شیعه نیوز:
پرسش
در این‌جا منظور از استخاره کدام نوع استخاره است؟ از امام محمد باقر( علیه السلام ) روایت شده است، ما استخاره را یاد می‌گرفتیم، آن‌گونه که سوره‌هاى قرآن را می‌آموختیم.
پاسخ اجمالی
استخاره عبارت است از درخواست خیر از خداوند، و این اقسامی دارد.
1. به صورت دعا؛ بنده از خداوند می‌خواهد که راه رسیدن به چیزی که خیر است را بر او آسان گرداند. به عنوان مثال از خدا بخواهد اسباب سفر نظیر توشه و مرکب را برایش فراهم نماید و سختی‌های راه را از بین ببرد.
2. گاهی نیز استخاره، درخواست خیر از خداوند است، به این صورت که انسان متحیّر می‌شود بین دو امر ممکن و جایز شرعی و عرفی، امّا هیچ‌کدام برایش ترجیح ندارد، در این صورت از خداوند می‌خواهد که این تحیّر را با شواهد و قرائن عقلی از بین ببرد و یک طرف برایش روشن شود و با درایت خود انتخاب کند.
3. گاهی هم این تحیّر با ظهور قرائن از بین نمی‌رود که با استخاره قرآن یا با تسبیح و ... یک گزینه ترجیح داده می‌شود.[1]
منظور از استخاره در این‌گونه روایات.
جابر می‌گوید: پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم ) به ما استخاره یاد می‌داد، چنان‌که سوره قرآن می‌آموخت، و می‌فرمود: وقتى یکى از شما قصد کارى دارد، دو رکعت نماز بخواند، و بگوید: خداوندا من از علم تو خیر را می‌جویم و از قدرت تو توانایى می‌طلبم، و فضل و احسان تو را مسئلت می‌نمایم که تو قادرى و من ناتوان؛ تو عالمى و من نادان؛ و تو علّام الغیوب هستى، خداوندا اگر این کار را براى دین و دنیا و عاقبت کارم خیر می‌دانى آن‌را برایم مقدر کن، و مبارک قرار ده، و اگر آن‌را براى دین و دنیا و عاقبتم شرّ می‌دانى، آن‌را از من بگردان و خیر را از هر جا که باشد برایم مقدر کن و مرا به آن خوشنود بدار.[2]
مجلسى در ذیل حدیث «مَنِ اسْتَخَارَ اللَّهَ رَاضِیاً بِمَا صَنَعَ اللَّهُ لَهُ خَارَ اللَّهُ لَهُ حَتْما»،[3] می‌گوید: یعنى در هر کارى که می‌خواهد و شروع می‌کند از خداوند خیر بجوید و بخواهد که خدا خوبى را در آن از نظر دنیا و آخرت برایش فراهم کند و از دل هم بدانچه خدا می‌کند خشنود باشد، حتما خدا براى او خیر می‌آورد و این غیر از استخاره با رقعه‌ها و قرآن و تسبیح و ... است، اگر چه احتمال می‌رود اینها را نیز شامل شود.[4]
بر این اساس، معنای استخاره در این روایت و روایات مشابه، طلب خیر کردن از خدا است، نه استخاره به معنای متداول امروزی.
[1]. مازندرانى، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی الأصول و الروضة، محقق، مصحح، شعرانى، ابوالحسن، ج 12، ص 312، تهران، المکتبة الإسلامیة، چاپ اول، 1382ق.
[2]. طبرسی، حسن، مکارم الأخلاق، ص 323، قم، شریف رضى، چاپ چهارم، 1370ش.
[3]. «امام صادق( علیه السلام ) فرمود: هر کس از خدا خیر خواهد و از دل بدانچه خدا براى او کند خشنود باشد به طور حتم خدا براى او خوبى پیش آرد». کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 8، ص 241، تهران، اسلامیه، چاپ دوم، 1362ش.
[4]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، رسولی محلاتی، هاشم، ج 26، ص 201، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
T