شیعه نیوز:
پرسش
در دعای ماه رجب می‌خوانیم: حرّم شیبتی علی النار یعنی ریش سفیدم را بر آتش حرام کن. حال همه‌ی افرادی که این دعا را می‌خوانند ریش سفید نیستند، یا برخی اصلاً ریش ندارند، تکلیف چیست؟ مثلاً جوانان ما به اشتباه باید این جمله را بگویند؟ اگر بگوید دعا را تغییر دهید و بگویید مثلاً حرم شعری علی النار، آیا این دست بردن در دعا نیست؟
پاسخ اجمالی
1. واژه «شیب» اگرچه معنای حقیقی‌اش موی سفید است و در ماه رجب نیز با به دست گرفتن محاسن همراه می‌شود، اما در نگاهی وسیع‌تر شامل تمام موها از هر رنگی می‌شود: الشَّیْبُ: مَعْرُوفٌ، قَلِیلُه و کَثِیرُه بَیاضُ الشَّعَر، و المَشِیبُ مِثْلُه، و رُبَّما سُمِّیَ الشَّعَرُ نَفْسُه شیْبا».[1]
البته سفیدی مو می‌تواند کنایه از پیری و ضعف و ناتوانی باشد؛ یعنی خدا یا به دلیل ضعف و ناتوانی در برابر عذاب جهنم، آتش عذاب را بر من حرام کن. چنان‌که در داستان حضرت زکریا این‌گونه استفاده می‌شود: «إِنِّی وَهَنَ الْعَظْمُ مِنِّی وَ اشْتَعَلَ الرَّأْسُ شَیْباً»،[2] شیب در این‌جا کنایه از پیرى است.[3]
بنابر این، خواندن این دعا از سوی هر فرد به معنای درخواست پناه از عذاب جهنم است، از آن‌رو که انسان در برابر عذاب و آتش جهنم ضعیف و ناتوان است.
2. در مورد این‌که آیا می‌توان دعا را تغییر داده یا باید آن‌گونه که از سوی ائمه( علیه السلام ) به ما رسیده همان گونه خواند، پاسخ 40610 (تغییر دعای مأثور و تبدیل ضمایر مفرد آن به جمع) را مطالعه کنید.
[1]. لسان العرب، ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 1، ص 512، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[2]. مریم، 4.
.[3] قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ج 4، ص 94، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، 1371ش.
T
