به گزارش «شیعه نیوز»، هفته و روزهای اخیر، خبر ناگوار شیوع بیماری «کرونا» تا حدودی فضای شهر را بحرانی و نگران‌کننده کرده است، در این شرایط و اوضاع نامناسب برخی افراد به جای اینکه مرهمی بر روحیه و اضطراب جامعه باشند، متأسفانه آتش بیار معرکه شده و هر از چند گاهی با اخبار کذب و غیر موثق و با دامن زدن به بازار شایعات بنزین بر آتش ویروس کرونایی می‌ریزند و فضای جامعه را بیش از پیش ملتهب‌تر می‌کنند، آنچه مسلم است برای مقابله با این بیماری علاوه بر رعایت بهداشت ظاهری، بسیار ضروری است که توجه جدی نیز به تقویت سلامت و بهداشت معنوی داشته باشیم و با استمداد از خداوند متعال و مدد گرفتن از او خود را در برابر این ویروس، مقاوم کنیم.
توجه به بهداشت معنوی در مصاف با ویروس کرونا
همان طور که بیان شد، توجه به سلامت و بهداشت ظاهری یکی از ضروریات مهم مقابله با ویروس کرونا است، موضوعی که در منابع اسلامی نیز مورد تأکید بوده و برای آن راهکارهای فراوانی توصیه شده است، ولی باید به این موضوع توجه داشت که در مصاف با این نوع بیماری‌ها تنها توجه به بهداشت و سلامت ظاهری و بدنی کافی نیست. چرا که در کنار سلامت ظاهری و جسمی بعد روحانی انسانی نیز بیش از بعد ظاهری حائز اهمیت است، به طوری که گاهی تضعیف و خلل در سلامت معنوی می‌تواند روند بهبود و ظاهری را با مشکل جدی مواجه کند. به همین منظور در این گزارش سعی داریم به برخی شاخص‌های مؤثر در سلامت معنوی اشاره داشته باشیم.
خداباوری و استعانت از قدرت و نیروی برتر
انسان به طور فطری خداباور و خداگرا است، از این رو در بسیاری از موارد و گرفتاری‌هایی که انسان با مشکل مواجه می‌شود، از این نیرو و قدرت برتر عالم هستی استعانت و مدد می‌طلبد تا اینکه او را از گرفتاری‌های به وجود آمده رهایی بخشد، این موضوع علاوه بر اینکه در زندگی معمولی انسان بارها تجربه شده و هر کسی در حیات خود آن را بارها تجربه کرده است، در آیات الهی این چنین مورد توجه قرار گرفته است: «وَ إِذا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فِی الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلاَّ إِیَّاهُ فَلَمَّا نَجَّاکُمْ إِلَى الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَ کانَ الْإِنْسانُ کَفُور»؛(۱) و هنگامى که در دریا ناراحتى به شما برسد، جز او، تمام کسانى را که (براى حل مشکلات خود) مىخوانید، فراموش مىکنید؛ اما هنگامى که شما را به خشکى نجات دهد، روى مىگردانید؛ و انسان، بسیار ناسپاس است!
خدای متعال در قرآن کریم انسان را متوجه خدا کرده و به او آگاهی می‌بخشد که خداباوری خود را تقویت کند؛ چرا که او رهایی بخش انسان از بیماری‌ها است: «وَ إِذا مَرِضْتُ فَهُوَ یَشْفینِ»؛(۲) و هنگامى که بیمار شوم مرا شفا مىدهد.
دعا اسلحه‌ای برای مقابله با اپیدمی استرس
در بهداشت و سلامت معنوی یکی از موضوعات بسیار مهمی که باید به طور جدی به آن پرداخته شود، حفظ آرامش و سلامت خاطر است، در شیوع گسترده «بیماری کرونا» شاهد هستیم. علیرغم اینکه نسبت مبتلایان به این بیماری به کل جمعیت ایران بسیار ناچیز است. ولی با این حال دامنه نگرانی و استرس آلوده شدن، سطح وسیعی از کل کشور را به خود درگیر کرده است، در این چنین مواردی برای حفظ آرامش ارتباط معنوی با خدای متعال و مأنوس شدن با اذکار و ادعیه‌های نقل شده از حضرات معصومین (ع) علاوه بر تقویت آرامش(۳) می‌تواند خاصیت درمانگری نیز داشته باشد. در ادامه به برخی از این ادعیه و دعاها اشاره خواهیم کرد.
