شیعه نیوز:
پرسش
این‌که گفته می‌شود امام زمان( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) در همه جا حضور دارند آیا در بین مردم کشورهای غیر اسلامی مثلاً یهودی هم حضور می‌یابند؟ به کسانی که در فساد و فحشا هستند نیز نظر می‌کند؟
پاسخ اجمالی
از نگاه عقل و منطق رسیدن به کمال مطلوب انسانی بدون هدایت پروردگار امکان پذیر نیست. خداوند متعال هدایت بشر را با فرستادن حجت های الاهی به سوی مردم به بهترین نحو انجام داده است. امامان و پیامبران به اذن خداوند متعال به توانایی کافی جهت نفوذ و اعمال قدرت در تمام کائنات مجهز بودند و هستند، تا بتوانند وظیفه خود را به خوبی انجام دهند. پرسش شما در چهار مرحله پاسخ داده می شود:
در قرآن کریم می خوانیم: "ما جن و انس را جز برای عبادت نیافریدیم".
خدای سبحان فرمود: "به راستی که تو بیم دهنده ای و برای هر قومی هدایتگری است".
چنان که به فرموده امام باقر ( علیه السلام )، امامان و پیامبران موجب امان یافتن اهل زمین و مرتفع شدن عذاب از اهل زمین هستند که شامل همه انسان هاست. داستان های زیادی در مورد هدایت یافتن انسان های گمراه توسط حضرت ولی عصر ( علیه السلام ) آورده شده که در جواب تفصیلی به یکی از آنها اشاره خواهیم کرد.
بنا به گفته امام حسین ( علیه السلام ) خداوند به تمام آنچه آفریده امر کرده از رهبران الاهی فرمانبرداری کنند در برخی کتب شیعه (از جمله منتخب الاثر) تعدادی از معجزات امام زمان ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) که نشان دهنده قدرت فوق العاده حضرت است آورده شده است.
نتیجه کلی از بحث این که جامعیت و عظمت جایگاه حضرت ولی عصر ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) بسیار بالاتر از آن است که ایشان را مختص به مسلمانان و طیف خاصی از انسان ها بدانیم. امام زمان ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) حجت الاهی بر روی زمین است و در هر جای هستی به هر بشری که نیازمند هدایت باشد به طریقی که صلاح بدانند حضور می یابند.
پاسخ تفصیلی
در پاسخ این سؤال طبق دلایلی که می آوریم نظر لطف و محبت حضرت ولی عصر ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) و نیز حضور ایشان در رابطه با کسانی که مستحق این امر باشند و هدایت آنها اقتضا کند (هر چند آنها یهود و امثال آن و یا اهل عصیان باشند) اثبات می شود.
از نظر منطق و عقل، آن مصلحتی (رسیدن به کمال) که موجب خلق انسان است، تنها از راه اطاعت از دستورات خداوند به دست می آید و فراگیری آن دستورات از طریق هدایت پیامبران و امامان مقدور است. بدین سبب در هر جا کسی یافت شود که نیاز مبرم به راهنمایی امام ( علیه السلام ) یا به نظر خاص او یا به حضور فیزیکی او داشته باشد، بنا به مصلحت به طریقی این امر صورت می گیرد، چرا که خداوند سبحان بشر را بیهوده خلق نکرده و این تجهیزات عقل و روان به عبث نیافریده و اگر انسان توسط راهنمایی به طور مناسب رهبری نشود گمراه می گردد و نقض غرض خواهد شد. خداوندی که همه حوادث و امور در قبضیه قدرت اوست، رهبران آسمانی را به توانایی کافی مجهز ساخت تا آنها بتوانند انسان های حیرت زده را در هر دین و آیینی که باشند در صورت احتیاج و آمادگی آنها، یاری کنند، امید دهند و به راه راست هدایت کنند.
