پرسش
آیا حدیثی که می‌گوید؛ «سفره‌ای که نمک نداشته باشد، ثمره‌ای ندارد. و برای بدن بهتر است که در اول غذا نمک بخورید»، از نظر سندی صحیح است، و از کدام امام است؟
پاسخ اجمالی
این روایت از أبی الحسن الأول(امام کاظم) نقل شده است:
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنِ الْجَعْفَرِیِّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الْأَوَّلِ( علیه السلام ) قالَ: «لَا یُخْصِبُ خِوانٌ لَا مِلْحَ عَلَیْهَا وَ أَصَحُّ لِلْبَدَنِ أَنْ یُبْدَأَ بِهِ فِی أَوَّلِ الطَّعَامِ»؛[1] سفره‌اى که در آن نمک نباشد، بی‌برکت است. آغاز کردن غذا با نمک، براى تندرستى، بهتر است.
اگر چه در مورد اصل مفید بودن نمک، نوعی تواتر معنوی در روایات وجود دارد، و در برخی منابع حدیثی مانند «کافی» سرفصلی با عنوان «فضل الملح» وجود دارد، و از نظر دانش پزشکی جدید، مصرف به اندازه نمک مفید بوده؛ زیرا نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد خوراکی در بدن، جابه جایی پیام‌های عصبی و کارکرد درست ماهیچه‌ها است، اما روایت مورد اشاره در پرسش، از نظر بعضی از محدّثان ضعیف ارزیابی می‌شود.[2]
علت ضعیف بودن این روایت، وجود «بکر بن صالح الرازی» در سلسله سند می‌باشد؛ زیرا ایشان روایاتی را نقل کرده که جز او فرد دیگری آن را روایت نکرده است و نیز روایتهایی که در آموزه‌های اسلامی سابقه ندارد.[3]
البته این بدان معنا نیست که تمام روایت‌های نقل‌شده توسط او این‌گونه‌اند، اما چون او دارای ویژگی فوق بوده، روایاتش چندان قابل اعتماد نیست.
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 326، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، رسولی، سید هاشم، ج 7، ص 255، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
[3]. ابن غضائری، احمد بن حسین، الرجال(کتاب الضعفاء)، ص 44، قم، دار الحدیث، چاپ اول، 1364ش؛ نجاشی، احمد بن على، فهرست أسماء مصنفی الشیعة(رجال النجاشی)، ص 109، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ ششم، 1365ش؛ حلّى، حسن بن یوسف، خلاصة الأقوال فی معرفة أحوال الرجال، ص 207 – 208، نجف اشرف، دار الذخائر، چاپ دوم، 1411ق.
T