به گزارش «شیعه نیوز»، در اواخر فوریه، به دنبال توافق صلح آمریکا با طالبان دولت افغانستان هزاران زندانی این گروه شبه‌نظامی را آزاد کرد. بعد از این اتفاق نگرانی‌هایی در مجاممع سیاسی و امنیتی ایجاد شد که این زندانیان آزاد شده ممکن است دوباره به میادین جنگ بازگشته و عملیات تروریستی- انتحاری طالبان با شدت بیشتری به انجام برسد. انتشار صحبت‌های برخی از مبارزان آزاد شده نیز که به رغم تعهد طالبان از تمایل‌شان به بازگشت به جبهه مبارزه علیه دولت افغانستان سخن می‌گفتند، این نگرانی‌ها را تشدید کرد. اما ظاهرا راه گریزی از این اتفاق نبود، چرا که آزادی پنج هزار زندانی طالبان یکی از اصلی‌ترین شروط آغاز مذاکرات بین افغان‌ها بود. در همان زمان مذاکرات البته سازمان‌های حقوق بشری آزادی این مبارزان طالبان را بدون اخذ ضمانت‌های جدی یک قمار خطرناک خواندند. اما طالبان بارها به اصرار و تاکید گفت که به تعهدات خود در توافق صلح با ایالات متحده پایبند خواهد ماند. حالا هم‌زمان با انتشار نگرانی‌های رسانه‌ها و تحلیلگران سیاسی- امنیتی مبنی بر احتمال بازگشت هزاران رزمنده زندانی آزادشده طالبان به میدان‌های نبرد، کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان می‌گوید که هیچ تضمینی برای جلوگیری از بازگشت این مبارزان به میدان نبرد وجود ندارد.
«آسیا مونیتور» و «آریانا افغانستان»؛ با این‌که هزاران زندانی طالبان هنگام آزادی تعهدنامه‌ای مبنی بر عدم بازگشت به میدان‌های نبرد را امضا می‌کنند، اما با این حال کمیسیون حقوق بشر افغانستان این تعهدنامه‌ها و ضمانت‌ها را کافی نمی‌داند و بر این باور است که ضمانت‌های اخذ شده از این زندانیان بسیار ضعیف و ناکافی هستند.
شهزاد اکبر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان می‌گوید که «هیچ تضمینی برای جلوگیری از بازگشت این زندانیان به میدان نبرد وجود ندارد».
از زندان تا میدان جنگ
به نظر می‌رسد فاصله زندان تا میدان نبرد برای بازداشت‌شدگان طالبان که به تازگی آزاد شده‌اند، کوتاه بوده است. به گفته مقامات امنیتی، قاری روح‌الله، یکی از زندانیان تازه آزاد شده طالبان که پس از آزادی دوباره به جنگ برگشته بود، در درگیری با نیروهای امنیتی در بزرگراه کابل- جلال آباد زخمی شده و بیش از ده‌ها تن از نیروها و زیردستانش هم کشته شده‌اند. غلام‌حیدر رحمان زایی، رئیس امنیت ملی استان لغمان ضمن اعلام این خبر می‌گوید که «قاری روح‌الله به تازگی از زندان آزاد شده بود».
«فضل هادی مسلمیار»، رییس مجلس سنای افغانستان نیز در روزهای اخیر از بازگشت تعدادی از طالبان آزاد شده از زندان به جبهه‌های جنگ خبر داده و صحت گزارش‌هایی را که نشان می‌دهند برخی از طالبان بر خلاف تعهدی که داده‌اند، دوباره به جبهه‌های جنگ برگشته‌اند، تایید کرده است. فضل هادی مسلمیار روز گذشته در جلسه علنی سنا گفت: «در حمله روز دوشنبه طالبان به پاسگاه‌های امنیتی استان لغمان در شرق افغانستان ۱۶ تن از جنگجویان طالب کشته شده‌اند که در میان این کشته‌شدگان تعدادی از زندانیان آزادشده طالبان نیز بودند که به تازگی در پی توافق صلح میان امریکا و طالبان از زندان‌های دولت افغانستان رها شده بودند». رییس مجلس سنای افغانستان مسئولیت بازگشت این شورشیان به میدان نبرد را متوجه امریکا می‌داند که به عنوان میانجی باعث این اتفاق شده است. او در عین حال از دولت نیز خواست تا زندانیانی را آزاد کند که مطمئن است دوباره به جنگ بازنخواهند گشت.
در این میان طالبان ادعا می‌کند که از جنگجویان آزاد شده خود خواسته تا دوباره به جنگ برنگردند و به زندگی شخصی خود بپردازند. یکی از سخنگویان طالبان گزارش‌های منتشر شده پیرامون بازگشت طالبانی‌های تازه آزاد شده به میدان‌های نبرد را بی‌اساس دانسته و می‌گوید که این اخبار بهانه‌ای برای جلوگیری از آزادی زندانیان باقی‌مانده این گروه هستند.
منظور استانکزی، فرمانده امنیتی لغمان اما در ادامه می‌گوید که «به این دلیل است که نیروهای امنیتی به آزادی زندانیان طالبان اعتقادی ندارند. اگر طالبان آنها را به جنگ فرانخوانده، پس این افراد براساس خواست چه کسی دوباره به جنگ برگشته‌اند؟».
آزادی پنج هزار زندانی طالبان یکی از اصلی‌ترین شروط آغاز مذاکرات بین افغان‌ها بوده است. سازمان‌های حقوق بشری البته آزادی این مبارزان طالبان را بدون اخذ ضمانت‌های جدی یک قمار خطرناک خوانده‌اند. اما طالبان بارها به اصرار و تاکید گفته که به تعهدات خود در توافق صلح با ایالات متحده پایبند خواهد ماند.
