به گزارش «شیعه نیوز»، احمد عباس، دانشجوی تربیت معلم
در دانشگاه «اولدنبورگ»(Oldenburg) آلمان در مطلبی با عنوان «انجمن‌های
شیعه در آلمان؛ میراثی برای نسل‌های آینده» در پایگاه اطلاع‌رسانی
«offenkundiges.de» که رایزنی فرهنگی ایران در آلمان آن را ترجمه و منتشر
کرده، آورده است:
اعضای جمعیت‌ها و انجمن‌های شیعه در آلمان، امید
دارند که کودکان و نوجوانان مسیر آنان را ادامه دهند. اگرچه ما بر آموزش
نوجوانان تأکید زیادی داریم، اما به ندرت در این راستا اقداماتی انجام
می‌دهیم. اغلب برنامه‌هایی که ما در مساجد برگزار می‌کنیم، برای افراد جوان
طراحی نشده است. علاوه بر این، به ندرت می‌توانیم انجمن‌های اسلامی در
آلمان پیدا کنیم که برنامههای بلندمدت برای رفاه و آسایش کودکان داشته
باشند. این درحالی است که با وجود افزایش فساد در جامعه، ما بیش از هر زمان
دیگری مسئول حفاظت از نسل بعدی هستیم و باید آنها را برای آینده آماده
کنیم. در سطح انجمن، ما باید به جوانان بیاموزیم که اعتماد به نفس داشته
باشند، آنها مسلمانان آلمانی هستند که باید رفتار و اخلاق درستی داشته
باشند و با بدی مبارزه کنند. نگاهی به وضعیت موجود انجمن‌های شیعه در آلمان
نشان می‌دهد که ما در حال حاضر کجا ایستاده‌ایم و چه کاری باید انجام دهیم
تا نسل آینده به افرادی با ایمان و فعال تبدیل شوند. اگر ما به انجمن‌های
شیعه در آلمان نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که اقدامات این انجمن‌ها در زمینه
آموزش کودکان و نوجوانان بسیار شبیه هم است. مهم‌ترین آنها آموزش عربی است
که یک روز در هفته برگزار می‌شود. در این کلاس‌ها، بچه‌ها در سطحی متوسط
خواندن و نوشتن عربی را یاد می‌گیرند. از آنجا که حضور در کلاس‌ها معمولا
ارتباطی به مذهب افراد ندارد، کودکان و نوجوانان دیگر مذاهب اسلامی نیز در
این کلاس‌ها شرکت میکنند.
گاهی اوقات کودکان غیرمسلمان که والدین
آنها به یادگیری زبان عربی علاقمند هستند، نیز در این کلاس‌ها حضور دارند.
در این کلاس‌ها معلمان آموزش دیده تدریس نمی‌کنند و بیشتر معلمان معمولا از
اعضای مسجد هستند. آنها داوطلبانه در این کلاس‌ها تدریس میکنند و با
درآمد حاصل از برگزاری کلاس‌های عربی، به این انجمن‌ها کمک میکنند. بسیاری
از انجمن‌ها علاوه بر تدریس عربی، به صورت هفتگی، به نوجوانان آموزش‌های
مذهبی ارائه می‌دهند. این آموزش‌ها به زبان آلمانی یا عربی یا زبانی دیگر و
بر اساس آموزه‌های اهل بیت ارائه می‌شوند. در این کلاس‌ها نیز معلمان
آموزش‌دیده حضور ندارند، بلکه فعالان مسلمان، دانش خود را به نسل بعدی
منتقل میکنند. برای بسیاری از جوامع، برگزاری این کلاس‌ها منبع اصلی درآمد
هستند، پس از آن نیز کمک‌های مالی مربوط به مراسم عاشورا و دیگر
مناسبت‌های مذهبی به درآمد جوامع کمک می‌کند. در واقع اعضای جوامع به طور
سنتی به برگزاری برخی مراسم کمک میکنند. بنابراین انجمن‌ها مستقل اداره
می‌شوند و در برخی مواقع درآمد آنها براساس خدماتی که ارائه می‌دهند، تأمین
می‌شود.
