به گزارش «شیعه نیوز»،حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید مهدی علیزاده موسوی از سال ۶۹ تا ۸۴ در درس اصول از جمله شاگردان آیت الله وحید خراسانی بوده است، وی در دوره شاگردی خود تمام فرمایشات، مباحث و حاشیه هایی که آیت الله وحید خراسانی بیان داشته را به صورت مکتوب نوشته و در اختیار دارد. علیزاده موسوی در حوزه فقه نیز به صورت غیر مستقیم و پراکنده در درس ایشان حضور یافته است.
سید مهدی علیزاده موسوی هم اکنون به صورت تخصصی در عرصه کلام تطبیقی با تأکید بر نقد عقاید وهابیت و جریان‌های معاصر آن فعالیت دارد و در ضمن در حوزه نقد عرفان‌های کاذب – شاخه هندی – به مشاهدات عینی در منطقه شبه قاره به فعالیت مشغول است. در حوزه علوم سیاسی نیز به صورت تخصصی در مسایل جهان اسلام، از قبیل، اسلام هراسی، بنیادگرایی، اسلام سیاسی، ریشه‌های همگرایی و واگرایی فعالیت دارد.
آیت الله وحید خراسانی بر مَناهج مختلف فقهی اشراف دارند
حجت الاسلاموالمسلمین علیزاده موسوی درباره سلوک رفتاری و اخلاقی و اهتمامی که حضرت آیت الله وحید خراسانی در کنار فقه به حوزه عقاید داشتند، اظهار کرد: شخصیت حضرت آیت الله العظمی وحید خراسانی در میان سایر مراجع عظام، شخصیت برجسته ای است به این دلیل که ایشان در حوزه های مختلف دارای شخصیت ویژه و ممتازی هستند. در زمینه فقه در این چند سالی که بنده توفیق شاگردی ایشان را داشتم، ایشان بر مناهج مختلف فقهی اشراف داشتند به این معنا که علم اصول را با تمام مَناهِج آن می شناختند و هنگامی که وارد نظریات رجال، اصول و فقه می شدند، کاملاً مباحث را باز می کردند. آن زمان که حضرات مرحوم آخوند، عراقی، غروی اصفهانی در حوزه مباحث اصولی تدریس و مسایل را تبیین می کردند، برای ما بسیار جالب بود که چگونه ایشان توانستند این آرا را با این حجم و گستردگی مورد بررسی قرار دهند و بحث کنند.
ایشان شاگردان را با روش اجتهادی آشنا می کنند
وی ادامه داد: به نظر من می رسد پیش از اینکه ایشان به دنبال القای محتوا در حوزه اصول به ویژه برای مخاطب خود باشند، به دنبال ارایه راهکار و مَنهج به شاگردان بودند. به این معنا که ایشان به دنبال این بودند که شاگردان را با روش اجتهادی آشنا کنند تا اینکه صرفاً آرا و نظرات دیگران را پشت سر هم بیاورند و بگویند که فلانی در فلان کتاب چه گفته یا حاشیه فلان کتاب چه دیدگاهی را ارایه کرده بلکه آنچنان قوانین اصولی را به کار می گرفتند و نظرات را تحلیل و مورد نقد و بررسی قرار می دادند که اگر شاگردان با دقت و مطالعه سر درس ایشان حاضر می شدند و تقریرات ایشان را بررسی می کردند به نظرم بعد از چند سال افراد قدرت استنباط و اجتهاد را پیدا می کردند.
شاگردان ایشان افراد فاضلی هستند که هرکدام می توانند آینده حوزه را تقویت کنند
علیزاده موسوی گفت: به خاطر دارم سال هایی که درس ایشان را شرکت می کردم، یک جلسه که ایشان تدریس می کردند و ما می خواستیم حق مطلب ادا شود، گاه چندین ساعت وقت می گذاشتیم تا آرا و نظراتی که در یک جلسه درسی ایشان مطرح شده به کتاب های مختلف مراجعه کنیم و تمام آرا و نظرات اساتید گذشته را ببینیم که ایشان کاملاً تبیین کرده بودند. و این مساله گاه نزدیک ۶ تا ۷ سال از ما وقت می گرفت تا بتوانیم همه این آرا را استخراج کنیم. همین تطبیق بین آرا و نقد و رسیدن به یک نتیجه خود دارای اهمیت بسیاری بود. گاهی برخی از دوستان این اشکال را می گرفتند که درس اصول ایشان بسیار طولانی است و این طولانی بودن موجب تورم علم اصول شده است اما توجه به این نکته نبود که آنچه باعث می شد ایشان اینطور دقیق کار کنند این بود که می خواستند قدرت اجتهاد و استنباط و شیوه خارج کردن فروع از اصول را به شاگردان خود یاد دهند به عبارت دیگر به جای ماهی دادند به افراد، ماهیگیری را یاد آنان دهند بنابراین در میان شاگردان ایشان افراد فاضلی را می بینید که هرکدام اکنون در حد یک مجتهد کاملی هستند که آینده حوزه را می توانند تقویت کنند.