نگرانی‌های امنیتی
رسانه‌های غربی اما در این میان گزارش‌های هشداردهنده و نگران‌کننده‌ای درباره این اتفاق منتشر کرده‌اند. از جمله «فرانس ۲۴» که در گزارشی از قول شماری از زندانیان آزاد شده نوشته که «آنها آماده از سرگیری جنگ مقدس خود هستند». در این گزارش از قول محمد داود که ماه گذشته از زندان بگرام در شمال کابل آزاد شد، آمده که «اگر آمریکایی‌ها عقب‌نشینی نکنند، ما جهاد خود را ادامه خواهیم داد، زیرا آنها بسیاری از افغان‌ها را کشته‌اند». او در ادامه، بعد از این‌که ۶۵ دلار اهدایی مقامات به عنوان کمک هزینه یا پول توجیبی آزادشده‌ها برای بازگشت به خانه‌هاشان را در جیب گذاشته، شعار محوری این روزهای آزادشده‌ها را سر داده است: «ما دیگر نمی‌خواهیم نیروهای خارجی در کشورمان حضور داشته باشند». این مورد البته تنها مورد نگران‌کننده نیست و اخیرا ویدئوهایی نیز در رسانه‌های اجتماعی منتشر شده‌اند که زندانیان آزاد شده طالبان را نشان می‌دهند که در مورد برنامه خود برای بازگشت به جنگ در خطوط مقدم افغانستان صحبت می‌کنند.
تعهدات ناکارامد
به گزارش خبرگزاری فرانسه، آزادی این زندانیان، از جمله محمد داود ۲۸ ساله که ۹ سال پیش توسط نیروهای آمریکایی دستگیر شده بود، مقامات امنیتی را نگران کرده است. این مبارز طالبان اخیراً به خبرگزاری فرانسه گفته بود که اگر نیروهای آمریکایی از افغانستان بیرون نروند، جهاد خود را ادامه خواهد داد. یکی از مقامات امنیتی که نمی‌خواهد نامش در گزارش فاش شود، می‌گوید که «در این طرح افرادی آزاد شده‌اند که به دلیل کارهایی چون آموزش بمب‌گذاران انتحاری یا ساخت جلیقه انتحاری دستگیر شده بودند و بعضی هم در آدم‌ربایی یا تروریسم بین‌المللی دست داشتند».
البته این زندانیان قبل قبل از آزادی موظف هستند تعهدی را امضا کنند که به این معناست که قول می‌دهند دیگر هرگز اسلحه در دست نگیرند. اما روشن است که چنین تعهداتی بازدارندگی زیادی نمی‌تواند داشته باشد. حتی برخی از فرماندهان طالبان آشکارا گفته‌اند که زندانیان آزاد شده طالبان در صورت عدم حصول توافق میان کابل و طالبان به خط مقدم جنگ باز خواهند گشت. یکی از فرماندهان طالبان در پاکستان به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «شکی نیست که این مردان آزاد شده در نهایت به خطوط مقدم افغانستان اعزام خواهند شد». او در ادامه گفته که «به هر حال این یک جهاد است و تا زمانی که نوعی توافق با دولت کابل به دست آید، ادامه خواهد یافت».
چند شورشی آزاد شده دیگر هم می‌گویند که آنها از ارتش آمریکا عصبانی هستند، اما طبق توافق آمریکا با طالبان که در ماه فوریه منعقد شده، شورشیان متعهد شده‌اند که تا زمان خروج آمریکایی‌ها از کشور که تا سال آینده انجام خواهد شد، حمله به نیروهای آمریکایی و خارجی را متوقف کنند. با این حال جنگ طالبان با نیروهای نظامی ملی افغانستان بر سر جای خود باقی است- که با آنها هیچ تعهدی منعقد نشده است.
«فرانس ۲۴» در بخش دیگری از گزارشش درباره آزادی زندانیان طالبان با اشاره به «تعهد دولت افغانستان برای آزادی ۵۰۰۰ زندانی طالبان» این موضوع را به معنای افزایش ۱۰ درصدی نیروهای رزمی طالبان می‌نامد، که تخمین زده می‌شود در حال حاضر بین ۵۰،۰۰۰ تا ۱۰۰،۰۰۰ نفر باشند.
طالبان توافق‌نامه منعقد شده با ایالات متحده آمریکا را اثبات پیروزی‌شان در جنگ طولانی‌مدت‌شان علیه آمریکا عنوان کرده‌اند و بر این باورند که حتی اگر مذاکرات صلح با کابل شکست بخورد، باز هم آنها در موقعیت برنده قرار دارند. رهبران طالبان حتی به صراحت از ادامه جهاد، حتی در بحبوحه مذاکرات صلح با آمریکا دفاع کرده‌اند. سراج‌الدین حقانی، معاون رهبر طالبان در این زمینه می‌گوید: «سیاست و مذاکرات نباید به این معنا باشد که ما از امور جهادی و تقویت و توسعه نیروی جهادی خود غافل شویم. آزادی زندانیان مقدمه‌ای است برای مذاکرات طولانی‌مدت در داخل افغانستان با هدف پایان دادن به جنگ و آشتی شورشیان با سیستم سیاسی و دولتی افغانستان». چیزی که هنوز عملی نشده است، اما با توجه به توان اضافی که طالبان در ماه‌های اخیر با آزادی زندانیان و رزمندگانش به دست آورده، بعید نیست به همین زودی‌ها نتیجه دهد و این گروه خواسته‌هایش را بر دولت افغانستان تحمیل کند.