بودجه کافی نیست
اغلب این بودجه کافی نیست، به همین
دلیل هیات مدیره مجبور است هر ماه بر روی جمع‌آوری کمک‌های مالی از اعضای
مسجد حساب کند. به نظر می‌رسد که این روش تاکنون مؤثر بوده است و انجمن‌های
اسلامی توانسته‌اند، هزینه‌های خود را تأمین کنند. اما تغییراتی باید در
این زمینه صورت گیرد. در کنار تغییرات مالی در انجمن‌های شیعه،
برنامه‌ریزی برای پیشرفت کودکان و نوجوانان ضروری است. با این وجود،
امروزه به سختی یک انجمن شیعه را پیدا می‌کنید که به جز آموزش عربی و
مذهبی، برنامههای دیگری برای کمک به کودکان و نوجوانان و همچنین آموزش
اسلامی داشته باشد. به سختی جامعه‌ای را می‌بینیم که طرحی یا برنامه‌‌ای
برای ده یا بیست سال آینده جوانان مسلمان داشته باشد. ما شرایط خودمان را
ثابت نگه داشته‌ایم، گرچه می‌دانیم که یک‌بار در هفته برای آموزش به
نوجوانان کافی نیست.
برنامههای فعلی، هرچند مهم است، اما باعث
بالارفتن آگاهی اسلامی در میان کودکان و نوجوانان نمی‌شود. برخی می‌پرسند
که چگونه آگاهی اسلامی در میان کودکان و نوجوانان ایجاد می‌شود؟ در سطح
انجمن، این کار از طریق ارائه پیشنهادات جذاب و ایجاد مؤسسات اسلامی جدید
حاصل می‌شود. خوشبختانه پیشنهادات زیادی در این زمینه مطرح می‌شوند. البته
اجرای برخی از این پیشنهادات نیاز به امکانات دارد. برای مثال، توجه بیشتر
به یادگیری زبان آلمانی و همچنین واقعیت زندگی جوانان در آلمان می‌تواند
مؤثر باشد. اما شرایط برای ایجاد مؤسسات اسلامی متفاوت است: در حال حاضر
نمی‌توان از آنها صحبت کرد. انجمن‌های شیعه می‌توانند برای سال‌های آینده و
در راستای اجرای پروژه‌های بزرگ، مؤسسات اسلامی جدیدی ایجاد کنند. بدین
ترتیب، در حال حاضر توسعه کلاس‌های عربی، می‌تواند مؤثرتر از هر اقدامی
باشد. می‌توان آنها را به شکل‌های گوناگون گسترش داد: این کلاس‌های هفتگی
می‌توانند به کلاس‌های روزانه پس از مدرسه تبدیل شوند که در آن کودکان و
نوجوانان بیشتری زبان عربی یاد می‌گیرند.
