عید غدير در قرآن

از جمله آيات كريمه كه روز غدير، هجدهم ذى الحجّة سال حجّة الوداع (دهم از هجرت)نازل شده، قول خداى تعالى است در سوره مائده:

يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ، وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ

علاوه بر تمامي علماي شيعه، 30 تن از علماي اهل تسنن برآنند كه اين آيه در غدير خم نازل شده است، اين علما عبارتند از: (1)

1- حافظ ابو جعفر محمّد بن جرير طبرى


2- حافظ، ابن ابى حاتم، ابو محمّد حنظلى رازى


3- حافظ، ابو عبد اللّه محاملى متوفاى 330 در امالى خود


4- حافظ ابو بكر فارسى، شيرازى، در كتاب خود «ما نزل من القرآن في امير المؤمنين»


5- حافظ، ابن مردويه، متولد سال 323 و متوفاى سال 416


6- ابو اسحق ثعلبى- نيشابورى در تفسير خود «الكشف و البيان»


7- حافظ ابو نعيم اصفهانى متوفاى سال 430 در تأليف خود «ما نزل من القرآن فى على عليه السّلام»


8- ابو الحسن واحدى نيشابورى متوفاى 468 در «اسباب النزول» ص 150


9- حافظ، ابو سعيد سجستانى متوفاى 477 در «كتاب الولايه»


10- حافظ، حاكم حسكانى، ابو القاسم در «شواهد التنزيل لقواعد التفصيل و التأويل»


11- حافظ، ابو القاسم ابن عساكر شافعى، متوفاى سال 571


12- ابو الفتح نظنزى در خصايص العلويّه


13- ابو عبد اللّه فخر الدين رازى شافعى، متوفّاى 606 در ج 3 تفسير كبير ص 636


14- ابو سالم نصيبى، شافعى، متوفاى 652 در «مطالب السؤال» ص 16


15- حافظ، عزّ الدين رسعنى موصلى، حنبلى، متولّد سال 589 و متوفّاى 661 در تفسير خود


16- شيخ الاسلام، ابو اسحق حموينى متوفّاى 722 در «فرايد السمطين»


17- سيد على همدانى متوفاى 786 در «مودّة القربى»


18- بدر الدين ابن عينى حنفى متولّد 762 و متوفّاى 855 در كتاب «عمدة القارى»


19- نور الدين ابن صباغ مالكى مكى متوفّاى 855 در «فصول المهمّه» ص 27


20- نظام الدين قمى نيشابورى در ج 6 تفسير خود در ص 170


21- كمال الدين ميبدى، متوفّاى بعد از سال 908 در شرح ديوان اميرالمؤمنين عليه‌السّلام در ص 415


22- جلال الدين سيوطى، شافعى، متوفّاى 911، در ج 2 «الدرّ المنثور» ص 298


23- سيّد عبد الوهاب بخارى، متولّد 869 و متوفاى 932


24- سيّد جمال الدين شيرازى متوفّاى 1000 در اربعين خود


25- محمّد محبوب العالم در تفسير خود مشهور به تفسير شاهى


26- ميرزا محمّد بدخشانى در «مفتاح النجا»


27- قاضى شوكانى، متوفّاى 1250 در تفسير خود «فتح القدير» ج 3 ص 57


28- سيد شهاب الدين آلوسى، شافعى، بغدادى، متوفّاى 1270در ج 2 «روح المعانى» ص 348


29- شيخ سليمان قندوزى، حنفى متوفّاى 1293 در «ينابيع الموده» ص 120


30- شيخ محمّد عبده مصرى متوفّاى 1323 در ج 6 تفسير «المنار» ص 463


اكمال دين بولايت‏


و از جمله آيات كه در روز غدير در شأن امير المؤمنين عليه السلام نازل شد اين آيه است:


الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً (سوره مائده: 3)


اماميّه به طور عموم و بدون استثناء اتفاق دارند باينكه: اين آيه كريمه پيرامون نصّ غدير نازل شده است‏. (2)

روايات مربوط به وقت نزول اين آيه


1- حافظ، ابو جعفر، محمّد بن جرير طبرى متوفاى سال 310، در «كتاب الولايه»


2- حافظ، ابن مردويه، اصفهانى، متوفاى 410


3- حافظ، ابو نعيم اصفهانى، متوفاى 430 در كتاب خود (ما نزل من القرآن فى على عليه السّلام)


4- حافظ، ابو بكر، خطيب بغدادى، متوفاى 463، در تاريخ خود، جلد 8 ص 290


5- حافظ، ابو سعيد سجستانى، متوفاى 477 در كتاب الولاية


6- ابو الحسن ابن المغازلي شافعي، متوفاى 483 در مناقب


7- حافظ، ابو القاسم، حاكم حسكانى


8- حافظ، ابو القاسم ابن عساكر شافعى، دمشقى، متوفاى 571


9- اخطب خطبا، خوارزمى، متوفاى 568 در «مناقب» ص 80


10- ابو الفتح نطنزى در كتاب خود «الخصايص العلويّه»


