سازمان امداد اسلامی؛ از رفع گرسنگی تا حقوق زنان و محیط زیست

به گزارش «شیعه نیوز»، رشد جمعیت مسلمانان در غرب باعث شده که سازمان‌های غیردولتی بسیاری با اهداف خیریه به همت مسلمانان راه‌اندازی و برخی از آنها به عنوان خیریه‌های تراز اول در کشورهای غربی مطرح شوند، در حالی که بیشتر این سازمان‌ها خدمات خود را نه فقط به مسلمانان بلکه به تمام مردم بدون توجه به نژاد و دین آنها ارائه می‌کنند. علاوه بر فعالیت‌های داخلی، این سازمان‌های خیریه حوزه فعالیت‌های خود را در سطح بین‌المللی نیز گسترش می‌دهند. برای مثال در حال حاضر آمریکا میزبان حداقل ۱۵ سازمان‌ بزرگ خیریه اسلامی است که از مهمترین آنها می‌توان به انجمن پزشکی اسلامی آمریکا (Islamic Medical Association of North America) و متخصصان بهداشت مسلمان آمریكا (American Muslim Health Professionals) اشاره کرد که برای ارائه خدمات خیریه پزشکی به مسلمانان و غیرمسلمانان فعالیت می‌کنند.

بریتانیا هم به عنوان یکی از کشورهای اروپایی، که بیشترین اقلیت مسلمان رار دارد، مکانی برای تأسیس خیریه‌های اسلامی بوده که مهمترین آنها سازمان امداد اسلامی (Islamic Relief) است که در بیش از ۴۰ کشور جهان برنامه‌های امدادی و بشردوستانه دارد و بدون توجه به نژاد، وابستگی سیاسی، جنسیت یا عقیده، به جوامع نیازمند خدمت می‌کند. در این گزارش برآنیم که با اهداف راه‌اندازی و بخشی از فعالیت‌های بشردوستانه این سازمان بیشتر آشنا شویم.

علی‌رغم اقدامات بشردوستانه این خیریه، رژیم صهیونیستی در ژوئن سال ۲۰۱۴، فعالیت این سازمان را با ادعای تأمین بودجه حماس از سوی این خیریه، ممنوع کرد. مدت کوتاهی بعد از این ممنوعیت، دفاتر این خیریه در کرانه باختری از سوی نیروهای امنیتی این رژیم مورد حمله قرار گرفت و علاوه بر نابود کردن رایانه‌های این مرکز، پرونده‌های مرتبط با فعالیت‌های امداد اسلامی مصادره شد. در این حمله هیچ مدرکی مبنی بر ارتباط با این سازمان خیریه با تروریسم ادعایی رژیم صهیونیستی یافت نشد. سال گذشته این سازمان تصمیم رژیم صهیونیستی را مبنی بر ممنوعیت فعالیت‌های این خیریه در مناطق فلسطینی را در دادگاه‌های این رژیم به چالش كشید.

تأسیس خیریه با هدف کمک به گرسنگان

سابقه خیریه اسلامی امداد اسلامی به دهه ۸۰ میلادی می‌رسد. این سازمان در سال ۱۹۸۴ به همت یک دانشجوی پزشکی مصری به نام دکتر هانی البنا(Hany El-Banna) و تعدادی از دانشجویان مسلمان در شهر بیرمنگهام بریتانیا تأسیس شد. هدف اولیه تأسیس این خیریه کمک به قحطی‌زدگان آفریقا بود و برای جمع‌آوری کمک، اعضای این خیریه از طریق رفتن به درب منازل و مساجد، صدقات و کمک‌های مردمی را برای افراد قحطی‌زده جمع‌آوری و برای تأمین مواد غذایی هزینه کردند.

یک سال بعد، سودان اولین کشوری بود که امداد اسلامی پروژه‌ای با اهداف خیریه در آن راه‌اندازی کرد؛‌ حمایت مالی از یک مزرعه پرورش مرغ. علاوه بر این اعضای گروه با اجاره یک دفتر در محله موسلی شهر بیرمنگهام (Mosely) مکان ثابتی برای فعالیت‌های خود پیدا کردند. از سوی دیگر با ادامه قحطی در آفریقا، امداد اسلامی فعالیت‌های خود را بیشتر کرد که نتیجه آن کمک ۱۰۰ هزار پوندی به این نیازمندان بود.

امداد اسلامی با سرعت بالایی رشد کرد و در عرض پنج سال در موزامبیک، پاکستان، مالاوی، عراق و افغانستان کار خود را آغاز کرد. فعالیت‌های این گروه شامل موارد اضطراری مانند توزیع لباس، غذا، ارائه خدمات درمانی و شروع طولانی‌مدت پروژه‌ای است که اکنون به نام برنامه حمایت یک به یک از یتیمان (One-to-One Orphan Sponsorship) شناخته می‌شود.

