شیعه نیوز:
پرسش
آیا روایتی با این مضمون یا مضامین دیگر وجود دارد که؛ هرکس برای گناهی را که خودش انجام داده، دیگری را سرزنش کند، تا ابد در جهنم خواهد ماند؟
پاسخ اجمالی
در قرآن کریم[1] و نیز در سخن پیشوایان معصوم به افرادی که مردم را به خوبی دعوت کرده، یا آنان را از منکری باز می‌دارند، اما رفتاری مخالف با گفتار خویش دارند، بارها هشدار داده شده است:
1. پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ): «در شب معراج با گروهى روبرو شدم که لب‌هایشان را با قیچی‌هایى از آتش می‌بریدند. به جبرئیل گفتم: اینها کیستند؟ گفتند: خطیبان دنیا که مردم را به نیکى فرمان می‌دادند و خود را از یاد می‌بردند، در حالی‌که کتاب [خدا] را می‌خواندند».[2]
2. پیامبر خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ): «شدیدترین پشیمانى و افسوس براى کسى است که بنده‌اى را به سوى خداوند دعوت نماید و او این دعوت را بپذیرد و به دستورات خدا گردن نهد و خداوند، او را در بهشت جاى دهد؛ اما خود فرد دعوت کننده را جهنمى کند، براى آن‌که خود او در مقام عمل، به فرمان‌های خداوند عمل نکرده و از هواى نفس خویش پیروى نموده است».[3]
3. امام صادق( علیه السلام ): «خداوند متعال به عالمان بی‌عمل می‌فرماید: "آیا مردم را به انجام اعمال نیک سفارش کرده و خودتان را فراموش می‌نمایید".[4] و به چنین فردی گفته می‌شود: اى خیانت‌کار! آیا در اموری که خودت خیانت‌کار و افسارگسیخته‌ای، بندگانم را به خیر و صلاح فرا می‌خوانی؟!».[5]
4. امام صادق( علیه السلام ): «در روز قیامت، بیشترین افسوس را کسى می‌خورد که [در دنیا] سخن از عدالت بگوید و خود با دیگران، به عدالت رفتار نکند».[6]
با این وجود، جاودانه بودن در دوزخ را نمی‌توان برای تمام افرادی که چنین رفتار ناپسندی داشته‌اند، امری مسلم دانست، بلکه آنان نیز مانند دیگر گناهان در طبقات گوناگون تقسیم شده و به اندازه جرمی که مرتکب شدن، مجازات خواهند شد.
[1]. بقره، 44؛ انعام، 26 و ...
[2]. صدر الدین شیرازى، محمد بن ابراهیم، شرح أصول کافی، ج 1، ص 339، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، چاپ اول، 1383ش؛ ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند أحمد بن حنبل، ج 19، ص 244 ، بیروت، مؤسسة الرسالة، چاپ اول، 1416ق.
[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 44، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[4]. بقره، 44.
[5]. منسوب به جعفر بن محمد( علیه السلام )، مصباح الشریعة، ص 18، بیروت، اعلمى، چاپ اول، 1400ق.
[6]. حمیرى، عبدالله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 33، قم، مؤسسة آل البیت( علیه السلام )، چاپ اول، 1413ق؛ کافی، ج 2، ص 299. در همین زمینه، نک: «تحقیر و سرزنش نکردن گنه‌کاران ناآگاه»، 42228؛ «ملامت کردن در امر تبلیغ»، 33745.
آیات مرتبط
سوره البقرة (44) : أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ
سوره آل عمران (104) : وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
سوره آل عمران (110) : كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ۗ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ ۚ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ
سوره آل عمران (114) : يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُولَٰئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ
سوره الأنعام (26) : وَهُمْ يَنْهَوْنَ عَنْهُ وَيَنْأَوْنَ عَنْهُ ۖ وَإِنْ يُهْلِكُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