به گزارش «شیعه نیوز»،در منطقه «سیردریا»ی قزاقستان آثار تاریخی زیادی وجود دارد که یکی از آنها مسجد ــ مدرسه حالجان آخوند است.
شهرداری این منطقه در سال‌های اخیر بنای قدیمی این مسجد ــ مدرسه را مرمت و بازسازی کرده و اکنون این مکان به یکی از اماکن دیدنی گردشگران تبدیل شده است.
«حالجان آخوند» این مسجد را تأسیس کرده است. او در سال ۱۸۶۲ در شهر «خیوه» تحت آموزش‌های دینی و مذهبی قرار گرفت و تحصیلات خود را در شهر بخارا ادامه داد.
وی در این شهر فلسفه، قانون، شریعت، نجوم، ریاضی و زیست‌شناسی را فراگرفت و در ۲۷ سالگی تحصیلات خود را به پایان رساند و به دعوت یکی از شیخ‌ها به منطقه سیردریا آمد و در همانجا به تدریس علوم دینی پرداخت.
از آنجا که قزاق‌ها افرادی کوچ‌نشین و علاقمند به کشاورزی بودند، حالجان در کنار تدریس علوم دینی به آموزش کشاورزی و باغداری نیز می‌پرداخت.
بنا به گفته کارشناسان این مرکز به بالارفتن سواد و آگاهی مردم کمک کرده است، این مدرسه در شهر بخارا بنیان نهاده شد، همچنین در سال ۱۹۰۲ ساخت آن آغاز شد و در سال ۱۹۲۲ به پایان رسید.
جنس ستون‌ها و پی این ساختمان از آجر سوخته است که بسیار مقاوم است، در دوره شوروی سابق مسجد ــ مدرسه حالجان آخوند تغییر کاربری داد.
سیردَریا یا سیحون یا گل‌زریون، دومین رود پرآب در آسیای میانه است که پس از گذر از جنوب قزاقستان به دریاچه خوارزم می‌ریزد.