شیعه نیوز:
پرسش
سلام؛ چرا هر حادثی محدثی دارد؟ آیا علم فلسفه تجربی نیست؟ مثلاً علت و معلول ممکن است تجربیات ما باشند، و حدوث هم همینطور.
پاسخ اجمالی
حادث یعنی موجودی که زمانی نبوده و الآن موجود است؛ بنابراین – بدون آن‌که نیاز به تجربه باشد - عقل حکم می‌کند که چنین موجودی خود بخود ایجاد نشده و نیاز به وجودآورنده دارد.[1]
فلسفه هر چند از تجربیات استفاده می‌کند، ولی ابزار اصلی فلسفه، نیروی عقل است. به بیان دیگر فلسفه تحلیل عقلی حوادث است؛ مفهوم علت و معلول فقط از تحلیل عقلی به دست می‌آید؛ زیرا تجربه فقط تعاقب و پشت سر هم بودن را نشان می‌دهد؛ مثلاً با تجربه مشاهده می‌کنیم هنگامی که حرارتی به آب برسد، پس از مدتی به جوش می‌آید. در این‌جا آنچه از تجربه به دست می‌آید فقط تعاقب و پشت سر هم بودن حرارت و جوشیدن آب است، اما عقل با تحلیل این تجربه می‌گوید علت جوشیدن آب، حرارت است.[2]
[1]. ر. ک: 11013؛ 11702؛ 8109 و 97369.
[2]. ر. ک: 4644 و 9771.
T