آیت الله وحید خراسانی در کنار فقه اصغر از فقه اکبر نیز غافل نبودند
وی با بیان اینکه آیت الله وحید خراسانی در کنار فقه اصغر از فقه اکبر نیز غافل نبودند، اظهار کرد: گاهی افرادی در یک حوزه خاص انقدر متمرکز می شوند که از سایر حوزه ها غافل می شوند، اما علم عقاید و علم کلام یکی از مباحث بسیار یا شاید مهم ترین مبحث در آموزه ها و معارف اسلامی باشد. آنچه در مورد حضرت آیت الله وحید خراسانی بسیار جالب بوده و هست این است که اهتمام ویژه ای به حوزه عقاید داشتند. ما در میان مراجع کمتر داریم که مثلاً در رساله توضیح المسایل خود مباحث اعتقادی را هم آورده باشند، اما در مورد رساله عملیه آیت الله وحید خراسانی می بینید که بخشی از رساله عملیه مباحث اعتقادی است که ایشان اعتقادات را به عنوان زیرساخت مورد تبیین قرار دادند.
همواره تأکید دارند غرق شدن در فقه و اصول نباید شما را از توجه به قرآن و معارف غافل کند
وی افزود: آیت الله وحید خراسانی در سال های آخر یکی از جلسات درسی خویش را به مباحث غیر فقهی اختصاص داده بودند به این دلیل که دوستان از این مباحث غافل نشوند و بارها در جلسات خودشان به این موضوع اشاره می کردند که مراقب باشید غرق شدن در فقه و اصول شما را از توجه به قرآن و معارف غافل نکند. تأکید ایشان به این مساله به این دلیل بود که گاهی این آسیب دیده می شد که برخی از دوستان توجه به این نکته نداشتند و غرق در حوزه فقه و غافل از مباحث اعتقادی می شدند.
آیت الله وحید خراسانی راهکار نجات جامعه امروز از فلاکت و گرفتاری ها را تمسک به قرآن و اهل بیت(ع) می دانند
علیزاده موسوی بیان کرد: نکته دیگری در مباحث اعتقادی در مورد آیت الله وحید خراسانی برای من بسیار جالب بود و آن اینکه ایشان اعتقادشان بر این بود که در طول تاریخ اسلام به همنشین قرآن یعنی اهل بیت(ع) توجه نشده است به این معنا که اگر به معارف، آموزه ها و جایگاه اهل بیت(ع) توجه می شد، امروز وضعیت مسلمانان اینگونه نبود و این همه مشکلات و آسیب ها دامن جامعه را نگرفته بود لذا مساله امامت و خلافت برای ایشان بسیار اهمیت داشته و دارد و در مناسبات مختلف به ویژه در مورد حضرت زهرا(س) و امام صادق(ع) به عنوان مبدع فقه شیعه شاهد سخنرانی های غرا و پیاده روی های ایشان هستیم. به نظرم می رسد که حضرت آیت الله وحید خراسانی راهکار نجات جامعه امروز را از این فلاکت و گرفتاری ها تمسک دوباره به قرآن و اهل بیت(ع) می دانند و با تمام توان تلاش داشتند که این نکته را جا بیندازند که آنچه موجب گرفتاری ما شده این است که قرآن را بدون اهل بیت(ع) داریم.
«کسی حق ندارد به تشتت دامن بزند»
وی گفت: اما نکته مهم این است که گاهی به دلیل قرائت اشتباه، بسیاری از افراد احساسشان این بود که آیت الله وحید هنگامی که می گویند اهل بیت(ع)، در حقیت قائل به ایجاد سب، لعن و مباحث تفرقه آمیز در حوزه مباحث خود هستند در حالی که در چندین جلسه که خدمت ایشان به صورت خصوصی بودیم و وقتی توسط مسئولین مربوطه گزارش داده می شد که افرادی خود را منتسب به شما کردند و در فلان منطقه مباحث تفرقه آمیز بیان می کنند، ایشان می فرمودند: این اقدام از نظر من حرام است و کسی حق ندارد به تشتت دامن بزند و مباحث باید فقط براساس اصول علمی و احترام متقابل باشد.
