌کند.

پرخوری یا حذف وعده‌های اصلی: پرخوری باعث افزایش ناگهانی قند خون می‌شود. همچنین حذف وعده‌های غذایی به‌خصوص صبحانه می‌تواند باعث افت قند خون و افزایش اشتها در طول روز شود. برای کنترل این وضعیت، مصرف وعده‌های غذایی کوچک اما متعادل در فواصل منظم و مصرف یک صبحانه شامل پروتئین، فیبر و مقدار کمی چربی سالم بهترین راهکار است.

مصرف صبحانه‌های شیرین: خیلی از افراد مبتلا به دیابت به خصوص سالمندان فکر می‌کنند چون دارو مصرف می‌کنند، آزادند که هرچقدر دلشان خواست، عسل و مربا و سایر مواد غذایی شیرین را بدون محدودیت بخورند. اما این طور نیست. مصرف عسل و مربا برای سالمندان دیابتی حتی در مقدار کم می‌تواند مشکل‌ساز شود. به‌خصوص اگر کنترل قند خون این افراد با وجود مصرف دارو ایده‌آل نباشد.

یک دلیل این که عسل و مربا برای دیابتی‌ها خطرناک است، افزایش سریع قند خون است؛ عسل و مربا سرشار از قندهای ساده (گلوکز و فروکتوز) هستند که به سرعت جذب شده و باعث افزایش ناگهانی قند خون می‌شوند. این نوسانات می‌تواند حساسیت به انسولین را کاهش دهد و کنترل قند خون را سخت‌تر کند.

دلیل دوم، مقاومت به انسولین است؛ مصرف مداوم قندهای ساده حتی در مقدار کم ممکن است به مرور زمان مقاومت به انسولین را تشدید کند. درضمن سالمندان دیابتی اغلب از منابع دیگری هم (مثلاً از میوه‌ها، لبنیات یا نان سفید) قند دریافت می‌کنند که مجموع اینها می‌تواند بارِ گلَیسمی بدن را افزایش دهد.

ایجاد وابستگی به طعم شیرین، یکی دیگر از خطرات مصرف مواد غذایی شیرین در وعده صبحانه است؛ اگر فرد دیابتی عادت به مصرف منظم مواد شیرین داشته باشد، ممکن است برای جایگزینی آن، میل بیشتری به سایر منابع قندی پیدا کند.

اگر قند خون این افراد به‌ خوبی کنترل شده و پزشک محدودیت خاصی برایشان نگذاشته، می‌توانند حداکثر ۱ قاشق مرباخوری عسل در کنار وعده غذایی متعادل (مثلاً همراه با نان سبوس‌دار، پنیر یا گردو) مصرف کنند. حواستان باشد عسل طبیعی بهتر از مربا است. چون مرباها اغلب شکر افزوده زیادی دارند. درضمن بهتر است مصرف عسل و مربا یک عادت روزانه نشود. اگر فرد سالمند مبتلا به دیابت عاشق شیرینی است، جایگزین‌های شیرین بهتری برای صبحانه او وجود دارد؛ مثل کره بادام زمینی بدون شکر، گردو و پنیر همراه با نان سبوس‌دار، چند برش میوه با شاخص گلیسمی پایین مثل سیب.

اگر فرد سالمند مبتلا به دیابت اصرار به مصرف عسل دارد، لازم است ۲ ساعت بعد از صبحانه قند خون خود را بررسی کند. اگر قند خونش خیلی بالا رفت، باید مصرف شیرینی را در وعده صبحانه محدودتر کند. درمجموع بهتر است افراد سالمند که دیابت دارند، شیرینی‌ها را با مشورت پزشک مصرف کنند. گاهی پزشک به بیمار اجازه می‌دهد مقدار محدودی عسل در صبحانه بخورد اما تاکید می‌کند که میزان کربوهیدرات صبحانه‌اش را کم کند. یعنی می‌تواند عسل بخورد اما مقدار نان مصرفی خود را باید کاهش دهد تا تعادل قند خونش به هم نخورد.