شیعه نیوز:
پرسش
آیا صحیح است که معاویه در نامه به امام علی( علیه السلام ) خود را داماد پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) معرفی کرده است؟ «أنا صهر رسول الله».
پاسخ اجمالی
همان‌گونه که در پرسش بدان اشاره شده، در جریان نامه‌نگاری‌های میان امام علی( علیه السلام ) و معاویه، در یکی از این نامه‌ها، معاویه خود را با عبارت «... وَ أَنَا صِهْرُ رَسُولِ اللَّهِ( صلی الله علیه و آله و سلم ) ...»؛[1] معرفی می‌کند.
در این‌که امام علی( علیه السلام )، «صهر النبی» و یا داماد پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) بود تردیدی نیست، اما پرسش این‌جا است که معاویه بر چه اساسی خود را «صهر النبی» معرفی کرده است؟
در پاسخ باید گفت که معاویه در این نامه نیز به نوعی فریب‌کاری رو آورده و تلاش داشته تا خود را به گونه‌ای هم‌طراز امام علی( علیه السلام ) نشان دهد.
در همین راستا او از واژه «صهر» استفاده کرد که هم به معنای «داماد» و هم به معنای «فامیل همسر» است؛ زیرا به مجموعه خانواده زن نیز، «أَصْهَار» گفته می‌شود.[2] و عرب به کسی که به وسیله ازدواج با انسان فامیل می‌شود، «صهر» می‌گوید.[3]
لذا واژه «صهر» در این نامه به معنای داماد پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) نیست و خود معاویه نیز می‌دانست که نمی‌تواند ادعا کند که داماد حضرتشان است، اما معاویه با استفاده از این ترفند و با توجه به ازدواج خواهرش ام‌حبیبه با پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم )،[4] خواست تا از ارتباط سببی خود با آن‌حضرت بهره‌برداری کند، همان‌گونه که در جای دیگر و با استفاده از همین ارتباط سببی، لقب «خال المؤمنین» و یا «دائی مؤمنان»! را برای خود برگزید.[5]
به هر حال نظر ما آن است که حتی اگر او داماد پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) نیز بود، تنها این مزیّت مستلزم آن نیست که فضیلت خاصی را هم درپی داشته باشد.[6]
[1]. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج 1، ص 87، قم، رضی، چاپ اول، 1375ش.
[2]. ر. ک: «صهر؛ از القاب امام علی( علیه السلام )»، 58748.
[3]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین، ج 4، ص 471، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[4]. ر. ک: «ازدواج پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) با ام حبیبه»، 32196.
[5]. ر. ک: «زندگی‌نامه معاویه»، 55805.
[6]. ر. ک: «بت پرستی ابولهب»، 24667.
T
