به گزارش «شیعه نیوز»، افراطگرایان اسلامی امیدوارند که از هرجومرج ناشی از دنیاگیری کووید ۱۹ برای انجام حملات جدید، سربازگیری و تقویت اعتبارشان بهعنوان حاکمان بدیل مناطق بیثبات خاورمیانه، آسیا و آفریقا استفاده کنند.
اما واکنش گروههای مختلف افراطی در برابر کرونا از یکدیگر متفاوت بوده است. برای مثال درحالیکه گروه تروریستی داعش از اعضای خود خواسته حملاتی را علیه ملتهای ضعیف و درمانده راهاندازی کنند، طالبان اما تصاویر تیمهای صحی خود را منتشر کرده است.
کارشناسان میگویند که با واضحترشدن مقیاس و جدیت تهدید دنیاگیری کووید ۱۹، رویکرد درونی سازمانهای افراطی نیز تغییر کرده است. گروه تروریستی داعش در ابتدا با نشر مقالهای در مجلهی خود «النبا»، ویروس کرونا را بهعنوان مجازاتی برای «ملل صلیبی» توصیف کرد و از اعضای خود خواستار حمله علیه غربِ کرونازده شد. با اینحال، در نسخههای اخیر این مجله، داعش مقالات طولانی را به نشر رسانده و گفته است که مسلمانان نباید فکر کنند که از این بیماری در امان خواهند ماند.
هرچند داعش با اشاره به دنیاگیری کووید ۱۹ بهعنوان نوعی مجازات [الهی]، ایالات متحده را برای موج «الحاد و بیاخلاقی» مقصر دانسته، اما یکی از نویسندگان النبا در مقالهی خود تأکید کرده که شیوع بیماریهای مشابه در گذشته، مومنان و غیرمسلمانان را بهصورت یکسان بیمار میکرد.
ایمن جواد التمیمی، پژوهشگر افراطگرایی در «دانشگاه جورج واشنگتن» میگوید: «آنها (افراطگرایان اسلامی) میگویند که این دنیاگیری یقینا ارادهی خداوند است، اما قصد آن معلوم نیست؛ بنابراین مسلمانان باید توبه کنند و … کارهای لازم را برای اینکه به این بیماری مبتلا نشوند یا آنرا انتقال ندهند، انجام دهند. داعش رهنمودهای بهداشتی مختلفی را برای اعضا و حامیان خود توصیه میکند [و] همچنین آنها را ترغیب میکند که به کشورهای غربی رحم نکنند… بلکه به حملاتشان برآنها ادامه داده و از نقاط ضعف [این کشورها] در این زمان استفاده کنند.»
داعش به اعضای خود توصیه کرده است که برای انجام حملات به کشورهای غربی سفر نکنند، اما گفته است افرادی که در این کشورها حضور دارند باید دست به کار شوند. روز چهارشنبه، پولیس آلمان چهار عضو مظنون داعش را که گفته میشود قصد بمبگذاری تأسیسات نظامی امریکا را داشتند، دستگیر کرد.
دادستانها میگویند که این مردان در جنوری سال ۲۰۱۹ به داعش پیوستهاند و به آنها دستور داده شده بود که در آلمان دست به تشکیل گروهک بزنند. گفته میشود که اهداف مورد نظر این افراطگرایان پایگاههای نیروی هوایی ایالات متحده در آلمان و منتقدان اسلام بوده است.
در مقابل، هفتهی گذشته القاعده یک رهنمود ۶ صفحهای را دربارهی کووید ۱۹ منتشر کرد. این سازمان در این رهنمود به اعضا خود گفته که هرچند ویروس «سایهی تیره و دردناکی بر تمام جهان افکنده» اما رسیدن دنیاگیری کووید ۱۹ به جهان اسلام نتیجه «گناهان خود ما و … وقاحت و فساد … گسترده در کشورهای اسلامی» است.
این گروه که بیش از یک دهه میشود حملهای علیه غرب انجام نداده، میگوید که بحران کنونی فرصتی برای «گسترش عقاید درست، دعوت از مردم به جهاد در راه الله و قیام در برابر ظلم و ستمگران» است.
دولتهای فاسد، ناکارآمد و ضعیف آفریقایی و خاورمیانه قادر به ارائه خدمات و مراقبت کافی برای مردم خود نیستند و این باعث تقویت بیاعتمادی مردم به دولتهایشان شده است؛ با توجه به این، نگرانیهایی وجود دارد که مبادا شبهنظامیان از بحران ویروس کرونا بهعنوان فرصتی برای جلب حمایت در این کشورها استفاده کنند. گروههای اسلامی در گذشته بارها تلاش کردهاند از بلایای طبیعی به نفع خود استفاده کنند.
در آفریقا و خاورمیانه، تعداد اندکی از کشورهایی که تحت تأثیر افراطگرایی قرار دارند، از نظام صحی موثر برخوردارند و هرچند سنجش وسعت این بیماری دشوار است، اما بسیاری از این کشورها احتمالا در هفتهها و ماهها آینده بهشدت از این ویروس آسیب خواهند دید.
مهاجران و بازداشتشدگان -دو قشر آسیبپذیر بهلحاظ جلب و جذب از سوی گروههای افراطی- بیشتر از دیگران در معرض بیماری جدید قرار دارند. داعش این مسأله را میداند و از جنگجویان خود خواسته تا برای آزادکردن اعضای زندانی این گروه بیشتر تلاش کنند.
در سومالیا، دو هفته پیش گروه الشباب یک جلسه اضطراری را برای بحث در مورد تهدید اپیدمی ویروس کرونا برگزار کرد که در آن فرماندهان ارشد این گروه تصمیم گرفتند به مسلمانان بگویند که تدابیر پیشگیرانه بیشتری را در برابر این بیماری اتخاذ کنند.