امروزه امداد اسلامی در بیش از ۴۰ کشور جهان برنامه‌های خیریه خود را پیش می‌برد و علاوه بر دفتر اصلی این سازمان، که حالا در منطقه دیگبِت (Digbeth) شهر بیرمنگهام است، دفاتر دیگری در کشورهایی مانند بنگلادش، ایالات متحده، آلمان، عراق، لبنان، سوئد، استرالیا، مالزی، آفریقای جنوبی و مالی دارد.
توانمندسازی با هدف خیریه

به طور کلی برنامه‌های سازمان امداد اسلامی تنها به کمک‌هایی مانند رساندن غذا و حمایت‌های بهداشتی خلاصه نمی‌شود. مبارزه با فقر و تلاش برای توانمندسازی افراد یکی از اهداف امداد اسلامی است. از طرف دیگر امداد اسلامی طی ۳۵ سال گذشته با هدف کاهش تأثیر درگیری‌های نظامی بر شهروندان غیرنظامی، در بحران‌هایی مانند جنگ بالکان حضور داشته است و به جوامع کمک می‌کند تا برای مقابله با بحران فجایع طبیعی آماده شوند.

امداد اسلامی در جریان جنگ‌های بوسنی و کوزوو در دهه ۱۹۹۰، در افغانستان، عراق و ارائه خدمات پزشکی را به صورت گسترده‌ انجام داده و مدیریت اردوگاه‌های پناهندگان در دارفور سودان را هم برعهده گرفته و این کشور در بلایای طبیعی از جمله سونامی آسیا ۲۰۰۴، زلزله کشمیر در ۲۰۰۵ و خشکسالی در شاخ آفریقا حضور فعالی در مناطق حادثه دیده داشته است.

آخرین اقدام بین‌المللی امداد اسلامی شامل حمایت از ۲,۵ میلیون نفر بوده است که در معرض خطر قحطی و بیماری در یمن قرار دارند. کمک به جوامع آسیب دیده از خشونت‌های جاری در میانمار و ارائه کمک به ۱.۴ میلیون نفر در سوریه جنگ‎زده، از جمله در ادلب دیگر فعالیت‌های امداد اسلامی در مناطق جنگی است. امداد اسلامی یک برنامه سالانه توزیع جهانی مواد غذایی در ماه رمضان و عید قربان نیز دارد که با هدف کمک به افراد در معرض خطر ناامنی غذایی دنبال می‌شود.

فعالیت در زمینه محیط زیست و حقوق زنان

امداد اسلامی علاوه بر مسائلی مانند مبارزه با فقر، در سایر مسائل اجتماعی هم حضور فعالی داشته است. در آگوست ۲۰۱۵، امداد اسلامی یک اعلامیه تغییرات آب و هوایی اسلامی با همکاری دو نهاد خیریه دیگر با نام‌های ایمان سبز(Green Faith) و بنیاد اسلامی اکولوژی و محیط زیست و علوم (The Islamic Foundation for Ecology and Environmental and Sciences) را منتشر و از جوامع مسلمان خواست تا در فعالیت‌‌های مرتبط با شرایط زیست‌محیطی در سطح محلی، ملی و بین‌المللی نقش فعالی داشته باشند. این اعلامیه برای حمایت از محیط‌زیست با حمایت رهبران مسلمان همراه شد. این اعلامیه در همایش استانبول منتشر و در کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل در پاریس موسوم به COP۲۱ ارائه شد. علاوه بر این در سال ۲۰۱۷، امداد اسلامی ۵۰ پروژه در سراسر جهان برای کاهش تأثیرات تغییرات آب و هوایی اجرا کرد.

امداد اسلامی در زمینه حقوق زنان هم فعالیت‌هایی داشته است. در سال ۲۰۱۸، در کنفرانس کمیسیون وضعیت زنان در سازمان ملل در نیویورک، این سازمان بیانیه‌ای اسلامی درباره عدالت جنسیتی را اعلام کرد. این بیانیه فراخوانی برای اقدام علیه نابرابری جنسیتی از دیدگاه دین اسلام و به دنبال مقابله با تبعیض و خشونت به ویژه علیه زنان و دختران در جوامع مسلمان است. در حال حاضر مشاوره در مورد این بیانیه با رهبران مذهبی، سازمان‌های غیر‌دولتی، سازمان‌های زیر مجموعه سازمان ملل و گروه‌های اجتماعی فعال انجام می‌شود. این اعلامیه بخشی از اقدامات امداد اسلامی در جهت عدالت جنسیتی است که شامل مقابله با ازدواج زود هنگام و اجباری، خشونت خانگی و عقیم‌سازی زنان می‌شود.