کبد یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن انسان است که کار‌های مختلفی را برای حفظ سلامت ما انجام می‌دهد. به عنوان یکی از بزرگترین اندام‌های بدن انسان، کبد مسئولیت عملکرد‌های متابولیک، مانند تبدیل مواد مغذی دریافتی از رژیم غذایی به شکلی قابل استفاده برای بدن و دفع مواد زائد و سموم پیش از این که موجب آسیب شوند را بر عهده دارد.
در زمان مواجهه با مشکل، کبد تلاش می‌کند به روش‌های مختلف ما را از این شرایط آگاه کند. در ادامه با برخی از مهم‌ترین نشانه‌های به دردسر افتادن این اندام کلیدی بیشتر آشنا می‌شویم.
خارش پوست
التهاب مجاری صفراوی اولیه - یک بیماری مزمن که مجاری صفرا در کبد را تخریب می‌کند - به طور معمول دارای علائم مشهودی نیست، اما یکی از نخستین نشانه‌های آن خارش پوست است. خارش پوست ممکن است در نتیجه دلایل دیگر، مانند خشکی پوست نیز شکل بگیرد، اما زمانی که به شرایطی پایدار تبدیل می‌شود، بررسی دقیق‌تر شرایط اهمیت دارد، زیرا می‌تواند نشانه‌ای از سیروز کبدی نیز باشد.
زرد شدن پوست یا چشم‌ها
زرد شدن بخش سفید چشم‌ها یا پوست می‌تواند ترسناک باشد، اما توضیحی آشکار دارد: این شرایط به نام زردی یا یرقان شناخته می‌شود و به واسطه سطوح بالای بیلی‌روبین، رنگدانه‌ای زرد که توسط کبد ترشح می‌شود، در بدن رخ می‌دهد. این تغییر رنگ می‌تواند نشانه‌ای از آسیب دیدگی کبد به واسطه دلایل مختلف، مانند سیروز یا هپاتیت B. باشد.
افزایش وزن
اگر به ناگاه با افزایش بی دلیل وزن خود مواجه شده اید، کبد ممکن است در پس این شرایط قرار داشته باشد. افزایش وزن ناخواسته می‌تواند نشانه‌ای از سیروز کبدی باشد. سیروز کبدی بیماری است که به آرامی پیشرفت کرده و موجب جایگزینی بافت سالم کبد با بافت اسکار، مسدود شدن جریان خون در کبد و ناتوانی این اندام در ارائه عملکرد درست می‌شود.
کاهش وزن
کاهش وزن ناگهانی نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های آسیب دیدگی کبد باشد. کاهش وزن ناخواسته می‌تواند نشانه‌ای از سیروز کبدی و همچنین هپاتیت C، عفونتی ویروسی که به التهاب در کبد منجر می‌شود، باشد.
قرمز شدن کف دست‌ها
قرمز شدن کف دست‌ها می‌تواند نشانه‌ای از بیماری کبد چرب غیر الکلی باشد. این بیماری به واسطه ذخیره چربی بیش از حد در سلول‌های کبد رخ داده و افرادی که به ندرت الکل مصرف می‌کنند یا اصلا مصرف نمی‌کنند را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اختلال در خواب
دلایل مختلفی می‌توانند موجب بر هم خوردن الگوی خواب شما شوند، و بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۲ در نشریه Egyptian Journal of Chest Diseases and Tuberculosis منتشر شد، سیروز کبدی یکی از مواردی است که می‌تواند خواب شبانه را مختل کند.
مشکلات حافظه
اگر حافظه شما اخیرا به شدت دچار مشکل شده است، نارسایی کبد امکان دارد دلیل این شرایط باشد. در نارسایی کبد، این اندام نمی‌تواند سموم را به خوبی از خون حذف کرده و این شرایط می‌تواند به تجمع آن‌ها در مغز منجر شود که به نام انسفالوپاتی کبدی شناخته می‌شود. متاسفانه یکی از نتایج این شرایط از دست دادن حافظه است.
احساس خستگی مداوم
احساس خستگی مداوم بدون در نظر گرفتن سطح فعالیت جسمانی، ممکن است به واسطه بیماری کبد شکل گرفته باشد. خستگی مزمن یکی از نشانه‌های آشکار آسیب دیدگی کبد است که بنابر مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۶ در نشریه Canadian Journal of Gastroenterology and Hepatology منتشر شد، می‌تواند به واسطه تغییرات در انتقال عصبی در مغز رخ دهد.
بی اشتهایی
آیا دیگر همانند گذشته تمایلی به خوردن غذا ندارید؟ از دست دادن اشتها یکی دیگر از نشانه‌های شایع آسیب کبد است و عدم احساس گرسنگی چیزیست که باید زنگ هشدار را برای شما به صدا درآورد.