بسیاری سعی کردند که ایشان را چهره ای غیر تقریبی نشان دهند
وی ادامه داد: متأسفانه در طول این سالها بسیاری سعی کردند که ایشان را چهره ای غیر تقریبی نشان دهند به صورتی که ایشان رویکرد تفرقه آمیزی دارد در صورتی که در دیدارهای خصوصی که با ایشان داشتم و خدمت ایشان رسیدم، هرگز چنین چهره یا باوری در ایشان ندیدم حتی فتاوایی که از ایشان در مورد تقبیح اهانت مقدسات مذاهب وجود دارد نشانگر این واقعیت است که ایشان در اثبات و جایگاه اهل بیت(ع) و در هدایت جامعه قائل به رویکرد علمی و منطقی هستند.
اینکه آیت الله وحید خراسانی مباحث را به درون مذهبی و برون مذهبی تقسیم می کنند
وی با بیان اینکه آیت الله وحید خراسانی مباحث را به درون مذهبی و برون مذهبی تقسیم می کنند، تصریح کرد: ایشان مباحث درون مذهبی یعنی یکسری مباحث عزاداری ها را مانند سایرین قبول دارند و در حوزه برون مذهبی هم قائل به تفرقه و ایجاد تشتت و اختلاف در این حوزه ها نیستند بنابراین نکته اصلی ایشان در کنار فقه مساله توجه به عقاید و ریشه های اعتقادی طلبه هاست که در جلسات مختلف بر این امر تأکید کردند و از سوی دیگر در این حوزه توجه و تمسک به معارف اهل بیت(ع) نیز مورد توجه ویژه ایشان بوده است.
آیت الله وحید خراسانی و فرزندان ایشان زندگی بسیار ساده و بدون پیرایش دارند
وی در مورد سلوک رفتار آیت الله وحید خراسانی، گفت: ایشان شخصیت ویژه ای دارند. ایشان به مسجد اعظم که هنوز هم در این مکان تدریس می کنند بسیار ساده و با یک ماشین بسیار معمولی تشریف می آوردند، آیت الله وحید خراسانی و فرزندان ایشان زندگی بسیار ساده و بدون پیرایش دارند و وضعیت اشرافی به هیچ عنوان ندارند. نسبت به نمایندگان خود که در مناطق مختلف هستند، بارها تأکید کردند که سهم امام و وجوهاتی که افراد می دهند باید در موارد خاص خود استفاده شود حتی در یکی از مقاطع اخباری به ایشان رسیده بود که برخی وجوهات را به درستی استفاده نکردند و ایشان اجازات خود را در بسیاری از موارد نقض کردند که این امر نشان از دقت و سخت گیری های ایشان در این زمینه است.
ایشان موضع تندی در مقابل نظام نگرفتند
علیزاده موسوی در مورد سلوک سیاسی آیت الله وحید خراسانی، اظهار کرد: مواضع مخالفی از ایشان در مقابل نظام سیاسی نمی بینیم و این امر بدین معنا نیست که ایشان موضع تندی در مقابل نظام گرفته باشند البته نقد حوزه های فرهنگ را داشتند و ما هم این نقد را داریم، بسیاری از مواردی که در حوزه فرهنگی در کشور اتفاق می افتد به اعتقاد ایشان قابل تصحیح است که ضمن توجه ویژه این بخش ها باید افرادی سر کار باشند که فرهنگ را بشناسند و آشنا با معارف تشیع باشند چرا که نام این حکومت، اسلامی است و باید موازین اسلامی در آن حاکم باشد.
آیت الله وحید خراسانی نسبت به فقر یا مشکلات این گونه ای که در جامعه وجود دارد، حساسیت های ویژه ای دارند
وی افزود: آیت الله وحید خراسانی نسبت به فقر یا مشکلات این گونه ای که در جامعه وجود دارد، حساسیت های ویژه ای دارند، اما نسبت به ولایت فقیه هیچ گاه دیده نشده که موضع تند یا موضع غیر تند داشته باشند یا اصل نظام و حکومت اسلامی را زیر سوال ببرند. اما همانطور که بیان کردم نقد بر بسیاری از حوزه ها از جمله اقتصاد، فرهنگ و سیاست داشتند که در زمینه سیاست بیشتر نقدهای ایشان بر سیاست های درون نظامی است نه سیاست های کلان نظام که به نوعی رویکرد مخالفت با اصل نظام باشد.