الشباب که بخشهای وسیعی از سومالیا را تحت کنترل خود دارد و با نیروهای دولت محلی -تحت حمایت نیروی هوایی ایالات متحده و سایر نیروهای آفریقایی- میجنگد، «نیروهای صلیبی که به این کشور [سومالیا] حمله کردهاند و نیز کشورهای کافر که از آنها (نیروهای صلیبی) حمایت میکنند» را برای شیوع این بیماری مقصر دانسته است.
یکی از رهبران الشباب گفته است که این گروه از رنج و درد کنونی ایالات متحده و متحدان اروپایی آن، لذت میبرد.
براساس گزارش کانالهای خبری گروه الشباب، فوادمحمد خلف، یکی از رهبران این گروه خطاب به جماعتی در مسجدی در منطقه تحت کنترل این گروه در جنوب سومالیا گفته است: «ویروس کرونا نقاط ضعف کسانی مانند ایالات متحده، فرانسه، ایتالیا، آلمان و انگلیس را که ادعا میکنند ابرقدرت هستند، آشکار کرده است.»
سخنگوی این گروه گفته است الشباب هنوز تصمیم نگرفته است که آیا به درخواست سازمان ملل مبنی بر آتشبس جهانی اعتنا کند و به کارمندان صحی اجازه دهد به مناطق تحت کنترل این گروه بروند یا خیر.
در افغانستان، طالبان گفتهاند که با سازمانهای بشردوستانه که به قربانیان ویروس کرونا یا به جلوگیری از شیوع این ویروس کمک میکنند، همکاری خواهند کرد. این گروه در برخی از مناطق افغانستان پیشنهاد همکاری با مقامات محلی را نیز داده است.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان به خبرگزاری «آسوشیتدپرس» گفته است: «اگر خدای ناکرده این بیماری در مناطق تحت کنترل ما شیوع پیدا کند، آن وقت ما میتوانیم در آن منطقه جنگ را متوقف کنیم.»
این گروه همچنین تصاویری از تیمهای صحی طالبان را در حال توزیع صابون، ماسک و دستکش در ولایت ننگرهار منتشر کرده است. در این تصاویر تیمهای صحی طالبان در حال سخنرانی برای بزرگان جامعه در مورد اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از شیوع کووید ۱۹ دیده میشوند.
آن عده از گروههای افراطی که علاقهی چندانی به جلب حمایت جوامع محلی نشان ندادهاند، اغلب گروههایی هستند که سختترین موضع را در پیش گرفتهاند.
ابوبکر شکاو، رهبر یکی از جناحهای بوکو حرام در نایجریا، این هفته با نشر یک کلیپ صوتی ادعا کرده که تفسیر بیرحمانهی وی از اسلام «آنتی ویروس» است. او از تدابیر فاصلهگذاری اجتماعی که باعث بستهشدن مساجد شده است، بهعنوان حمله به ایمان و عقاید [مسلمانان] نام برده است.
برخی از کارشناسان میگویند که دنیاگیری کووید ۱۹ علاوه بر فراهمکردن فرصتی برای شبهنظامیان، ممکن است تلاشهای بینالمللی در امر مبارزه با افراطگرایی اسلامی را تضعیف کند.
گروه بینالمللی بحران میگوید: «کووید ۱۹ تقریبا بهصورت قطع تلاشهای امنیتی داخلی و همکاری بینالمللی ضد داعش را فلج و به جهادیها کمک خواهد کرد که بهتر برای حملات تروریستی آماده شوند.»
هرچند تحلیلگران میگویند که هنوز شاهد حملهای نبودهاند که آنرا به شبهنظامیان و سوءاستفادهی آنها از هرجومرج کنونی ناشی از ویروس کرونا ربط داد، اما افراطگرایان اسلامگرا در اواخر ماه مارچ مرگبارترین حملهی خود را علیه ارتش «چاد» انجام دادند. در این حمله دستکم ۹۲ سرباز در نزدیکی مرز نایجریا و نیجر کشته شدند.
جنگجویان وابسته به القاعده در ۱۹ مارچ ۲۹ سرباز را در مالی به قتل رساندند. یک گروه تندرو اسلامی در شمال «موزامبیک» نیز در هفتههای اخیر یک سری حملات بیسابقه را آغاز کرده است. این در حالیست که روز سهشنبه، یک افسر پولیس و هفت شبهنظامی در نتیجهی جنگ در مرکز قاهره، کشته شدند.
در عراق، جایی که دنیاگیری کووید ۱۹ باعث شده ائتلاف به رهبری ایالات متحده فعالیتهای آموزشی خود را در میانهی خروج برنامهریزیشده از چندین پایگاه متوقف کند، کشور شاهد افزایش حملات داعشیها در هفتهی گذشته بوده است.
در کشورهای دیگر نیز نشانههایی وجود دارد مبنی بر اینکه نظامیان ایالات متحده، انگلیس و سایر کشورها بهدلیل شیوع ویروس کرونا در حال خروج هستند و این خروج، احتمالا فضا را برای افراطگرایان باز خواهد کرد.
در ماه مارچ فرماندهی نیروهای امریکایی در آفریقا دو تمرین نظامی مهم با متحدان آفریقایی خود را بهدلیل «ملاحظاتی برای محافظت از نیروها» لغو کرد. واحدهای نظامی ضعیف کشورهای آفریقایی، احتمالا با توجه به تهدیدی که از جانب ویروس کرونا متوجه صفوف آنها است، تدابیر محافظتی را اتخاذ میکنند.