بلغم یکی از خلط های چهارگانه( اخلاط اربعه) در طب اخلاطی است و به علت سبک زندگی غلط و مصرف غذاهای سرد این خلط در بدن افزایش می یابد. غلبه بلغم مشکلی مزاجی شایعی است که متأسفانه در بیشتر افراد وجود دارد. اگر دارای اندامی لاغر اما شکم بزرگی هستید شما دچار غلبه بلغم می باشید . با این همراه باشید تا بدانید بلغم چیست و راه درمان آن چگونه است.
غلبه بلغم چیست؟
در بدن همه ما 4 خلط (دم، صفرا، بلغم و سودا) وجود دارد. مزاج بلغم، سرد و مرطوب است. با افزایش بلغم رطوبت و سردی افزایش می یابد و حجم به وجود می آید . این خلط سنگین است و تمایل به ته نشین شدن دارد بنابراین افراد بلغمی مزاج چاق و اندامی گلابی شکل دارند و یا دارای شکم هستند.
یک فرد یا ذاتا بلغمی بوده ویا به علت سبک زندگی غلط دچار غلبه بلغم می شود. در هر دو حالت فرد دچار غلبه بلغم باید بلغم اضافه و تجمع یافته در بدن را خارج کند و سبک زندگی مناسب را بیاموزد و غذاهایی را میل کند تا بدن از حالت بلغمی خارج شود.
عوارض و نشانه های غلبه بلغم در اندام
چرخش چشم و کم بینایی
اختلال در بویایی
عرق سرد
کف دست و پا مرطوب
خواب زیاد
پف اندام و صورت
خستگی زودرس
درد عضلات مانند کمردرد، گاهی پادرد، گاهی زانودرد
ورم و آرتروز
رماتیسم
خیره شدن
عدم تحرک
باز ماندن دهان و چشم
شلی دریچه قلب
زیاد شدن اشتها و شکم بزرگ
سردی در معده و آروغ زدن
دیر هضم کردن غذا
استفراغ
اختلال در تکلم
دفع بی اختیار و اسهال
پر ادراری
خواب الودگی و زیاد خوابیدن
جاری شدن آب از دهان در خواب
رقیق بودن آب بینی ( ترشح زیاد بینی)
فراموشی و کند ذهنی
کم حواسی
لک های قهوه ای در چشم
زودارضایی
سوزش جنسی مستمر
لاغری عضلانی (افت عضلات) یا آتروفی
افتادگی سینه
ناباروری
فشار خون سرد
سردرد
آنفولانزا
درمان غلبه بلغم با نسخه های طب سنتی و خانگی
بادکش :
7 جلسه بادکش برای فرد بلغمی مزاج لازم است تا بلغم او دفع و خونش زیاد شود.
روغن گرم :
در ناحیه ای که بلغم تجمع پیدا کرده روغن های گرم بمالیم تا این بلغم به اصطلاح پخته و تبدیل به خون شود. بهتر است به مدت 40 شب به سر خود روغن سیاهدانه بمالید .
مصرف این غذاها ممنوع :
اگر بلغمی مزاج هستید غذاهایی مانند لبنیات، سرکه، ترشی و لیته، شور، سیب زمینی، عدس، قارچ، چای، قهوه، نسکافه، میوه ترش و نرسیده، نارنگی، کیوی، خیار پوست کنده، لیمو شیرین، سوپ جو با زنجبیل روغن نباتی، کره گیاهی، نوشابه، برنج، سوسیس و کالباس نخورید .
گوشت گاو نخورید :
در مطالب قبلی بهداشت و سلامت نمناک گفتیم که گوشت گاو و گوساله، گوشت سفید( برای رماتیسمی ها بد بوده و درد را زیاد می کند) برای افراد بلغمی مزاج مضر و این افراد باید به جای این نوع گوشت ها ، گوشت( شتر، گوسفند، کبوتر، سار، گنجشک) مصرف نمایند.
این ادویه جات برای دفع بلغم مفیدند:
ادویه جات( هل – دارچین – زنجبیل – زیره- زعفران – زنیان- سیر- موسیر – خردل) برای دفع بلغم مفیدند.
سبزیجات زیر را مصرف نمایید :
سبزیجات( کرفس – نعناع – ریحان – جعفری – ترخون – مرزه) کلم و دیگر مواد غذایی مانند مارچوبه، نخود، گردو هندی، قدومه شیرازی، کدو حلوایی، لیمو ترش، گندم برای افراد بلغمی مفید هستند.
به جای چای نوشیدنی های گرمی بخش بنوشید :
به جای چای از نوشیدنی های گرمی بخش , دم کرده ی دارچین و مقدار کمی زنجبیل استفاده کنید.