بزرگ شدن پستان‌ها
بزرگ شدن پستان‌ها یکی از نشانه‌های هشدار دهنده بیماری کبد چرب غیر الکلی در مردان است. رشد بافت اضافه پستان به واسطه عدم تعادل در هورمون‌های استروژن و تستوسترون رخ می‌دهد.
تغییر شخصیت
تجربه تغییرات در شخصیت می‌تواند ترسناک باشد و گاهی ممکن است این شرایط برای دیگران نسبت به خود فرد مشهودتر باشد. همانند تاثیر انسفالوپاتی کبدی بر از دست رفتن حافظه، سمومی که در مغز جمع می‌شوند می‌تواند عملکرد روانی را تحت تاثیر قرار داده و فرد به گونه‌ای متفاوت نسبت به گذشته رفتار کند.
کبودی
با افزایش سن، کبود شدن بدن راحت‌تر رخ می‌دهد، زیرا پوست نازک‌تر می‌شود. اما اگر دلیلی برای کبودی‌هایی که روی بدن خود مشاهده می‌کنید، نمی‌یابید، ممکن است این نشانه‌ای از آسیب کبدی باشد. بیماری کبد می‌تواند موجب تکرر بیشتر کبودی‌ها شود.
تورم پاها
بیماری کبد می‌تواند به دلایل مختلفی، مانند مصرف الکل و چاقی شکل بگیرد و یکی از نشانه‌های هشدار دهنده آن چیزی است که شاید انتظار آن را نداشته باشید: تورم پاها. اگر با تورم در پا‌های خود مواجه هستید و دلیل مشخصی برای آن وجود ندارد، برای بررسی دقیق به پزشک مراجعه کنید، زیرا می‌تواند نشانه‌ای از بروز مشکلی جدی باشد.
احساس سردرگمی
انسفالوپاتی کبدی به واسطه نارسایی کبد می‌تواند در توانایی درک انسان نیز اختلال ایجاد کند. این شرایط می‌تواند به احساس سردرگمی درباره چیز‌هایی که در حالت عادی برای شما مساله‌ساز نبوده اند، منجر شود.
درد بدن
اگر دلیلی برای احساس درد در بدن خود نمی‌یابید، یکی از دلایل احتمالی این شرایط می‌تواند التهاب مجاری صفراوی باشد که افزون بر خارش پوست می‌تواند به احساس درد در استخوان ها، ماهیچه‌ها یا مفاصل نیز منجر شود.
مواجهه با نفخ
اگر یک وعده غذایی بزرگ دلیل احساس نفخ در شما نیست، این شرایط ممکن است به واسطه تجمع مایع در شکم که به نام آسیت یا آب‌آوردگی شکم شناخته می‌شود، شکل گرفته باشد. از آنجایی که تورم شکم یکی از نشانه‌های هشدار دهنده آسیب کبد است، مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط بهترین گزینه است.
ادرار تیره
رنگ تیره ادرار می‌تواند موجب نگرانی فرد شده و البته یکی از نشانه‌های آشکار آسیب دیدگی کبد باشد. در شرایطی که سطوح بیش از حد بیلی‌روبین در بدن موجب زرد شدن پوست و چشم می‌شود، این ماده می‌تواند موجب تغییر رنگ ادرار نیز شود، زیرا کلیه‌ها تلاش می‌کنند آن را از طریق ادرار دفع کنند.
ناتوانی در تمرکز
هر فردی در طول زندگی خود گاهی اوقات با ناتوانی در تمرکز مواجه می‌شود، زیرا مغز به خوبی عمل نمی‌کند. اما اگر به طور منظم با دشواری در حفظ تمرکز مواجه هستید، این می‌تواند نشانه‌ای از بروز مشکل در کبد باشد.
لرز دائمی
لرز دائمی که استفاده از چند پتو نیز بهبودی در آن حاصل نمی‌کند می‌تواند نشانه‌ای از کلستاز (Cholestasis) طی بیماری کبد باشد. این شرایط به واسطه کاهش جریان صفرا یا توقف کامل آن از کبد رخ می‌دهد.
خشکی چشم یا خشکی دهان
دلایل مختلفی، از جمله سن یا دارو‌های مصرفی، می‌توانند موجب خشکی چشم یا دهان شوند، اما این شرایط می‌تواند به واسطه دلیل جدی‌تر نیز شکل گرفته باشد. التهاب مجاری صفراوی اولیه یکی از دلایل شناخته شده خشکی چشم یا دهان و همچنین از علائم اولیه بیماری کبد است.
