شیعه نیوز:
پرسش
آیا این کلام امام سجاد( علیه السلام ) که از ایشان درباره سخت‌ترین مواقع بعد از حادثه عاشورا سؤال شد و ایشان سه مرتبه فرمودند: «الشام الشام الشام»، در منابع معتبر نقل شده است؟
پاسخ اجمالی
واضح است که ایام اسارت، دشوارترین روزها است، بویژه اگر زنان و کودکان اسیری همراه فرد باشند که او را سرپرست خود دانسته و انسان علاوه بر رنج اسارت خویش، باید بخشی از درد و رنج آنان را نیز بر دوش بکشد. به همین دلیل، اگر ایام اسارت خاندان اهل‌بیت( علیه السلام ) در شام را از دشوارترین زمان‌هایی بدانیم که بر آن مظلومان - بویژه امام سجاد( علیه السلام ) و حضرت زینب( سلام الله علیها ) - گذشت، سخنی به گزافه نگفته‌ایم.
اما در ارتباط با گزارش موجود در پرسش و منسوب بودن به امام سجاد( علیه السلام ) باید گفت؛ بنابر تحقیق و جست‌وجو؛ این گزارش تنها در کتاب متأخر «عُنوان الکلام فی شرح أدعیة الصیام»، تألیف محمد باقر فشارکی اصفهانی(متوفای 1314ق) مشاهده شد،[1] و این سخن - و یا مشابه آن‌را - در منابع قبل از آن نیافتیم.
این کتاب، مجموعه سخنرانی‌های مؤلف درباره دعاهای روزانه ماه رمضان و ذکر فضایل و مصائب اهل‌بیت( علیه السلام ) است.[2] این اثر به سبب روضه‌های موجود در آن شهرت یافته، ولی متأسفانه به منبع و مستند این روضه‌ها اشاره نشده است؛ از این‌رو برخی گزارش‌های موجود در این کتاب، چندان قابل اعتماد نیست.[3]
[1]. فشارکی، محمد باقر، عنوان الکلام فی شرح أدعیة الصیام، ص 118، تهران، کتابفروشی اسلامیه، بی‌تا.
[2]. آقا بزرگ تهرانی، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، ج 15، ص 353، قم، اسماعیلیان، 1408ق.
[3]. ر. ک: فاطمی، سید حسن، منابع تحریف‌گستر در حادثه عاشورا، نشریه کتاب‌های اسلامی، تابستان 1383، شماره 17.
T