از ملین ها استفاده کنید :
بذرهای ملین شامل تخم ریحان، تخم شربتی، قدومه شیرازی، خاکشیر و بارهنگ نیز می توان استفاده نمایید.
در زمستان غذاهای سرد استفاده نکنید:
زمستان فصل غلبه بلغم است پس در زمستان مواد غذایی سرد مانند سالاد کاهو، الویه و ماست مصرف نکنید و همراه غذا ادویه جات، زعفران و یا سرکه شیره استفاده کنید. افراط در استفاده سردی ها موجب چاقی، کند ذهنی و کاهش اعتماد به نفس و ترس میشود. در صورت استفاده از ماست از مصلح مزاجی آن مانند پونه, نعناع, آویشن, زیره، زنیان و... استفاده شود.
در انتخاب غذا دقت کنید :
زرشک پلو با مرغ، باقالی پلو با ماهی، سالاد الویه و ماکارونی سبب ایجاد بلغم می شوند پس این نوع غذاها را با ادویه جاتی مانند فلفل سیاه، زنجبیل، آویشن یا زعفران استفاده نمایید.
آرام غذا بخورید :
آرام غذا بخورید زیرا تند غذا خوردن موجب تولید بلغم و سودای زیان آور میشود.
با سویق خشک بلغم را درمان کنید:
امام صادق ع می فرماید:سه کف سویق خشک، به صورت ناشتا، بلغم و مره(غلبه صفراء و سودا) را از ریشه خشک میکند طوریکه که انگار اصلا نبود.( الکافی 6:ص 306 ح 8)
بعد از خوردن غذا نخوابید :
بعد از خوردن غذا نخوابید زیرا خوابیدن بعد از غذا و به خصوص بعد از خوردن وعده ناهار باعث افزایش بلغم میشود.
عسل بخورید :
افراد بلغمی مزاج بهتر است موقع خواب یک قاشق غذاخوری عسل بخورند.
ورزش کنید و به حمام بروید :
تحرک داشته باشید و روزانه ورزش کنید و یک روز در میان به حمام بروید.
به مدت یک هفته این مواد غذایی را میل کنید :
به مدت یک هفته روزانه 14 عدد پسته بخورید و 5 وعده در هفته را ارده و شیره انگور مصرف نمایید.
توصیه های اسلامی برای درمان مزاج بلغمی و غلبه بلغم
نقل طبرسی از امام صادق ع درباره درمان بلغم :4 چیز نفع دارند اما ضرر ندارند. آویشن و نمک زمانیکه باهم جمع (استفاده) میشوند، و زنیان و مغز گردویی که باهم استفاده شوند. آویشن و نمک بادها را طرد میکنند یعنی دردها را از قلب طرد کرده و سُدد را باز میکنند بلغم را میسوزانند.(مکارم الأخلاق:191)
امام رضا (علیه السلام) در رساله ذهبیه میفرمایند:
کسی که بخواهد بلغم از بدنش خارج شود باید هر روز ناشتا در صبح یک مثقال از طریفل زرد استفاده کند.(الرساله الذهبیه :42)
وقتی مسواک میزند، بلغم نازل میشود و سبب میشود که بینایی جلا یابد و اگر سرمه بکشد بلغم از بین میرود و موجب خوشبو شدن دهان میشود.(مکارم الاخلاق:47)
رسول اکرم صل الله علیه و آله و سلم میفرمایند:
( آب فاتر، کبد و معده را پاکسازی میکند؛ همچنین بوی بد بدن و دهان را نیز برطرف مینماید. دندان های آسیاب را تقویت نموده و بینایی را جلا میبخشد. گناهان را غسل میدهد چه غسل دادنی. عروق به هیجان آمده و مره غلبه کرده را ساکن میکند. بلغم را قطع مینماید، حرارت معده را خاموش میکند و میگرن را میبرد. (الکافی4:153 ح 4)
(بهترین خرما، خرمای برنی است که درد و مرض را برده و هیچ گونه عوارضی ندارد. خستگی را از بین میبرد و ضرری برایش نیست. بلغم را از بین میبرد؛ و البته باهر خرمایی که میخورد حسنه و ثوابی نوشته میشود (الکافی 6:345 ح 5)
زمانیکه شکر نیشکر را دو مرتبه صاف کنند، به طبرزد تبدیل میشود. شکر طبرزد چون نبات کلوخی شکل است و احتمالا به همین دلیل که میبایست با چیزی چون قندشکن آن را شکست، به این نوع شکر، طبرزد گویند.امام رضا ع میفرمایند:شکر طبرزد، بلغم را میخورد، آنهم چه خوردنی.(الکافی 6:333 ح 4)
منبع : نمناک