شیعه نیوز:
پرسش
یکی از دلایل این‌که خدا ادیان و پیامبران متعدد با کتاب‌های گوناگون برای انسانها فرستاده، این بوده که متناسب با سطح درک و فهم آنها دینی را برایشان فرستاده است. حال سؤال این است که مگر سطح درک و فهم انسانها چقدر و چگونه بوده که خدا از همان اول دین اسلام که کامل و بی‌نقص است و قرآن بی‌نقص را نفرستاده است؟ و چرا ادیان ناقص را فرستاده که باعث تفرقه، اختلاف و جنگ درگیری و کشتار آدم‌ها شود!
پاسخ اجمالی
در پاسخ به این پرسش، توجه به چند نکته ضروری است:
1. خدای متعال، انسان را به‌گونه‌ای خلق نمود که مسیر تکاملی فردی و اجتماعی او به شکل تدریجی صورت می‌گیرد، و این واقعیتی انکار ناپذیر است.
اگر سؤال شود که چرا خداوند انسانها را این‌گونه خلق کرد؟
پاسخ نقضی‌اش آن است که این پرسش مانند آن است که بپرسیم؛ چرا خداوند انسانها را از همان ابتدای خلقت به صورت کامل خلق نکرده است؟ چرا پدر و مادر کودک باید زحمت یادگیری راه رفتن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن و... کودک را بر عهده بگیرند؛ و چرا خداوند انسانها را از همان اول، مسلط بر این امور خلق نکرده است؟!
اما پاسخ اصلی و حلی‌اش آن است که انسان موجودی جامع بوده که هم از جنبه ملکوتی و غیر مادی بر خوردار است، و هم از جنبه ناسوتی و مادی. اقتضای جنبه مادی این است که تکامل عالم ماده از طریق حرکت و به تدریج به‌دست آید.[1]
2. در سیر تکاملی باید رعایت مراتب و قابلیت افراد در نظر گرفته شود؛ یعنی همان‌طور که به کودک اول دبستان نمی‌توان مطالب و دروس سطوح عالی دانشگاه‌ها را تدریس کرد، برای انسان‌های اولیه - که هنوز آشنایی خوبی از دنیای مادی نیز نداشتند - نمی‌توان تمام معارف و علوم وحیانی را ارائه کرد.[2]
[1]. ر.ک: «حرکت جوهری»، 1826.
[2]. ر.ک: «هدف از ارسال ادیان متعدد و تکمیل دین»، 3540؛ «یکی بودن ادیان الهی»، 245؛ «سرّ خاتمیت دین اسلام»، 386.
آیات مرتبط
سوره البقرة (136) : قُولُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنْزِلَ إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ وَمَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ
سوره البقرة (285) : آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ۚ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ ۚ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ
سوره آل عمران (19) : إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ ۗ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۗ وَمَنْ يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
سوره آل عمران (84) : قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنْزِلَ عَلَيْنَا وَمَا أُنْزِلَ عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ وَالنَّبِيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ
سوره آل عمران (85) : وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ
T