داستان دستور امام رضا( علیه السلام ) به آب پاشیدن بر قبر یونس بن یعقوب تا چهل روز(یا چهل ماه) و نیز به صدا درآمدن بستر پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم )‌ بعد از مرگ او چه بود؟ آیا این گزارش معتبر است؟

شیعه نیوز:
پرسش
آیا این روایت دارای سند معتبر است: محمد بن ولید گفت: روزی بر سر قبر یونس رفته بودم که صاحب مقبره(مباشر قبرستان بقیع) نزد من آمد و گفت: این شخص کیست که امام رضا( علیه السلام ) به من امر فرمود تا چهل ماه و در هر روز یک مرتبه بر روی قبر او آب بپاشم؟ صاحب مقبره گفت: سریر پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) نزد من است، هرگاه کسی از بنی‌هاشم بمیرد این سریر در آن شب صدا می‌کند، من می‌فهمم که کسی از ایشان مرده و با خود می‌گویم: چه کسی از ایشان مرده؟ و چون صبح می‌شود آن وقت می‌فهمم. در شب وفات این مرد نیز سریر صدا کرد، من گفتم: کی از ایشان مرده؟ کسی که از ایشان بیمار نبود! همین که روز شد، نزد من آمدند و سریر را گرفتند، و گفتند: یکی از دوستان امام صادق( علیه السلام ) که در عراق ساکن بود وفات کرد.
پاسخ اجمالی

از نظر اسلام، انسان مؤمن پس از مرگ نیز داراى جایگاه والایی است؛ از این‌رو، گزارش‌هایی وجود دارد که بعد از مرگ برخی انسان‌های نیک، معصومان( علیه السلام ) به آنان توجّه خاص داشته‌اند که موضوع اشاره شده در پرسش، یکی از مصادیق آن است:

محمد بن ولید نقل می‌کند که روزی بر سر قبر یونس(بن یعقوب)[1] رفته بودم که صاحب مقبره(مسئول قبرستان) نزدم آمد و گفت: شخصی که در این‌جا دفن شده، چه اندازه دارای ارزش والایی است که امام رضا( علیه السلام ) به من دستور داد که به مدت چهل ماه یا چهل روز، هر روز یک مرتبه بر قبر او آب بپاشم!

صاحب مقبره موضوع دیگری را نیز با من در میان گذاشت: سریر(یا بستر) [2] پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) نزد من است و هرگاه فردی از بنی‌هاشم بمیرد،[3] این سریر به صدا درمی‌آید و من با خود می‌گویم که چه کسی از آنان فوت شده؟ تا فردا شود و خبر دقیق به دستم برسد.

در شب وفات این مرد نیز بستر پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) به صدا درآمد. با خود گفتم که کسی از بنی هاشم بیمار نبود، ‌پس کدامشان فوت کرده است؟! همین که روز شد، بنی هاشم نزدم آمده و سریر را گرفتند، و گفتند: یکی از دوستان امام صادق( علیه السلام ) که در عراق ساکن بود، وفات کرد.[4] چون فردا شد بنی هاشم نزدم آمده و بستر را از من گرفته و گفتند که دوستی از دوستان امام صادق( علیه السلام ) که در عراق می‌زیسته فوت کرده است.(یعنی به دلیل نزدیک‌بودن با ائمه در شمار اهل بیت آنان به شمار می‌آمد).

این گزارش در کتاب رجال کشی که کتاب معتبری در دانش شناخت راویان است نقل شده و همین اندازه برای پذیرش آن کافی است.

علاوه بر آن، دو راوی این روایت یعنی «علی بن حسن» و «محمد بن ولید» هر دو از راویان شناخته شده و مورد اعتمادند.

در ضمن، محتوای این روایت منافاتی با آموزه‌های کلی دینی ندارد؛ لذا قابل پذیرش است.

[1]. «شخصیت‌های مهم فرقه فطحیه»، 66993.

[2]. سریر یعنی چیزی که بر آن تکیه می‌دهند و می‌خوابند، مدنی شیرازی، علی خان بن أحمد، الطراز الاول و الکناز لما علیه من لغة العرب المعول‏، ج 8، ص 95، مشهد، مؤسسة آل البیت( علیه السلام ) لإحیاء التراث‏، چاپ اول، 1384ش.

[3]. «احترام به سادات»، 9159؛ «اعتقاد به امام زاده ها و اعتبار آن»، 463؛ «الگو قرار دادن بزرگان و درس گرفتن از زندگی آنان»، 98222؛ «حضور ائمه( علیه السلام ) بر سر قبر مؤمنان»، 108251.

[4]. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص 386 – 387، نشر دانشگاه مشهد، 1348ش.

T