آیت الله وحید خراسانی کناره گیری از سیاست را انتخاب نکردند
وی با تأکید بر اینکه آیت الله وحید خراسانی کناره گیری از سیاست را انتخاب نکردند، خاطرنشان کرد: کسی که از سیاست کناره گیری داشته باشد به هیچ عنوان به مباحث سیاسی ورود پیدا نمی کند و مشکلات را تذکر نمی دهد و نقد نمی کند و افراد را به حضور نمی پذیرد؛ اما در این سالها دیدیم که بسیاری از مسئولین حکومت به دیدن ایشان رفتند و ایشان نسبت به بسیاری از مسایل موضع گیری کردند و رویکرد کنشگرانه در حوزه سیاست داشتند.
چندان موافق ورود طلاب به امور اجرایی نیستند
علیزاده موسوی در مورد نگاه و نظر آیت الله وحید خراسانی به مداخله روحانیت در امور اجرایی، گفت: با توجه به سلوک و نوع رفتار ایشان برداشت من این است که چندان موافق ورود طلاب به امور اجرایی نیستند، اما تأکید دارند که طلاب در حوزه فرهنگ و حوزه ای که به نوعی به دین و اعتقادات مردم مرتبط است و می تواند به نوعی موجب تسریع دیدگاه ها شود باید حضور جدی داشته باشند.
ایشان از گذشته با حوزه نجف در ارتباط بودند
وی در مورد ارتباط آیت الله وحید خراسانی با سایر حوزه های علمیه از جمله نجف و مشهد، بیان کرد: اولاً ایشان تربیت یافته حوزه نجف اشرف هستند و شاگرد رجال بزرگ مدرسه نجف می باشند بنابراین ایشان از گذشته با حوزه نجف در ارتباط بودند و بعد از اینکه به ایران آمدند، این ارتباط همچنان وجود داشته و دارد، اما همانطور که بیان کردم رویکرد و تمرکز ایشان بیشتر شاگرد پروری بوده است.
وی افزود: در مورد ارتباط ایشان با حوزه علمیه مشهد نیز سابقه منبرهای بسیار مهم ایشان در حرم را یادآور می شوم. ایشان همچنان با حوزه علمیه مشهد در تعامل هستند و مردم مشهد به این دلیل که آیت الله وحید خراسانی اهل مشهد هستند، ارادت ویژه ای نسبت به ایشان دارند.
«مباحث موجب تفرقه نشود و اگر نقدی هم صورت می گیرد کاملاً منصفانه و دقیق باشد»
علیزاده موسوی در مورد نگاه آیت الله وحید خراسانی به گروه های مختلف مذهبی، بیان کرد: ایشان نسبت به اهل سنت و شیعه حساسیت های ویژه ای دارند و همانطور که بیان کردم این حساسیت ریشه در نگاه اهل بیت(ع)، آموزه ها و معارف اهل بیتی ایشان دارد. مسئولینی که در این حوزه ها فعال هستند باید مرتب وضعیت موجود را اطلاع رسانی کنند و حتی واقعیت ها را بیان کنند و شرایطی را در اختیار ایشان بگذارند که بتوانند فعالیت های تبلیغی خود را داشته باشند. ایشان به شدت مقید هستند که مباحث موجب تفرقه نشود و اگر نقدی هم صورت می گیرد کاملاً منصفانه و دقیق باشد. این ارتباطات اگر صورت بگیرد و رفت و آمدها بیشتر شود هم در معنویت بدنه اجرایی کشور بسیار موثر است و هم موجب می شود که همراهی و همدلی شان با سیستم بیشتر و تعاملات بیشتر شود. هر چقدر این فاصله ها بیشتر شود موجب می شود که افرادی نزدیک تر شوند و آرا و دیدگاه های مخالف را ارایه کنند و آنطور که باید و شاید کار صورت نگیرد.
چنانچه مسئولین از مراجع فاصله بگیرند، فرصتی برای نفوذ بیگانگان ایجاد می شود
علیزاده موسوی در پایان گفت: معتقدم کسانی که در زمینه سیاسی فعالیت می کنند باید مقداری ارتباطات خود را با مراجع بیشتر کنند، نباید مشغله های کاری را بهانه کنند و خود را از دیدار با مراجع و دریافت راهکارها و رهنمودهای این بزرگان محروم کنند. چنانچه مسئولین از مراجع فاصله بگیرند، فرصتی برای نفوذ بیگانگان ایجاد می شود و اوضاع را وارونه جلوه می دهند و در نتیجه ذهنیت ها منفی می شود.