آیات قرآن و روایات فراوان برای اثبات آنچه گذشت وجود دارد که مهم ترین آنها را بیان می کنیم:
"جن و انس را جز برای عبادت نیافریدیم".[1]
طبق این آیه از آنجا که هدایت انسان به صورت قانون کلی مطرح شده، همه اقوام و ملل از جمله یهودیان و گناهکاران را نیز شامل می شود و البته هدایت متضمن نظر عنایت و محبت نیز است: "بگو بدرستی که برای خداوند حجت های رساست".[3]
طبق نص این آیه در امر هدایت، هیچ نوع اختصاصی به مکان، زمان و یا قوم خاصی مطرح نیست و مشخص می شود که خدای سبحان برای همه جا و همه کس راهنمایی رسا و کافی دارد.
امام باقر ( علیه السلام ) مراد از رحمت واسعه در آیه مبارکه: "و رحمتی وسعت کل شیء"،[7] را "علم امام" دانسته اند[8]، که به خوبی گویای حضور علمی و معنوی امام در همه جای هستی است.
همچنین در رابطه با تفسیر آیه شریفه: "و لله المثل الاعلی"[9] پانزده روایت معتبر و صحیح در دست است در آنها ائمه معصومین ( علیه السلام ) مظهر علم و قدرت خداوند سبحان معرفی شده اند.[10]
امام صادق ( علیه السلام ) نیز در جایی فرمودند: "چگونه ممکن است امام، حجت بر اهل مشرق و مغرب باشد و آنها را نبیند و بر آنها قدرت نداشته باشد".[11]
راجع به قدرت و احاطه شخص حضرت ولی عصر ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف )، از مجموع آنچه بیان شد نظر مهر آمیز و هدایت گرانه امام زمان ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) و لزوم حضور او در هر جا که نیاز و مصلحت حکیمانه باشد، اثبات می شود. نویسنده منتخب الاثر (حضرت آیت الله صافی) که اخبار و آثار فراوانی را در رابطه با حضرت مهدی ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) بررسی کرده، هشت مورد از معجزات مهم که نشانگر تصرف ایشان در هستی است و قدرت و احاطه آن حضرت را نشان می دهد بیان کرده و در پایان می فرماید: حکایات فراوانی در بحار الانوار و کتب دیگر ذکر شده که به طور قطع از حد تواتر می گذرد و سندهای بسیاری از آنها در نهایت صحت است.[12]
همه اینها احاطه و نظارت کلی حضرت مهدی ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) را بر همه (حتی کفار، یهودیان و ...) اثبات می کند.
البته عنایات و نظر خاص هدایتی حضرت، مخصوص کسانی است که مهیای دریافت فیوضات و مساعدت ها باشند، چه در سرزمین اسلامی و چه در سرزمین کفر.
خلاصه این که همان گونه که پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) رسالتش جهانی بود، امامان ( علیه السلام ) به عنوان جانشین آن حضرت هم امام تمام مردم اعم از مسلمان و غیر مسلمان هستند، منتها آنها (غیر مسلمان) توفیق پیروی و بهره مندی از راهنمایی های آن بزرگواران را ندارند. اگر امام زمان ( عجه الله تعالی فرجهم الشریف ) به غیر مسلمان ها نظر می کند، این به معنای تأیید کارهای خلاف اخلاق و خلاف انسانی آنها نیست، چرا که آنان با داشتن چنین حجت های الاهی، با سوء اختیار خود مرتکب چنین اعمالی می شوند.
[1] "و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون"، ذاریات ، 54.
[2] "انما انت منذر و لکل قوم هاد"، رعد، 8؛ المیزان، ج 11، ص 335 (بحث امامت به تفصیل در ج 1 ص 270، 282 در همین کتاب مطرح شده است.)
[3] "قل فلله الحجة البالغة"، انعام، 149.
[4] "و بر خداوند روا نیست که آنان (گناهکاران) را عذاب کند در حالی که تو در بین آن هایی"، انفال، 33.
[5] مجموع روایت در بحار الانوار، ج 23، ص 19.
[6] "و الله ما خلق الله شیئاً الا و قد امره بالطاعة لنا"، نمازی، علی، اثبات ولایت، ص 59.
[7] اعراف، 156.
[8] نمازی علی، اثبات ولایت، ص 67.
[9] نحل، 60
[10] نمازی علی، اثبات ولایت، ص 126 ـ 127.
[11] همان، 65.
[12] صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ص 401 – 411.
T