دعا‌هایی برای رفع بیماری
۱- در منابع روایی از امام صادق (ع) برای درمان بیماری این چنین نقل شده است: هر گاه در کنار مریضی بودی، (در صورت امکان) دست خود را بر سر مریض بگذار و این دعا را بخوان: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ إِبْرَاهِیمُ خَلِیلُ اللَّهِ مُوسَى نَجِیُّ اللَّهِ عِیسَى رُوحُ اللَّهِ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ ص مِنَ الْأَرْوَاحِ وَ الْأَوْجَاعِ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ عَزَائِمُ مِنَ اللَّهِ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانَةَ لَا یَقْرَبُهُ إِلَّا کُلُّ مُسْلِمٍ وَ أُعِیذُهُ بِکَلِمَاتِ اللَّهِ التَّامَّاتِ کُلِّهَا الَّتِی سَأَلَ بِهَا آدَمُ فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ إِلَّا انْزَجَرْتِ أَیَّتُهَا الْأَرْوَاحُ وَ الْأَوْجَاعُ بِإِذْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ أَلا لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تَبارَکَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمِینَ ثُمَّ تَقْرَأُ آیَةَ الْکُرْسِیِّ وَ أُمَّ الْکِتَابِ وَ الْمُعَوِّذَتَیْنِ وَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ وَ عَشْرَ آیَاتٍ مِنْ یس ثُمَّ تَقُولُ اللَّهُمَّ اشْفِهِ بِشِفَائِکَ وَ دَاوِهِ بِدَوَائِکَ وَ عَافِهِ مِنْ بَلَائِکَ وَ تَسْأَلُهُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ»؛(۴)
پناه به نام خدا و به خدا و از خدا و به سوی خدا و آنچه خدا بخواهد و اینکه هیچ نیرو و حرکتی نیست. مگر به اذن خدا و این که ابراهیم دوست خدا (ع) و موسی نجات یافته خدا (ع) و عیسی روح خدا (ع) و محمد فرستاده (ص). خدا - که درود خدا بر او و آل او و بر همه انبیاء - از باد‌ها و دردها. به نام خدا، به یاد خدا، و با استمداد از تقدیرات خدا، برای فلانی پسر فلانی، اقرار به اعتقادات ندارد مگر مسلمان، پناه می برم به خدا با کلمات. تامه ای که حضرت آدم (ع) خدا را با آن‌ها خواند تا توبه او پذیرفته شد، همانا او توبه‌پذیر مهربانی است. ای دردها، با اجازه خداوند و کلمات مقدس شما را فراری می دهم که خدایی جز او نیست. همانا هر کار و آفرینشی برای اوست، آفرین بر خدا پروردگار عالمین.
سپس آیة‌الکرسی و سورههای حمد و معوذتین (فلق و ناس) و اخلاص را هر کدام یک مرتبه و نیز ۱۰ آیه از سوره یس بخوان، بعد هم این دعا را بخوان: خداوندا! با شفای خود او را شفا ده و با دوای خود او را مداوا کن و از بلاهایت او را عافیت بده و سلامتی به او بده به حق محمد و آل محمد - که درود خدا بر او و بر آل او
۲- در منابع روایی از امام رضا (ع) نیز این چنین روایت نقل شده است که فرمودند: برای رفع هر مرضی بخوانید: «یَا مُنْزِلَ الشِّفَاءِ وَ مُذْهِبَ الدَّاءِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ أَنْزِلْ عَلَى وَجَعِیَ الشِّفَاء»؛(۵) ای فرستنده و عطاکننده شفا و ای کسی که به لطف خویش دردها را از جانها و جسمها میبری، بر محمد و آل محمد رحمت فرست و بر درد‌های من شفا عنایت فرما.
توصیه و سفارش علما
مراجع معظم تقلید که تقریباً آگاه‌ترین افراد به مبانی دینی هستند، این روزها در مقابل سؤالاتی که از آن‌ها می‌شود نکاتی را می‌فرمایند که توجه به آن‌ها می‌تواند راهگشا باشد. از باب نمونه وقتی از دفتر آیت‌الله وحید خراسانی خواسته می‌شود تا توصیه‌هایی جهت دفع بیماری و نگرانی‌های این روزهای جامعه درپی شیوع بیماری کرونا بیان کنند، وی می‌گوید: ضمن رعایت دستورات پزشکی و بهداشتی، هر روز دست خود را روی قلبتان بگذارید و ۷ مرتبه سوره حمد را قرائت کنید و نیز هر روز صبح و شب ۷ مرتبه آیة‌الکرسی را تا «وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ» قرائت کنید و یا حضرات آیات جعفر سبحانی و مکارم شیرازی برای موضوع مقابله با ویروس کرونا توصیه‌هایی به مردم و مسؤولان بیان کرده بودند که از جمله آن‌ها خواندن زیارت عاشورا و حدیث کسا است.
پی‌نوشت‌ها
۱- سوره مبارکه اسراء، آیه ۶۷.
۲- سوره مبارکه شعراء، آیه ۸۰.
۳- سوره مبارکه رعد، آیه ۲۸ «الَّذینَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِکْرِ اللَّهِ أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ».
۴- بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج۹۲، ص۱۶.
۵- مصباح کفعمی ص۱۵۲.