پاسخ اجمالی
دعا بهترین وسیله برای ارتباط انسان با معبود خویش است. هرچه این ارتباط بیشتر باشد، رشد معنوی انسان بیشتر خواهد بود؛ لذا با هر زبانی می‌توان با خدا سخن گفت.[1] امّا برخی از دعاها هستند که به نحو خاصی وارد شده‌اند و آثار و فوائد خاصی نیز دارند، اگر بخواهیم به آن آثار و خواص برسیم باید - بدون کم و زیاد- همان‌طور که وارد شده قرائت کنیم.
امام صادق( علیه السلام ) در این باره می‌فرماید: به این زودى براى شما شبههاى پیش خواهد آمد که نه دانش خروج از آن را دارید و نه امامى هست که شبهه را براى شما حلّ کند، و در سرگردانى خواهید ماند افرادى که بخواهند از این گونه شبهات رهائى پیدا کنند باید دعاى غریق را بخوانند. راوی می‌گوید: عرض کردم دعاى غریق کدام است؟ فرمود: می گوئى: «یا اللَّه یا رحمان یا رحیم، یا مقلّب القلوب ثبّت قلبى على دینک» گفتم: «یا مقلّب القلوب و الأبصار ثبّت قلبى على دینک». حضرت فرمود: خداوند مقلّب القلوب و الأبصار است ولی همان‌طور که من دستور دادم قرائت کن و بگو: «یا مقلّب القلوب ثبّت قلبى على دینک».[2]
امّا اگر به شیوه‌ای نباشد که مأثور بودن دعا در آن ادعا شود، ایرادی ندارد.
شاید بتوان از برخی احادیث استفاده نمود که شایسته است امام جماعت در دعا ضمیرها را جمع بیاورد تا شامل مؤمنان نیز بشود.
ابوحمزه ثمالی از نامه‌ای از امام سجاد( علیه السلام ) که به برخی از اصحابشان نوشتند نقل می‌کند که ایشان ضمن حدیثی نسبتاً طولانی می‌فرماید: و حق امام جماعت در نماز این است که بدانى که او نمایندگى میان تو و پروردگارت را بر عهده گرفته و از جانب تو در پیشگاه خدا سخن مىگوید. بى آن‌که تو از جانب وى سخن گویى، او از جانب تو دعا مىکند، بى آن‌که تو از جانب وى دعا کنى و تو را از بیم و هراس ایستادن در برابر خداوند کفایت مىکند.[3]
[1]. بگو: «پروردگارم براى شما ارجى قائل نیست اگر دعاى شما نباشد»، فرقان، 77.
[2]. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج2، ص 352 دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1395ق.
[3]. شیخ صدوق، خصال، ج 2، ص 569، جامعه مدرسین، قم، چاپ اول، 1362 ش.
آیات مرتبط
سوره الفرقان (77) : قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ ۖ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا
T