حتی می‌توان مدارس خصوصی
برای کودکان مسلمان تأسیس کرد. اگرچه حتما موانعی وجود دارد، اما این کار
امکان‌پذیر است. همچنین در مهدکودک‌ها می‌توان از مربیان آموزش دیده
استفاده کرد. این مربیان می‌توانند آموزه‌های اخلاقی را از طریق مثال‌هایی
از زندگی پیامبران و امامان به کودکان آموزش دهند. ما در ارتباط با تأسیس
مؤسسات اسلامی نظیر مهدکودک‌ها و مدارس، اصلا پیشرفتی نداشته‌ایم. اگر به
آمار نگاه کنیم، متوجه این واقعیت می‌شویم: در سراسر کشور، حدود ۳۰ مهدکودک
اسلامی وجود دارد که بیشتر آنها در برلین است. در برخی مناطق، مانند شمال
آلمان، هیچ مهدکودکی وجود ندارد. تعداد مدارس اسلامی در آلمان از این
تعداد هم کمتر است. در اینجا مسلمانان اهل سنت و شیعه باید تلاش کنند تا
مؤسسات بیشتری برای آموزش کودکان و نوجوانان تأسیس شود. مقایسه این آمار با
آمار مربوط به گروه‌های مذهبی دیگر نشان می‌دهد که چقدر در این ارتباط کم
کار شده است. برای مثال، در بیست شهر آلمان بیش از بیست مهدکودک برای
یهودیان وجود دارد. همچنین 9 مدرسه ابتدایی و هفت مدرسه متوسطه در هفت شهر
مختلف آلمان برای یهودیان تأسیس شده است. این درحالی است که فقط ۲۰۰ هزار
یهودی در آلمان زندگی میکنند و در مقایسه با چهار میلیون مسلمان، وضعیت
بهتری دارند. از سوی دیگر، در زمانی که نیروهای افراطی تلاش میکنند که
قدرت سیاسی در آلمان را به دست گیرند، همه مسلمانان(شیعه و سنی) باید با
اقدامات هوشمندانه، شرایط بهتری برای خود ایجاد کنند. ایجاد مهدکودک
اسلامی، مدارس خصوصی و ارائه سایر خدمات اسلامی برای کودکان و نوجوانان
می‌تواند بخشی از این اقدامات باشد. این اقدامات به ما کمک میکنند تا
ایمان اسلامی را در جامعه‌ای که بی‌دینی در آن افزایش یافته است، حفظ کنیم.
اگر گروه‌های مخالف اسلام محبوبیت پیدا کنند
از
سوی دیگر، اگر گروه‌های مخالف اسلام محبوبیت پیدا کنند، جامعه را از بین
می‌برند، طولی نمی‌کشد که دختران مسلمان مجبور می‌شوند، بدون حجاب به مدرسه
بروند. پس از آن، راه گفت‌وگو برای نمازخواندن در مدرسه و سایر امور مهم
مسلمانان بسته می‌شود و بعد ما باید از خودمان بپرسیم که چرا به شیوه
یهودیان برای تأسیس مدارس ابتدایی و متوسطه عمل نکردیم. البته حامیان اهل
بیت برای تأسیس مؤسسات جدید و مستقل، با موانع اداری مواجه هستند.
در
واقع، روند قانونی و رسمی، تأسیس مؤسسات را پیچیده‌تر می‌کند. اما گذر از
این موانع، غیرممکن نیست، کسی که می‌خواهد برنامه‌ریزی بلندمدت برای آموزش
جوانان داشته باشد، نیاز به یک ارزیابی واقع بینانه دارد. موانع، نباید
ما را از اهدافمان دور کند. شرایط در آینده بهتر نخواهد بود. امروز زمان آن
است که ما قوی‌تر و مستقل‌تر شویم. اگر ما می‌خواهیم فرزندان و جوانان خود
را برای آینده آماده کنیم، باید از امروز شروع کنیم. در این میان اقدامات
متفاوتی در زمان‌های مختلف انجام می‌شود. برگزاری دوره‌های آموزشی و ایجاد
سیستم پرداختی درست برای اعضای انجمن‌های اسلامی سریع‌تر از تأسیس مهدکودک و
یا مدرسه‌ای با کارکنان آموزش‌دیده انجام می‌شود. شاید برخی اهداف مورد
نظر در این گزارش بیش از حد بلند پروازانه و دور از واقعیت باشد. اما
هیچ‌چیز غیرممکن نیست. اگر همه اعضای انجمن‌های شیعه، کار خود را به درستی
انجام دهند، ما پیشرفت خواهیم کرد. اگر محققان و کارشناسان علوم اسلامی با
یکدیگر همکاری کنند و اتحادیه‌های اسلامی از انجمن‌ها حمایت کنند، مسلمانان
می‌توانند حاصل کار خود را ببینند. در جهانی که در حال توسعه است، شیعیان
نباید متوقف شوند. ما باید به آینده نگاه کنیم، ساختارها و استراتژی‌های
منسوخ شده را باید کنار بگذاریم، تا برای نسل بعدی، میراث قابل توجه داشته
باشیم. سلامت اخلاقی کودکان و نوجوانان در دستان ماست.
