شیعه نیوز:
پرسش
قرآن در دو جا اعلام میکند که «الله بهترین خالق‌ها است» (سوره 23 آیه 14 و سوره 37 آیه 125) و این به این معنا است که غیر از الله خالق‌های دیگری نیز وجود دارند! اما در عین حال خیلی جاها ادعا میکند «الله خالق همه چیز است» (سوره 39 آیه 62)، اگر خالق همه چیز الله است، خالق دیگری نمی‌‌تواند وجود داشته باشد. و آیه «الله بهترین خالق‌ها است» را چگونه تفسیر می‌‌کنید؟
پاسخ اجمالی
از این‌که قرآن کریم از زبان خود خداوند اعلام میکند که او بهترین آفریننده‌ها است فهمیده مىشود که خلقت تنها مختص به او نیست. و در حقیقت همین‌گونه؛ زیرا که خلقت به معناى تقدیر و اندازه‌گیری است،[1] و تقدیر یعنى مقایسه چیزى با چیز دیگر، و این اختصاص به خداى تعالى ندارد، علاوه بر این، در کلام خود خداى عز و جل خلقت به غیر خدا هم نسبت داده شده است، آن‌جا که فرمود: «وَ إِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّینِ کَهَیْئَةِ الطَّیْرِ بِإِذْنی فَتَنْفُخُ فیها فَتَکُونُ طَیْراً بِإِذْنی»؛[2] و نیز فرمود: «وَ تَخْلُقُونَ إِفْکاً».[3]
البته خلق و آفرینش خدا با خلق غیر او از جهات گوناگون متفاوت است:
اولاً: خداوند ماده و صورت اشیا را مىآفریند، در حالى‌که اگر انسان بخواهد چیزى را ایجاد کند تنها مىتواند با استفاده از مواد موجود این جهان صورت تازهاى به آن بخشد؛ مثلاً از مصالح ساختمانى خانهاى بسازد، یا از آهن و فولاد، اتومبیل یا کارخانهاى اختراع کند.
ثانیاً: از سویى دیگر خلقت و آفرینش خداوند، نامحدود است و او آفریدگار همه چیز است: «اللَّهُ خالِقُ کُلِّ شَیْءٍ»؛[4] خدا خالق همه چیز است. در حالى‌که انسان موجودات بسیار محدودى را مىتواند ابداع کند، و گاه توأم با انواع ضعف‌ها و نقص‌ها است که در جریان عمل باید آنها را تکمیل کند، اما خلق و ابداع پروردگار خالى از هرگونه عیب و نقص است.
ثالثاً: در آن‌جا که انسان توانایى بر خلق و ایجاد یک چیز پیدا مىکند، آن خلقت نیز به اذن و فرمان خدا است که بدون اذن او در عالم حتى برگى نمی‌روید و سنگی بر سنگی بنا نمی‌شود، چنان‌که در باره حضرت مسیح( علیه السلام ) فرمود: «و آن‌گاه که به امر من از گِل، چیزى چون پرنده ساختى و در آن دمیدى و به امر من پرندهاى شد».[5]، [6]
خلاصه این‌که مفهوم خلقت و تحول و پدید آوردن داراى درجات بىشمار است. خدای متعال خود را به طور اصالت و مستقل خالق معرفى نموده و به طور غیر مستقل آن‌را به سلسله بشر داده است.
[1]. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ص 296، ماده «خلق»؛ ابن منظور، لسان العرب، ج 10، ص 85، ماده «خلق».
[2]. مائده، 110.
[3]. عنکبوت، 17.
[4]. رعد، 16.
[5]. مائده، 110.
[6]. ر. ک: طبا طبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 15، ص 22، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1417ق؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 14، ص 209- 210، دار الکتب الاسلامیة، تهران، 1374ش.
آیات مرتبط
سوره الأنعام (102) : ذَٰلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ ۖ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ ۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ
سوره الرعد (16) : قُلْ مَنْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ ۚ قُلْ أَفَاتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ لَا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ نَفْعًا وَلَا ضَرًّا ۚ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمَىٰ وَالْبَصِيرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِي الظُّلُمَاتُ وَالنُّورُ ۗ أَمْ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ خَلَقُوا كَخَلْقِهِ فَتَشَابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِمْ ۚ قُلِ اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ
سوره المؤمنون (14) : ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ ۚ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ
سوره الصافات (125) : أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ
سوره الزمر (62) : اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ ۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ
سوره غافر (62) : ذَٰلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ فَأَنَّىٰ تُؤْفَكُونَ
T
