شیعه نیوز:
پاسخ اجمالی
«قدر» معانی متعددی دارد؛ مانند:1. قدرت،2. تقدیر و اندازه گیرى،[1] 3. تنگ گرفتن،[2] 4. آنچه را که خداوند برای بندگان در نظر گرفته و معین و حتمی نموده،[3] 5. مساوی بودن یک چیز با چیز دیگر بدون کم و زیاد بودن،[4] 6. به معنای بیان مقدار و کمیت یک چیز، چه در محسوس و چه در غیر محسوس؛ مثل عظمت و بزرگی یک چیز.[5]
شب قدر کدام شب است؟
عالمان و دانشمندان مسلمان در این‌که چه شبی از شب‌های ماه رمضان، شب قدر است اختلاف دیدگاه دارند.[6] آنچه موافق با سنت پیامبر گرامی اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و روایات امامان معصوم ( علیه السلام ) و گفتار دانشمندان و مفسران بزرگ اسلامی است، این است که شب قدر در دهه آخر ماه رمضان قرار دارد.[7] طبق نقل، یکی از شب‌های نوزدهم، بیست و یکم، و بیست و سوم است.[8] در بین این سه شب نیز شب بیست و سوم احتمالش بیشتر است.[9]
امام صادق ( علیه السلام ) فرمود: شب نوزدهم شب تقدیر است و شب بیست و یکم شب بستن و تعیین و اِحکام، است و شب بیست و سوم شب حتمی شدن و امضای آن است.[10]
عده‌ای نیز می‌گویند شب اوّل ماه رمضان، شب قدر است.[11] برخی دیگر هم برآنند که شب هفدهم ماه رمضان است.[12]
فضایل شب قدر
[1]. قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، ج 5، ص 246، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1371 ش.
[2]. طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، ج 3، ص 447، کتابفروشى مرتضوى، تهران، 1375 ش.
[3]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 5، ص 74، دار صادر، بیروت،1414 ق.
[4]. فراهیدى، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج 5، ص 112، انتشارات هجرت، قم، چاپ دوم، 1410 ق.
[5]. راغب اصفهانى، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 658، دارالعلم الدار الشامیة، دمشق، بیروت، چاپ اول، 1412 ق.
[6]. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 10، ص 785 – 789، انتشارات ناصر خسرو، تهران، 1372 ش.
[7]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى، دعائم الإسلام، محقق، مصحح، فیضى، آصف، ج 1، ص 282، مؤسسة آل البیت ( علیه السلام )، قم، چاپ دوم، 1385 ق.
[8]. ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفارى، على اکبر، ج 2، ص 160، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ دوم، 1413 ق.
[9]. من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 160- 161.
[10]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق، غفارى، على اکبر و آخوندى، محمد، ج 4، ص 158 - 159، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407 ق.
[11]. مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 10، ص 785 – 78۶.
[12]. مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 10، ص 785 – 78۶.
[13]. إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَیْلَةِ الْقَدْر. ما آن [قرآن] را در شب قدر نازل کردیم؛ قدر، 1؛ من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 159؛ قمى، على بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوى جزائرى، طیّب، ج 2، ص 431، دار الکتاب، قم، چاپ سوّم، 1404 ق.
[14]. «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شهَر»؛ شب قدر بهتر از هزار ماه است. قدر، 3؛ من لا یحضره الفقیه، ج2 ، ص 158.
[15]. روح.
[16]. «تَنزَّلُ الْمَلَئکَةُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبهِّم مِّن کلُِّ أَمْر»؛ فرشتگان و «روح» در آن شب به اذن پروردگارشان براى (تقدیر) هر کارى نازل مىشوند. قدر، 4.
[17]. «تَنزَّلُ الْمَلَئکَةُ وَ الرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبهِّم مِّن کلُِّ أَمْر. قدر، 4؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص 158- 159.
[18]. ابن بابویه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 67، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406 ق.
[19] در این باره، ر. ک: زنجیر بودن شیطان در ماه رمضان، پاسخ ۲۵۹۱۴.
[20] . من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 160.
آیات مرتبط
سوره القدر (1) : إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ
سوره القدر (2) : وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ
سوره القدر (3) : لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ
سوره القدر (4) : تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ
سوره القدر (5) : سَلَامٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ
T