11- ابو حامد سعد الدين صالحانى، در توضيح الدلايل على ترجيح الفضايل


12- ابو المظفّر، سبط ابن جوزى، حنفى، بغدادى، متوفاى 654 در تذكره خود ص 18


13- شيخ الاسلام حموينى حنفى، متوفاى 722 در باب دوازدهم از «فرايد السمطين»


14- عماد الدين ابن كثير قرشى دمشقى شافعى متوفاى 774، در جلد 2 تفسيرش ص 14


15- جلال الدين سيوطى شافعى، متوفاى 911 در جلد 2 «درّ المنثور» ص 259


16- ميرزا محمّد بدخشى، در «مفتاح النجا»


عذاب واقع‏(3)

از جمله آيات نازله بعد از نصّ غدير قول خداى تعالى است در سوره «المعارج» سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعارِجِ‏ كه علاوه بر اعتقاد شيعه به آن، جمعى از علماى اهل سنت كه شخصيت شان مورد تصديق است آنرا در كتب تفسير و حديث ثبت و ضبط نموده‏اند.


1- حافظ، ابو عبيد هروى در تفسير خود «غريب القرآن»


2- ابو بكر نقّاش موصلى بغدادى در تفسير خود «شفاء الصدور»


3- ابو اسحق ثعلبى نيشابورى در تفسير خود «الكشف و البيان»


5- ابو بكر، يحيى قرطبى، در تفسير خود در سوره «المعارج»


6- شمس الدين، ابو المظفّر، سبط ابن جوزى، حنفى، در تذكره خود صفحه 19


7- شيخ ابراهيم بن عبد اللّه يمنى وصّابى شافعى در كتاب خود «الاكتفاء في فضل الاربعة الخلفاء»


8- شيخ الاسلام حموينى در «فرايد السمطين» باب سيزدهم


9- شيخ محمّد زرندى، حنفى در دو كتاب خود «معارج الوصول» و «درر السمطين»


10- شهاب الدين احمد دولت آبادى در كتاب خود «هداية السعداء» در جلوه دوم از هدايت هشتم


11- نور الدين بن صباغ مالكى مكّى در «الفصول المهمّه» صفحه 26


12- سيد نور الدين حسنى سمهودى شافعى در «جواهر العقدين»


13- ابو السعود عمادى، در جلد 8 تفسيرش ص 292


14- شمس الدين شربينى قاهرى شافعى، در جلد 4 تفسيرش السراج المنير، صفحه 364


15- سيد جمال الدين شيرازى در كتاب خود الاربعين في مناقب امير المؤمنين عليه السّلام


16- شيخ زين الدين مناوى شافعى در كتاب خود فيض القدير فى شرح الجامع الصغير) جلد 6 صفحه 218


17- سيد ابن عيد روس حسينى يمنى، در كتاب خود العقد النبوى و السرّ المصطفوى


18- شيخ احمد بن با كثير مكى شافعى در تأليف خود وسيلة المآل فى عدّ مناقب الآل


19- شيخ عبد الرحمن صفورى در ج 2 كتاب خود نزهت، ص 242


20- شيخ برهان الدين على حلبى، شافعى، در ج 3 السيرة الحلبيّه، ص 302


21- سيد محمود بن محمّد قادرى، مدنى، در تأليف خود الصراط السوى في مناقب النبيّ صلى اللّه عليه و آله


22- شمس الدين حفنى شافعى، در شرح جامع صغير سيوطى ج 2 ص 387


23- شيخ محمّد صدر العالم سبط شيخ ابو الرضا، در كتاب خود «معارج العلى فى مناقب المرتضى»


24- شيخ محمّد محبوب العالم، اين داستان را در تفسير خود مشهور به «تفسير شاهى»


25- ابو عبد اللّه زرقانى مالكى، در شرح «المواهب اللّدنيّه» جلد 7 ص 13


26- شيخ احمد بن عبد القادر حفظى شافعى در كتاب خود «ذخيرة المآل في شرح عقد جواهر اللآل»


27- سيد محمّد بن اسماعيل يمانى در كتاب خود «الروضة النديّه في شرح التحفة العلويه»


28- سيد مؤمن شبلنجى شافعى مدنى، در كتاب خود «نور الابصار في مناقب آل بيت النبي المختار» ص 78


29- استاد شيخ محمّد عبده مصرى در تفسير «المنار» جلد 6 ص 464


منبع تحقیق:

(1) . ترجمه الغدير فى الكتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص 89- 107.


(2) . ترجمه الغدير فى الكتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص 116-  126.

(3) . ترجمه الغدير فى الكتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص 127- 137.

ابنا