شیعه نیوز:
پرسش
برای ادای دین؛ آیا توصیه‌هایی از پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) و یا ائمه(علیه السلام ) وجود؟ و یا دعاهایی وارد شده است؟
پاسخ اجمالی
در روایات برای ادای دین(بازپرداخت وام)، دعاهای متعددی توصیه شده است.[1] از جمله این دعاها، دعایی است که از امام سجاد(علیه السلام ) در کتاب صحیفه سجادیه وجود دارد:
«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ هَبْ لِیَ الْعَافِیَةَ مِنْ دَیْنٍ تُخْلقُ بِهِ وَجْهِی، وَ یَحَارُ فِیهِ ذِهْنِی، وَ یَتَشَعَّبُ لَهُ فِکْرِی، وَ یَطُولُ بِمُمَارَسَتِهِ شُغْلِی وَ أَعُوذُ بِکَ، یَا رَبِّ، مِنْ هَمِّ الدَّیْنِ وَ فِکْرِهِ، وَ شُغْلِ الدَّیْنِ وَ سَهَرِهِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَعِذْنِی مِنْهُ، وَ أَسْتَجِیرُ بِکَ، یَا رَبِّ، مِنْ ذِلَّتِهِ فِی الْحَیَاةِ، وَ مِنْ تَبِعَتِهِ بَعْدَ الْوَفَاةِ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَجِرْنی مِنْهُ بِوُسْعٍ فَاضِلٍ أَوْ کَفَافٍ وَاصِلٍ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ احْجُبْنِی عَنِ السَّرَفِ وَ الِازْدِیَادِ، وَ قَوِّمْنِی بِالْبَذْلِ وَ الِاقْتِصَادِ، وَ عَلِّمْنِی حُسْنَ التَّقْدِیرِ، وَ اقْبِضْنِی بِلُطْفِکَ عَنِ التَّبْذِیرِ، وَ أَجْرِ مِنْ أَسْبَابِ الْحَلَالِ أَرْزَاقِی، وَ وَجِّهْ فِی أَبْوَابِ الْبِرِّ إِنْفَاقِی، وَ ازْوِ عَنِّی مِنَ الْمَالِ مَا یُحْدِثُ لِی مَخِیلَةً أَوْ تَأَدِّیاً إِلَى بَغْیٍ أَوْ مَا أَتَعَقَّبُ مِنْهُ طُغْیَاناً. اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَیَّ صُحْبَةَ الْفُقَرَاءِ، وَ أَعِنِّی عَلَى صُحْبَتِهِمْ بِحُسْنِ الصَّبْرِ وَ مَا زَوَیْتَ عَنِّی مِنْ مَتَاعِ الدُّنْیَا الْفَانِیَةِ فَاذْخَرْهُ لِی فِی خَزَائِنِکَ الْبَاقِیَةِ وَ اجْعَلْ مَا خَوَّلْتَنِی مِنْ حُطَامِهَا، وَ عَجَّلْتَ لِی مِنْ مَتَاعِهَا بُلْغَةً إِلَى جِوَارِکَ وَ وُصْلَةً إِلَى قُرْبِکَ وَ ذَرِیعَةً إِلَى جَنَّتِکَ، إِنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَ أَنْتَ الْجَوَادُ الْکَرِیمُ.».[2]
خدایا! بر محمّد و آل او درود فرست، و مرا رهایی بخش از وامى که به سبب آن آبرویم رفته، هوشم در آن پریشان شده؛ تمرکز اندیشه‌ام را از بین رفته، و درگیر شدنم با آن به طول انجامد!
به تو پناه می‌برم، اى پروردگارم، از اندوه قرض و اندیشه آن، از کار وام و بی‌خوابیش. پس بر محمّد و آل او درود فرست، و مرا از آن پناه ده. از تو پناه می‌جویم -اى پروردگارم- از ذلّت و خوارى وام در زندگى و از وبال و سختى و گرفتارى آن پس از مرگ. پس بر محمد و آل او درود فرست، و مرا با وسعت در روزی یا روزى به اندازه حاجت از گرفتاری وام برهان. خدایا! بر محمّد و آل او درود فرست، و مرا از اسراف و زیاده‌روى باز دار، به بخشیدن و میانه‌روى مستقیم ساز، روش نیکو در معیشت و زندگى را به من بیاموز، مرا به لطف [پرورش] خود از بی‌جا خرج کردن باز دار، روزی‌هاى مرا از راه‌های حلال روان گردان، انفاق و خرج کردنم را در راه‌هاى خیر و نیکى قرار بده، و آن دارایى که براى من گردنکشى و خودبینى آورد، یا به ظلم و ستم بکشاند، یا در پى آن گرفتار طغیان و سرکشى گردم را از من دور گردان. خدایا! همنشینى نیازمندان را برایم محبوب گردان، و مرا به صبر و شکیبایى نیکو بر همنشینى آنها یارى فرما. آنچه از کالاى دنیاى نابودشدنى از من گرفتى پس [عوض و بجاى] آن‌را در گنجینه‌هاى خود [در آخرت] که همیشگى است برایم اندوخته نما و آنچه از مال و دارایى که به من ارزانى داشته‌اى و در همین دنیا در اختیارم قرار دادی را اندوخته‌ای برای رسیدن به جوار [رحمت] خود و پیوستن به قرب خویش و وسیله‌ای به سوى بهشت قرار بده؛ زیرا تو داراى احسان بزرگ و بسیار بخشنده بزرگوارى.
[1]. ر. ک: فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی، ج 9، ص 1615، اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین علی(علیه السلام )، چاپ اول، 1406ق.
[2]. علی بن الحسین(علیه السلام ) (امام چهارم)، الصحیفة السجادیة، ص 137، قم، دفتر نشر الهادی، چاپ اول، 1376ش.
آیات مرتبط
سوره البقرة (282) : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَدَايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ ۚ وَلْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ ۚ وَلَا يَأْبَ كَاتِبٌ أَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ ۚ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئًا ۚ فَإِنْ كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهًا أَوْ ضَعِيفًا أَوْ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ ۚ وَاسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِنْ رِجَالِكُمْ ۖ فَإِنْ لَمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَنْ تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَىٰ ۚ وَلَا يَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوا ۚ وَلَا تَسْأَمُوا أَنْ تَكْتُبُوهُ صَغِيرًا أَوْ كَبِيرًا إِلَىٰ أَجَلِهِ ۚ ذَٰلِكُمْ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَىٰ أَلَّا تَرْتَابُوا ۖ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَكْتُبُوهَا ۗ وَأَشْهِدُوا إِذَا تَبَايَعْتُمْ ۚ وَلَا يُضَارَّ كَاتِبٌ وَلَا شَهِيدٌ ۚ وَإِنْ تَفْعَلُوا فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
T
